Παγκόσμιος «Χάρτης» Ευτυχίας 2023: Η θέση της Ελλάδας στη λίστα - Οι επιπτώσεις της πανδημίας

Στοίχισε 6,7 εκατομμύρια ζωές, κλείδωσε ολόκληρες χώρες και προκάλεσε παγκόσμια οικονομική ύφεση, αλλά η Covid-19 δεν έχει επηρεάσει την ευτυχία της ανθρωπότητας, σύμφωνα με διεθνή μελέτη.

Συνεντεύξεις με περισσότερους από 100.000 ανθρώπους σε 137 χώρες διαπίστωσαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα καλοσύνης σε όλες τις περιοχές του κόσμου από ό,τι πριν από την πανδημία. Και όταν τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν τη ζωή τους σε μια κλίμακα από το ένα έως το 10, οι άνθρωποι κατά μέσο όρο έδωσαν εξίσου υψηλές βαθμολογίες τα έτη που «χτύπησε» η Covid-19, το 2020-22 όπως και το 2017-19.

Τα πράγματα ήταν ελαφρώς χειρότερα στις δυτικές χώρες και ελαφρώς καλύτερα στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά συνολικά «τα αναμφισβήτητα δεινά αντισταθμίστηκαν από την αύξηση του βαθμού στον οποίο οι ερωτηθέντες μπόρεσαν να ανακαλύψουν και να μοιραστούν την ικανότητα να φροντίζουν ο ένας τον άλλον σε δύσκολες στιγμές », έδειξε η 10η Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας. Τα παγκόσμια μέτρα «θλίψης» μειώθηκαν και παρά τους υψηλότερους αριθμούς θανάτων μεταξύ των ηλικιωμένων, τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών κατά μέσο όρο ανέφεραν πρόοδο στα επίπεδα ευτυχίας τους σε σχέση με τις νεότερες ομάδες.

«Είναι καταπληκτικό», είπε ο Τζον Χέλιγουελ καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας και συνεκδότης της έκθεσης. «Οι άνθρωποι κατέληξαν να ανακαλύψουν τους γείτονές τους. Οι άνθρωποι έκαναν check in πιο τακτικά [με άλλες γενιές], έτσι ώστε η αίσθηση της απομόνωσης δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο θα περίμενε κανείς… Ακόμα και κατά τη διάρκεια αυτών των δύσκολων ετών, τα θετικά συναισθήματα παρέμειναν δύο φορές πιο διαδεδομένα από τα αρνητικά και τα συναισθήματα θετικής κοινωνικής υποστήριξης διπλάσια σπό εκείνα της μοναξιάς».

Πράξεις καθημερινής καλοσύνης που έχει αποδειχθεί ότι ενισχύουν την ευτυχία, όπως η βοήθεια σε έναν ξένο, η δωρεά σε φιλανθρωπικό σκοπό και ο εθελοντισμός –δραστηριότητες που υποκινήθηκαν από τις ανάγκες του lockdown– είναι πλέον πάνω από τα προ-πανδημικά επίπεδα. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η επίδραση της ευτυχίας του «να έχεις κάποιον να βασίζεσαι σε περιόδους προβλημάτων» αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεδομένου ότι το 80% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είχε κάποιον να βασιστεί, αυτό είχε σημαντική επίδραση.

Στο γενικό πίνακα της ευτυχίας η Φινλανδία παρέμεινε στην κορυφή για έκτη συνεχόμενη χρονιά και το Αφγανιστάν παρέμεινε κάτω, μια θέση που κατείχε πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν το 2021. Είναι επίσης η τέταρτη συνεχόμενη χρονιά κατά την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο πέφτει στο «δείκτη ευτυχίας». Η χώρα βρίσκεται στην 19η θέση, με τη Λιθουανία και την Τσεχία στο τοπ 15% των πιο ευτυχισμένων κρατών πριν από τη Γαλλία, αλλά πίσω από τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Ιρλανδία και όλες τις σκανδιναβικές χώρες.

Η δημοσκόπηση της Gallup αξιολογεί τι βελτιώνει τη ζωή των ανθρώπων. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η κοινωνική υποστήριξη, το προσδόκιμο υγιούς ζωής, η ελευθερία επιλογών ζωής, η γενναιοδωρία και η ελευθερία από τη διαφθορά βρέθηκαν να είναι οι κύριοι μοχλοί της ευτυχίας. Ωστόσο, ορισμένοι από αυτούς που επηρεάστηκαν περισσότερο από την Covid-19, συμπεριλαμβανομένων των αστέγων και εκείνων που ζούσαν σε ιδρύματα, δεν συμπεριλήφθηκαν στο δείγμα της έρευνας

Η μελέτη συντάχθηκε από οικονομολόγους όπως ο Richard Layard, καθηγητής στο London School of Economics, και ο Jeffrey Sachs, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia. Οι επικριτές έχουν προειδοποιήσει ότι οι ερωτηθέντες μπορεί να έχουν διαφορετικά πράγματα στο μυαλό τους όταν απαντούν στις ερωτήσεις, καθιστώντας τις παγκόσμιες συγκρίσεις δύσκολες. Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι στη Φινλανδία έχουν προτείνει ότι η «ικανοποίηση» και όχι η «ευτυχία» μπορεί να είναι ένας καλύτερος τρόπος για να περιγράψουν την κατάστασή τους.

Η θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια κατάταξη

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 58η θέση στον νέο Παγκόσμιο Δείκτη Ευτυχίας 2023 που αξιολογεί τις χώρες για την περίοδο 2020-2022. Στην προηγούμενη δημοσίευση του Δείκτη που έγινε πέρυσι και κάλυπτε την περίοδο 2019-2021, η Ελλάδα ήταν και πάλι στην ίδια θέση.

Χώρες όπως η Μαλαισία, το Ουζμπεκιστάν, η Ουγγαρία, το Ελ Σαλβαδόρ, η Βραζιλία θεωρούνται πιο ευτυχισμένα έθνη από την Ελλάδα. Αντίθετα, χαμηλότερα στην κατάταξη βρίσκονται η Ταϊλάνδη, η Μογγολία, το Βιετνάμ και η Μολδαβία. Η Ελλάδα βαθμολογήθηκε φέτος με 5.931 βαθμούς έναντι 7.804 που κατέγραψε η πρώτη στη λίστα Φινλανδία. Το 2015 η χώρα μας βρισκόταν στην 102η και το 2019 στην 82η θέση στην παγκόσμια κατάταξη

Η πιο πρόσφατη λίστα δείχνει μια σαφή αντίθεση μεταξύ του «δυτικού» και του «παγκόσμιου νότου». Δεκαπέντε από τις 20 πιο ευτυχισμένες χώρες βρίσκονται στην Ευρώπη. Προστίθενται οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και το Ισραήλ, αν και η έρευνα διεξήχθη πριν από τα τελευταία ξεσπάσματα βίας στη χώρα της Μέσης Ανατολής. Δεκατρείς από τις 20 λιγότερο ευτυχισμένες χώρες ήταν στην Αφρική, μαζί με το Μπαγκλαντές, την Ινδία και την Ιορδανία.

Η μελέτη ρωτά για τα πρόσφατα συναισθήματα, θετικά και αρνητικά. Τα θετικά συναισθήματα – γέλιο, απόλαυση και ενδιαφέρον – ήταν υπερδιπλάσια κατά τη διάρκεια της πανδημίας παγκοσμίως από ότι τα αρνητικά συναισθήματα ανησυχίας, λύπης και θυμού.

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η Ολλανδία ήταν η χώρα όπου η ευτυχία μοιράστηκε περισσότερο ισότιμα και υπήρχε το μικρότερο χάσμα μεταξύ των πιο ευτυχισμένων και των λιγότερο ευτυχισμένων. «Ο απώτερος στόχος της πολιτικής και της ηθικής πρέπει να είναι η ανθρώπινη ευημερία», είπε ο Sachs. «Το κίνημα της ευτυχίας δείχνει ότι η ευημερία δεν είναι μια ασαφής ιδέα, αλλά μάλλον επικεντρώνεται σε κρίσιμους τομείς ζωής: υλικές συνθήκες, ψυχικός και φυσικός πλούτος, προσωπικές αρετές και καλή ιδιότητα του πολίτη».

H επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία

Στην Ουκρανία, η καταγεγραμμένη καλοσύνη ανέβηκε σε επίπεδα ρεκόρ με υψηλές βαθμολογίες για δωρεές και βοήθεια αγνώστων, ενώ μειώθηκε σημαντικά στη Ρωσία. Αλλά δεν ήταν αρκετό για να ανακόψει τη συνολική πτώση της ευτυχίας στη χώρα που δέχθηκε εισβολή, η οποία βρισκόταν στο κάτω μισό του βαθμολογικού πίνακα στην 92η θέση, με βάση έναν μέσο όρο τριών ετών.

Η «ανησυχία» αυξήθηκε σημαντικά στην Ουκρανία, αλλά παρέμεινε αμετάβλητη στη Ρωσία, η οποία συνολικά βρισκόταν στην 70η θέση στην κατάταξη της ευτυχίας. Η μελέτη εντόπισε μια διαφορά στη στάση στην Ουκρανία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και την εισβολή του 2022.

«Παρά το μέγεθος των δεινών και της ζημιάς στην Ουκρανία, οι αξιολογήσεις ζωής τον Σεπτέμβριο του 2022 παρέμειναν υψηλότερες από ό,τι στον απόηχο της προσάρτησης του 2014, υποστηριζόμενες από μια πολύ ισχυρότερη αίσθηση κοινού σκοπού, καλοσύνης και εμπιστοσύνης στην ηγεσία τους», ανέφερε η έκθεση.

«Η ευημερία στην Ουκρανία μειώθηκε λιγότερο από ό,τι το 2014 όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, και αυτό οφείλεται εν μέρει στην εκπληκτική αύξηση των θετικών συναισθημάτων σε ολόκληρη την Ουκρανία, όπως συγκεντρώθηκαν σε δεδομένα για βοήθεια αγνώστων και δωρεές», είπε ο συν-συγγραφέας Jan. -Emmanuel De Neve, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Ευεξίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Αλλά το 2022 οι Ουκρανοί σημείωσαν τη συνολική τους ευημερία στο 5,1 στα 10, μια πτώση σε σχέση με το 2021. Αυτό συγκρίνεται με τους Ρώσους των οποίων οι βαθμολογίες αυξήθηκαν στο 5,7. Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσε 6,8 και η Φινλανδία 7,8.