Eρντογάν: Το προεκλογικό «κοκτέιλ» εθνικισμού και παροχών που «σερβίρει» στους ψηφοφόρους
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεμήνυσε ότι η Τουρκία μπορεί να δεχθεί τη Φινλανδία στο ΝΑΤΟ χωρίς τη Σουηδία. Τα σχόλια του Τούρκου προέδρου έρχονται εν μέσω εντάσεων με τη Στοκχόλμη και απειλούν να εκτροχιάσουν τις ελπίδες της Βορειοατλαντικής συμμαχίας να επεκταθεί σε 32 χώρες
Ο Τούρκος πρόεδρος επέκρινε τη Σουηδία για την άρνησή της να εκδώσει δεκάδες υπόπτους που η Άγκυρα συνδέει με παράνομους Κούρδους μαχητές και για πρώτη φορά δήλωσε ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να δεχθεί τη Φινλανδία στο ΝΑΤΟ χωρίς τη σκανδιναβική γείτονά της.
Τα σχόλια του Ερντογάν κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής συνάντησης με νεότερους ψηφοφόρους έγιναν ημέρες αφότου η Άγκυρα ανέστειλε τις συνομιλίες για την ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Η Φινλανδία και η Σουηδία εγκατέλειψαν δεκαετίες στρατιωτικής ουδετερότητας και υπέβαλαν αίτηση να ενταχθούν στην αμυντική συμμαχία ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η αίτησή τους πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από όλα τα σημερινά μέλη του ΝΑΤΟ, αλλά η Τουρκία και η Ουγγαρία δεν κατάφεραν να επικυρώσουν τις υποψηφιότητές τους. Το ουγγρικό κοινοβούίο αναμένεται να εγκρίνει και τις δύο προσφορές τον Φεβρουάριο.
Οι κρίσιμες εκλογές της 14ης Μαϊου
Ο Ερντογάν οδεύει σε μια δύσκολη εκλογική αναμέτρηση στις 14 Μαΐου και προσπαθεί να ενεργοποιήσει τη συντηρητική και εθνικιστική βάση των υποστηρικτών του. Η κύρια ένστασή του ήταν η άρνηση της Σουηδίας να εκδώσει δεκάδες υπόπτους που η Άγκυρα συνδέεει με παράνομους Κούρδους μαχητές και η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Την Κυριακή έκανε σαφή διάκριση μεταξύ των θέσεων που έλαβαν η Σουηδία και η Φινλανδία τους τελευταίους μήνες. «Εάν χρειαστεί, μπορούμε να δώσουμε διαφορετική απάντηση σχετικά με τη Φινλανδία. Η Σουηδία θα σοκαριστεί όταν δώσουμε μια διαφορετική απάντηση για τη Φινλανδία», είπε ο Ερντογάν.
Επανέλαβε επίσης το αίτημά του να παραδώσει η Σουηδία υπόπτους που αναζητά η Άγκυρα. «Εάν θέλετε οπωσδήποτε να ενταχθείτε στο ΝΑΤΟ, θα μας επιστρέψετε αυτούς τους τρομοκράτες», είπε ο Ερντογάν.
Η Σουηδία έχει μεγαλύτερη κουρδική διασπορά από τη Φινλανδία και μια πιο σοβαρή διαμάχη με την Άγκυρα. Και οι δύο χώρες προσπαθούν να διαλύσουν την αντίσταση του Ερντογάν μέσα από πολύμηνες συνομιλίες. Η Στοκχόλμη ενέκρινε μια συνταγματική τροποποίηση που της δίνει τη δυνατότητα να θεσπίσει αυστηρότερους νόμους κατά της τρομοκρατίας που ζητά η Άγκυρα.
Και οι δύο χώρες έχουν άρει τις απαγορεύσεις που επέβαλαν στις στρατιωτικές πωλήσεις προς την Τουρκία, μετά τη στρατιωτική της εισβολή στη Συρία το 2019.
Οργή για το κάψιμο του Κορανίου
Ωστόσο, η Άγκυρα αντέδρασε με οργή στην απόφαση της σουηδικής αστυνομίας να επιτρέψει μια διαδήλωση κατά την οποία ένας ακροδεξιός εξτρεμιστής έκαψε ένα αντίγραφο του Κορανίου έξω από την τουρκική πρεσβεία στη Στοκχόλμη νωρίτερα αυτό το μήνα.
Η Άγκυρα εξοργίστηκε επίσης με την απόφαση του Σουηδού εισαγγελέα να μην ασκήσει κατηγορίες εναντίον μιας κουρδικής ομάδας υποστήριξης που κρέμασε ανάποδα ένα ομοίωμα του Ερντογάν έξω από το δικαστήριο της Στοκχόλμης. Οι Σουηδοί αξιωματούχοι έχουν καταδικάσει απερίφραστα τις διαδηλώσεις, αλλά υπερασπίστηκαν την ευρεία αποδοχή της ελευθερίας του λόγου στη χώρα τους.
Η αντιπαράθεση μεταξύ Άγκυρας και Στοκχόλμης ώθησε τους Φινλανδούς αξιωματούχους να υπαινιχθούν για πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να αναγκαστούν να επιδιώξουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρίς τη Σουηδία. Τα δύο έθνη είχαν επιδιώξει από την αρχή να μπουν απο κοινού στο μπλοκ
«Πρέπει να αξιολογήσουμε την κατάσταση, αν έχει συμβεί κάτι που μακροπρόθεσμα θα εμπόδιζε τη Σουηδία να προχωρήσει», δήλωσε ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο την περασμένη Τρίτη. Τόνισε ωστόσο ότι η κοινή ένταξη παραμένει η «πρώτη επιλογή».
Αντιμετωπίζοντας τις πιο δύσκολες εκλογές μέχρι σήμερα, ο Ερντογάν επιχειρεί να αποπροσανατολίσει τους ψηφοφόρους με «καλά νέα» . Ο Τούρκος πρόεδρος εξαπέλυσε ένα κύμα δημοσίων δαπανών για να βοηθήσει εκατομμύρια πολίτες στη χώρα του που ταλαιπωρούνται από τις οικονομικές δυσκολίες και για να διασφαλίσει την ψήφο τους. Τα προεκλογικά του «δώρα» απευθύνονται σε φοιτητές, εργαζόμενους και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, περιλαμβάνουν φορολογικές ελαφρύνσεις, φθηνά δάνεια, επιδοτήσεις ενέργειας, ακόμη και δεσμεύσεις να μην αυξηθούν τα διόδια στους δρόμους και τις γέφυρες.
Η ταχεία εξάπλωσή τους έχει αναδείξει το εκλογικό διακύβευμα για τον Ερντογάν, έναν δημοφιλή ηγέτη που κυριάρχησε στην πολιτική της Τουρκίας για δύο δεκαετίες και ανέλαβε κεντρικό ρόλο διαμεσολάβησης κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παρά το ανάστημά του, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, είναι πιο ευάλωτος από ποτέ στην πρόκληση της αντιπολίτευσης , καθώς το που έχει χτυπηθεί από έναν ιστορικά υψηλό πληθωρισμό ζητά αλλαγή.
«Η οικονομία κατατρώει τη βάση του», είπε ο Μπερκ Έσεν, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Σαμπαντσί της Κωνσταντινούπολης. Τον περασμένο μήνα, ο Ερντογάν κατάργησε το όριο συνταξιοδότησης, επιτρέποντας σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια εργαζομένους να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα και να εισπράξουν συντάξεις - ένα μέτρο στο οποίο είχε αντιταχθεί σθεναρά μόλις πριν από λίγα χρόνια.
Η συνταγή του Ερντογάν
Ο πρόεδρος και το κυβερνών του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχουν υποστεί διάβρωση της λαϊκής υποστήριξης κατά τη διάρκεια μιας μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης που χαρακτηρίζεται από εκτίναξη των τιμών και κατάρρευση του νομίσματος. Η καταστροφή έδωσε ώθηση στους πολιτικούς αντιπάλους του Ερντογάν, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι ορισμένα στελέχη της αντιπολίτευσης κερδίζουν ελαφρύ προβάδισμα έναντι του προέδρου στις ερχόμενες εκλογές.
Τα οικονομικά μέτρα που ανακοινώθηκαν τους τελευταίους μήνες - «καλά νέα», όπως τα αποκαλεί ο Ερντογάν - περιλάμβαναν αύξηση του κατώτατου μισθού στα 450 δολάρια το μήνα, διπλασιασμό της αύξησης από το προηγούμενο έτος. Ο Ερντογάν έχει προσφέρει επίσης χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια, έχει ακυρώσει τους τόκους φοιτητικών δανείων και έχει υποστηρίξει ένα πακέτο στήριξης 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τους εμπόρους.
Ο Ερντογάν είπε πρόσφατα ότι ένα σχέδιο νόμου θα επιτρέψει σε «πολίτες και εταιρείες» να αναδιαρθρώσουν το χρέος που οφείλουν στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης των μικρών προστίμων για φόρους. Τα «καρότα» δεν είναι μόνο οικονομικά: Ανήγγειλε επίσης την κατάργηση των κυρώσεων για την άδεια οδήγησης για όλες εκτός από τις χειρότερες παραβάσεις, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια μέθης, λέγοντας ότι περίπου 10.000 άδειες που έχουν ανασταλεί θα αποκατασταθούν.
Αλλά η οικονομία «θα είναι σίγουρα το μεγαλύτερο ζήτημα στις επερχόμενες εκλογές», είπε ο Έσεν. «Εάν ο Ερντογάν μπορεί να σκεφτεί έναν τρόπο να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση, να πείσει τους ψηφοφόρους ότι θα τους σώσει από τα οικονομικά ερείπια», είπε, ο πρόεδρος μπορεί να είναι σε θέση να πείσει τα δυσαρεστημένα μέλη της δικής του βάσης να επιστρέψουν.
Ο ηγέτης της Τουρκίας έχει επίσης χρησιμοποιήσει εκτεταμένες εξουσίες για να καταπνίξει τις προκλήσεις στην κυριαρχία του, συμπεριλαμβανομένης μιας πολυετούς κυβερνητικής καταστολής στα μέσα ενημέρωσης που έχει καταπνίξει το ανεξάρτητο ρεπορτάζ. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν - συμπεριλαμβανομένου ενός φιλοκουρδικού κόμματος και ενός από τους κύριους πολιτικούς αντιπάλους του προέδρου, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου έχουν επίσης στοχοποιηθεί από κρατικούς εισαγγελείς.
Ο πληθωρισμός παραμένει ο βασικός «πονοκέφαλος» του Ερντογάν. Έφθασε περισσότερο από 80% το φθινόπωρο πριν υποχωρήσει στο 64% τον Δεκέμβριο. Καθώς οι τιμές των κοινών αγαθών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, ο πληθωρισμός έχει επιφέρει «απώλεια πραγματικών μισθών περίπου 5%» από το 2019, δήλωσε ο Έρινκ Γελντάν, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Kadir Has στην Κωνσταντινούπολη.
«Οι άνθρωποι δεν διαθέτουν προστατευτικούς μηχανισμούς έναντι του πληθωρισμού», είπε. Η απάντηση της κυβέρνησης ισοδυναμεί με «τυχαίες, ad hoc, ακανόνιστες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας όσον αφορά τα προγράμματα στήριξης των μισθών, η χρηματοδότηση των οποίων είναι πολύ αμφίβολη», είπε. «Πολιτικά, είναι χρωματισμένη ως επιχορήγηση από τον Ερντογάν - η ευγνωμοσύνη του Ερντογάν. Σε οικονομικούς όρους, ποιος θα πληρώσει αυτά τα έξοδα στο τέλος της ημέρας ;». είπε, αναφερόμενος στα δισεκατομμύρια που ξοδεύει η κυβέρνηση.