Σεισμός στην Τουρκία: «Έχτιζαν τα σπίτια με τα χέρια τους» - Τα λάθη που οδήγησαν στην καταστροφή
Την ώρα που αυξάνονται διαρκώς οι νεκροί από τον σεισμό στην Τουρκία και υπάρχουν φόβοι ότι θα φτάσουν ακόμα και τις 30.000, τα ερωτήματα παραμένουν για το πώς τα οικοδομήματα κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων.
Ο σχεδόν ανύπαρκτος αντισεισμικός σχεδιασμός σε μεγάλη μερίδα των κτισμάτων αλλά και η προχειρότητα με την οποία αυτά κατασκευάστηκαν, είναι ενδεικτικά της κατάστασης, όπως εξηγούν στο Newsbomb.gr οι ομότιμοι καθηγητές Αντισεισμικής Τεχνολογίας, Κώστας Σπυράκος και Γεωτεχνικής, Γεώργιος Γκαζέτας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ.
Και οι δύο καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ήταν πολύ πρόχειρος ο σχεδιασμός των κτηρίων, ώστε να αντέξουν στον φονικό σεισμό των 7,8 Ρίχτερ.
Κώστας Σπυράκος: Μέχρι και το 40% των κτηρίων δεν είχε μελετηθεί για σεισμό
Σε ένα συνδυασμό παραγόντων και κυρίως λανθασμένου σχεδιασμού των κτηρίων οφείλεται το χάος που δημιούργησαν οι δύο σεισμοί και άφησαν πίσω τους χιλιάδες θύματα και άστεγους, τόνισε ο κ. Σπυράκος.
Σύμφωνα με τον καθηγήτη τα ακραία φυσικά φαινόμενα προκάλεσαν μια διαρκή «πίεση» που ήταν αδύνατο να διαχειριστούν τα κτήρια στην Τουρκία . «Πρώτα από όλα ήταν δύο ισχυροί σεισμοί με μικρό εστιακό βάθος με φορτίσεις 4-5 φορές άνω της δύναμης των κτηρίων. Πρέπει να δοθεί έμφαση στο ότι ασκήθηκε μεγάλη δύναμη στο κτήριο, όχι στιγμιαία αλλά για ένα ολόκληρο λεπτό», ανέφερε.
Παράλληλα ο καθηγητής στάθηκε και στο προβληματικό εώς και ανεπαρκές αντισεισμικό σχέδιο που εφαρμόζεται στη γειτονική χώρα. «Τα κτήρια που είχαν χτιστεί μέχρι το 1975 δεν είχαν αντισεισμικό κανονισμό, τον οποίο στην Ελλάδα εφαρμόσαμε ήδη από το 1959 . Άρα πρακτικά όποιο κτήριο είναι πριν από το 1975 δεν έχει μελετηθεί για σεισμό. Σε αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί το 30-40% των κτηρίων. Η αστικοποίηση στην Τουρκία έγινε το ’80, άρα η πλειοψηφία τους χτίστηκε τότε. Από το 1975 μέχρι το 1997 ο κανονισμός υπολογίζει τα κτήρια για πολύ μικρά σεισμικά φορτία».
Εστίασε δε ο καθηγητής και στην ποιότητα της κατασκευής των κτηρίων η οποία χαρακτηρίζεται από εντελώς λανθασμένες τεχνικές: «Είναι όλα αποτέλεσμα κακοτεχνίας, με λάθος υλικά, μη επίβλεψη και πολλών παρεμβάσεων που έγιναν και δεν έπρεπε να γίνουν... Έχουν κόψει κολώνες και δοκάρια».
Τι είναι το φαινόμενο της «ψαθυρής αστοχίας»
Ένα χαρακτηριστικό των κτηρίων που ενδεχομένως να «πλήρωσαν» ακριβά στις πληγείσες περιοχές ήταν το γεγονός ότι οι περισσότερες κατασκευές ήταν τύπου «πυλωτής».
Σύμφωνα με τον κ. Σπυράκο πρόκειται ουσιαστικά για «χάρτινες κατασκευές», δηλαδή «κτήρια που έχουν στα ισόγεια μαγαζιά με τζαμαρία γύρω γύρω και από εκεί και πάνω έχουν κολώνες με τοιχοποιία. Οι κάτω κολώνες καλούνται να αναλάβουν όλο αυτό το φορτίο από πάνω τους και όταν τους ασκούνται πολύ μεγάλα οριζόντια φορτία, το αποτέλεσμα αυτό που είδατε», σημείωσε ο καθηγητής.
Αυτό όπως τόνισε ο καθηγητής είναι το φαινόμενο της «ψαθυρής αστοχίας»: «Δηλαδή μόλις ξεπεραστεί η αντοχή του οικοδομήματος, αμέσως «σπάει» όπως ένας σπάγκος. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό των παλιών κατασκευών», εξήγησε ο κ. Σπυράκος
Γεώργιος Γκαζέτας: «Οι κάτοικοι είχαν φτιάξει τα κτήρια με τα χέρια τους»
Από την πλευρά του ο καθηγητής Γεωτεχνικής, Γεώργιος Γκαζέτας στέκεται στην τεράστια δυναμική των δύο κολοσσιαίων, όπως λέει, σεισμικών δονήσεων που χτύπησαν την Τουρκία.
«Η δόνηση που υπέστησαν τα κτήρια ήταν μεγαλύτερη τρεις, τέσσερις και πέντε, περισσότερες φορές από αυτή που επέβαλε ο κανονισμός τους. Δηλαδή είναι σαν να μπορείς να σηκώσεις βάρος 100 κιλών και να πρέπει να σηκώσεις 400-500», τονίζει ο καθηγητής.
Παράλληλα εξηγεί ότι δεν παίζουν ρόλο μόνο τα Ρίχτερ αλλά και η ένταση των κραδασμών. «Το πρώτο και σημαντικότερο είναι ότι τα κτήρια υπέστησαν τερατώδεις επιταχύνσεις, η δόνηση που τους επιβλήθηκε ήταν άνευ προηγουμένου. Τα λέω αυτά με βάση τα επιταχυνσιογραφήματα που βγήκαν στην επιφάνεια, αυτά δηλαδή που μετρούν την ένταση του κραδασμού. Μπορεί το μέγεθος να είναι μεγάλο δίχως μεγάλες επιταχύνσεις. Αυτό είχε τεράστιες επιταχύνσεις», προσθέτει.
Θυμίζει, όπως λέει ο καθηγητής, τον σεισμό στο Κόμπε της Ιαπωνίας το 1995. «Ήταν ένα από τα πιο προηγμένα τεχνολογικά μέρη στον κόσμο και με 7 Ρίχτερ έγινε βιβλική καταστροφή με 6500 νεκρούς. Αλλά ήταν ακριβώς κάτω από την πόλη, όπως και έγινε στην Τουρκία».
Με βάση τα παραπάνω ο καθηγητής τονίζει ότι αν ο σεισμός γινόταν σε κάποια περιοχή όπως για παράδειγμα η Καλιφόρνια και πάλι θα μιλούσαμε για μια εθνική τραγωδία: «Μπορεί να είχαμε λίγο λιγότερους νεκρούς από την Τουρκία αλλά και πάλι θα ήταν χιλιάδες τα θύματα», σύμφωνα με τον ίδιο.
Αίσθηση ωστόσο προκαλεί το γεγονός ότι τα σπίτια τα είχαν σχεδιάσει και χτίσει οι ίδιοι οι κάτοικοι ακόμα και με τα ίδια τους τα χέρια, όπως αναφέρει ο κ. Γκαζέτας.
«Η κουλτούρα των κατασκευών από τους τεχνίτες μέχρι τους εργολάβους δεν είναι και καλύτερη. Στην περιοχή της Νικομήδειας που είχα επισκεφτεί τα κτήρια τα είχαν φτιάξει οι κάτοικοι οι ίδιοι, με τα χέρια τους....Μια αγρότισσα μας έκανε το σχέδιο των θεμελίων. Την ρώτησα που το ξέρεις κι εκείνη απάντησε ''εγώ το έκανα''»,
Πάντως, ο κ. Γκαζέτας κατέληξε εκτιμώντας ότι οι νεκροί θα ξεπεράσουν τους 30.000, αλλά ο πραγματικός αριθμός μπορεί να βρεθεί μόνο με απογραφή.
Αυτό όμως που ανησυχεί περισσότερο από όλα στην Τουρκία είναι το γεγονός ότι ενεργοποιήθηκαν και άλλα ρήγματα σε απόσταση 300 χιλιομέτρων από την περιοχή των μεγάλων σεισμών.