Δαλάι Λάμα: H ζωή, το έργο και τα προηγούμενα «στραβοπατήματά» του

Ο Δαλάι Λάμα -κατά κόσμον Τενζίν Γκιάτσο- ένας από τους πιο διάσημους θρησκευτικούς και πνευματικούς ηγέτες στον κόσμο είναι ένα πρόσωπο με τεράστια συμβολική ισχύ και εν πολλοίς ρυθμίζει τις τεταμένες συχνά σχέσεις Ινδίας και Κίνας.

Ένα βίντεο που εμφανίστηκε με πρωταγωνιστή τον ίδιο και ένα νεαρό αγόρι από μία εκδήλωση τον Φεβρουάριο κάνει το γύρο του κόσμου τις τελευταίες ώρες, προκαλώντας αντιδράσεις και επαναφέροντας στο προσκήνιο παλαιότερες απρέπειες, αμήχανες στιγμές και...παραστρατήματα της ιερής «μορφής του ελέους» οπως θεωρείται.

Ο Δαλάι Λάμα εθεάθη να φιλάει ένα νεαρό αγόρι κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας εκδήλωσης στον ναό του στη Νταραμσάλα στη βόρεια Ινδία, στις παρυφές των Ιμαλαίων και στη συνέχεια να ρωτά αν ήθελε να «ρουφήξει τη γλώσσα του».

Η σκηνή εκτυλίχθηκε στη διάρκεια μιας πανηγυρικής εκδήλωσης για την αποφοίτηση μαθητών που επισκέφθηκαν τον Δαλάι Λάμα. Ένας από αυτούς, πήρε το μικρόφωνο και τον ρώτησε εάν θα μπορούσε να τον αγκαλιάσει. Τότε ο Δαλάι Λάμα κάλεσε το παιδί να πλησιάσει στην εξέδρα όπου ήταν καθισμένος εκείνος και εκτυλίχθηκε η σκηνή της απρέπειας.

Έκτοτε ζήτησε συγγνώμη από το παιδί και την οικογένειά του «για την πληγή που μπορεί να προκάλεσαν τα λόγια του». Ο εκπρόσωπός του πρόσθεσε: «Η Αγιότητά του συχνά πειράζει τους ανθρώπους που συναντά με αθώο και παιχνιδιάρικο τρόπο, ακόμη και δημόσια και ενώπιον των καμερών».

Έχοντας διοριστεί ως πνευματικός ηγέτης της σχολής Gelug των Θιβετιανών Βουδιστών σε νεαρή ηλικία, ο Δαλάι Λάμα έχει μεγαλώσει στη δημοσιότητα. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο έχει εμπλακεί σε αρκετές αντιπαραθέσεις. Ποια είναι όμως η ιστορία της ζωής του - και σε ποιες διαμάχες έχει εμπλακεί; Εδώ είναι όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε.

Ποιος είναι ο Δαλάι Λάμα;

Δαλάι Λάμα είναι ο τίτλος που δίνεται στον έναν από τους δύο ηγέτες του Λαμαϊσμού (Θιβετιανού Βουδισμού). Η ονομασία «Δαλάι Λάμα» είναι συνδυασμός της Μογγολικής λέξης «Δαλάι» που σημαίνει «ωκεανός» και της Θιβετιανής λέξης «μπλα-μα» που σημαίνει «γκουρού», «δάσκαλος».

Θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει στη γη τη ζωντανή ενσάρκωση του Βαδισάτβα Αβαλοκιτέσβαρα, που είναι μια από τις μορφές του Βούδα και συγκεκριμένα η μορφή του ελέους. Η πνευματική δικαιοδοσία του Δαλάι Λάμα επεκτείνεται και πέρα από το Θιβέτ ως τη Μογγολία, σε ένα μέρος της Κίνας και στα Βασίλεια του Μπουτάν και του Σικκίμ.

Ο Tενζίν Γκιάτσο γεννήθηκε σε μια αγροτική οικογένεια στο Taktser στο βορειοανατολικό Θιβέτ. Επιλέχθηκε ως τουλκού - η μετενσάρκωση του προηγούμενου βουδιστή ηγέτη - το 1937 σε ηλικία μόλις δύο ετών. Μετά από τελετή ενθρόνισης, ο Γκιάτσο υπρετεί ως ο 14ος Δαλάι Λάμα από τον Φεβρουάριο του 1940. Ανέλαβε επίσημα πολιτικά καθήκοντα σε ηλικία 15 ετών, μετά την κατάληψη του Θιβέτ από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Ωστόσο, μετά την προσάρτηση του Θιβέτ από την Κίνα και κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Θιβέτ το 1959, διέφυγε στην Ινδία. Ο Δαλάι Λάμα εξακολουθεί να ζει εξόριστος στην Ινδία μέχρι σήμερα, ενώ υπηρετεί ως πνευματικός ηγέτης του Θιβέτ.

Ο Γκιάτσο έχει τιμηθεί για το έργο του στην υπεράσπιση του περιβάλλοντος, της καταπολέμησης της βίας και άλλων σημαντικών ζητημάτων. Του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1989 για το έργο του και από το 1970 συνέχισε να ζητά από την Κίνα να συμφωνήσει στην «Μεσαία Προσέγγιση» για την κατάσταση στο Θιβέτ, η οποία θα έβλεπε τόσο την Κίνα όσο και το Θιβέτ να ωφεληθούν αμοιβαία από τη συμφωνία.

Σε ποιες διαμάχες έχει εμπλακεί ο Δαλάι Λάμα;

Παρά το γεγονός ότι φημίζεται για το έργο του, ο Δαλάι Λάμα έχει εμπλακεί σε πολλές διαμάχες όλα αυτά τα χρόνια. Το πιο πρόσφατο περιστατικό είδε τον αρχηγό να ζητά από ένα παιδί να «ρουφήξει τη γλώσσα του» αφού φίλησε το νεαρό αγόρι κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας αλληλεπίδρασης, για την οποία έκτοτε ζήτησε συγγνώμη.

O Δαλάι Λάμα έχει επίσης κάνει αμφιλεγόμενα σχόλια σχετικά με την πιθανότητα να υπάρξει γυναίκα Δαλάι Λάμα στο μέλλον. Το 2010, είπε σε έναν δημοσιογράφο ότι όταν ρωτήθηκε για πρώτη φορά σχετικά με την πιθανότητα ενός θηλυκού Δαλάι Λάμα, απάντησε λέγοντας: «Αν έρθει μια γυναίκα Δαλάι Λάμα, θα πρέπει να είναι πιο ελκυστική».

Όταν ρωτήθηκε για τα σχόλια το 2019, ο βουδιστής ηγέτης προσπάθησε να αποκρούσει τη διαμάχη. Γέλασε με τις παρατηρήσεις και είπε ότι ενώ η εσωτερική ομορφιά είναι πραγματική ομορφιά, η εμφάνιση είναι πολύ σημαντική. Το γραφείο του Δαλάι Λάμα αναγκάστηκε επίσης να εκδώσει ανακοινωθέν μετά από αντιδράσεις, τονίζοντας ότι τα σχόλια ήταν ένα παρεξηγημένο αστείο.

Η δήλωση έγραφε: «Λυπάται βαθιά που οι άνθρωποι έχουν πληγωθεί από αυτά που είπε και ζητά ειλικρινή συγγνώμη. [Ο Δαλάι Λάμα] έχει μια έντονη αίσθηση των αντιφάσεων μεταξύ του υλιστικού, παγκοσμιοποιημένου κόσμου που συναντά στα ταξίδια του και του σύνθετου , των πιο εσωτερικών ιδεών για τη μετενσάρκωση που βρίσκονται στην καρδιά της θιβετιανής βουδιστικής παράδοσης.

«Ωστόσο, μερικές φορές συμβαίνει οι παρατηρήσεις, που μπορεί να είναι διασκεδαστικές σε ένα πολιτιστικό πλαίσιο, να χάνουν το χιούμορ τους στη μετάφραση όταν μεταφέρονται σε ένα άλλο. Μετανιώνει για οποιαδήποτε προσβολή που μπορεί να έχει προκαλέσει»

Έχει επίσης μπει στον κόσμο της πολιτικής κατά τη διάρκεια της θητείας του. Μιλώντας σε μια διάσκεψη στο Μάλμο της Σουηδίας το 2018, πρότεινε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να επιστρέψουν τους πρόσφυγες στη χώρα καταγωγής τους, δηλώνοντας ότι «η Ευρώπη ανήκει στους Ευρωπαίους».

Πρόσφυγας και ο ίδιος ο Δαλάι Λάμα είπε κατά την ομιλία του: «Δεχτείτε τους, βοηθήστε τους, εκπαιδεύστε τους... αλλά τελικά θα πρέπει να αναπτύξουν τη δική τους χώρα. Νομίζω ότι η Ευρώπη ανήκει στους Ευρωπαίους». Ωστόσο, πρόσθεσε ότι η Ευρώπη είναι «ηθικά υπεύθυνη» για «έναν πρόσφυγα που αντιμετωπίζει πραγματικά κίνδυνο για τη ζωή του».

Αυτό απηχούσε τα σχόλιά του στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung δύο χρόνια πριν. Είπε στο πρακτορείο ότι υπάρχουν «πάρα πολλοί πρόσφυγες» στην Ευρώπη, προσθέτοντας: «Η Ευρώπη, για παράδειγμα η Γερμανία, δεν μπορεί να γίνει αραβική χώρα».