Ντεμιρτάς από τη φυλακή : «Ο Ερντογάν θα χάσει στον πρώτο γύρο των εκλογών με μεγάλη διαφορά»

Ο άνθρωπος που πρόκειται να διαμορφώσει τις ιστορικές εκλογές στην Τουρκία τον επόμενο μήνα - στις οποίες ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να εδραιώσει την 20ετή κυριαρχία του στην εξουσία - διεξάγει την εκστρατεία του από ένα κελί φυλακής και πιστεύει ότι έχει προβάδισμα.

Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, πρώην υποψήφιος πρόεδρος και αρχηγός του κόμματος ΗDP, περνά τον έβδομο χρόνο του πίσω από τα κάγκελα κατηγορούμενος για τρομοκρατία σε φυλακή υψίστης ασφαλείας κοντά στα ελληνικά σύνορα. Ακόμα κι έτσι, εξακολουθεί να ασκεί τεράστια επιρροή στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές της 14ης Μαΐου, κυρίως λόγω των ψήφων εκατομμυρίων Κούρδων, που αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού των 85 εκατομμυρίων της Τουρκίας.

Οι ψήφοι αυτές είναι πιθανό να αποδειχθούν καθοριστικές και ο Ντεμιρτάς εκτιμά ότι το κόμμα του, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα τους. «Σε αυτές τις κρίσιμες εκλογές, όπου ακόμη και το 0,5% είναι κρίσιμο, οι Κούρδοι ψηφοφόροι θα έχουν μεγάλη επιρροή στον καθορισμό του αποτελέσματος», είπε στο POLITICO σε συνέντευξη που έδωσε μέσω των δικηγόρων του, παρόλο που παραπονέθηκε ότι «είναι πολύ δύσκολο να ακολουθήσεις και να συμμετάσχεις στην πολιτική από φυλακή υψίστης ασφαλείας».

«Πιστεύω ότι ο Ερντογάν θα χάσει στον πρώτο γύρο των εκλογών με μεγάλη διαφορά», πρόσθεσε ο 50χρονος, ο οποίος αντιμετωπίζει 38 φορές ισόβια κάθειρξη εάν καταδικαστεί και διαμαρτύρεται ότι οι κατηγορίες εναντίον του αποτελούν μέρος πολιτικής δίωξης από την κυβέρνηση.

Οι εκλογές στην Τουρκία μετατρέπονται σε μια από τις πιο κρίσιμες πολιτικές αναμετρήσεις της χρονιάς, με τεράστιες στρατηγικές επιπτώσεις για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Πολλοί βλέπουν την ψηφοφορία ως μια κρίσιμη στιγμή για την απομάκρυνση της δημοκρατίας από την ολοένα και πιο συγκεντρωτική διακυβέρνηση του Ερντογάν, αλλά ο ίδιος ο ισλαμιστής λαϊκιστής πρόεδρος θα είναι δύσκολο να ηττηθεί καθώς είναι ένας βετεράνος αγωνιστής με βαθιά υποστήριξη από τη βάση, που μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τους πόρους του κράτους και μια φιλική μερίδα των μέσων ενημέρωσης.

Σε μια προσπάθεια να απομακρύνουν τον Ερντογάν από την εξουσία, έξι κόμματα της αντιπολίτευσης συγκεντρώθηκαν πίσω από τον κοινό υποψήφιο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Το HDP του Ντεμιρτάς δεν έχει προσχωρήσει επίσημα σε αυτή τη συμμαχία, αλλά ενισχύει την εκστρατεία του Κιλιτσντάρογλου με το να μην προτείνει δικό του υποψήφιο για πρόεδρος.

Ενώ ο Ερντογάν είναι σίγουρα πιο ευάλωτος από ποτέ φέτος, λόγω του υψηλού πληθωρισμού και της αυξημένης απογοήτευσης για τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση, οι εκλογές παραμένουν αμφίρροπες, χωρίς να φαίνεται ξεκάθαρο προβάδισμα.

O ρυθμιστής των εκλογών

Ο Ντεμιρτάς κέρδισε για πρώτη φορά τη διεθνή προσοχή ως δύναμη στην τουρκική πολιτική σκηνή πριν από σχεδόν μια δεκαετία, όταν εδραίωσε τη φήμη του ως ρυθμιστής. Τραγουδοποιός, βραβευμένος συγγραφέας πέντε βιβλίων και δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμμετείχε δυναμικά στην προεδρική κούρσα της Τουρκίας το 2014, όταν βγήκε εκτός από την κουρδική βάση του, συγκεντρώνοντας σχεδόν το 10% των συνολικών ψήφων, και στις βουλευτικές εκλογές του 2015 όταν ως κοινός αρχηγός του κόμματός του εξασφάλισε 80 βουλευτές, στερώντας την πλειοψηφία του κόμματος AK του Ερντογάν.

Για τους υποστηρικτές του Ντεμιρτάς, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που ο Ερντογάν προσπαθεί να τον εξουδετερώσει. Ο ίδιος ο Ντεμιρτάς τονίζει ότι η κουρδική απογοήτευση με το κυβερνών κόμμα έχει αυξηθεί. «Τα τελευταία χρόνια, λόγω των αυταρχικών πολιτικών πίεσης του Ερντογάν, οι Κούρδοι έχουν γίνει στόχοι μαζί με όλες τις ομάδες της αντιπολίτευσης. Δώδεκα εκλεγμένοι Κούρδοι βουλευτές, 102 δήμαρχοι και χιλιάδες κομματικά στελέχη και υποστηρικτές έχουν φυλακιστεί.

Διοικητές και άλλοι κρατικοί αξιωματούχοι διορίστηκαν ως διαχειριστές στους δήμους τους. Ο Ερντογάν έχει στραφεί σε μια ακραία εθνικιστική πολιτική που δείχνει ανοιχτά εχθρότητα προς τους Κούρδους και έχει χάσει σημαντικό μέρος της κουρδικής υποστήριξης», είπε.

Για πολλούς, η δεινή κατάσταση του Ντεμιρτάς έχει γίνει μια περίπτωση μελέτης για το τεράστιο εύρος της εξουσίας του Ερντογάν. Έχουν περάσει τρία χρόνια από τότε που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζήτησε από την Τουρκία «να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα» για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Ντεμιρτάς, κρίνοντας ότι η φυλάκισή του παραβίαζε όχι μόνο τα δικά του δικαιώματα στην ελευθερία, την ασφάλεια και την ελευθερία της έκφρασης, αλλά και το δικαίωμα της χώρας για ελεύθερες εκλογές. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι λόγοι της σύλληψής του ήταν κάλυψη για απώτερο πολιτικό σκοπό.

Ο Ερντογάν παραμερίζει αυτή την ετυμηγορία του 2020, επιμένοντας ότι «το ΕΔΑΔ δεν μπορεί να αποφασίσει στη θέση των δικαστηρίων μας». Ο πρόεδρος καταδικάζει την αντιπολίτευση ευρέως ως υποστηρικτές των τρομοκρατών για την υποστήριξη της κίνησης του ΕΔΑΔ για την απελευθέρωση του Ντεμιρτάς. Θεωρεί το κόμμα HDP «κοινοβουλευτικό παρακλάδι τρομοκρατών»

Το ίδιο το HDP, το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας, αντιμετωπίζει πιθανό αποκλεισμό. Αυτό οφείλεται σε μια ποινική υπόθεση που επικεντρώνεται σε αυτό που λένε οι εισαγγελείς ότι είναι οι δεσμοί του κόμματος με το PKK, μια ένοπλη κουρδική ομάδα που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, την ΕΕ και τις Η.Π.Α. Το HDP αρνείται τέτοιους δεσμούς και το ΕΔΑΔ έχει ήδη επικρίνει την Τουρκία για το κλείσιμο του προκάτοχου κόμματος ως παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ωστόσο, πολλοί επέκριναν τον Ντεμιρτάς επειδή δεν μίλησε σθεναρά εναντίον του PKK.

«Δεν επιδοκιμάζουμε ούτε υποστηρίζουμε τη χρήση βίας και ένοπλων μεθόδων», είπε ο Ντεμιρτάς. «Δεν αυτοπροσδιοριζόμαστε ως πολιτική προέκταση του PKK γιατί δεν είμαστε. Είμαστε μια ανεξάρτητη πολιτική οντότητα». Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν από καιρό καταγγείλει τις ποινές που επιβλήθηκαν στον Ντεμιρτάς και το κόμμα του ως ένδειξη του αυξανόμενου αυταρχισμού του Ερντογάν.

Και όμως, για τους κυβερνητικούς επικριτές, ο Ντεμιρτάς αντιπροσωπεύει επίσης την ευπάθεια του ισχυρού άνδρα. Κατέχει τεράστια επιρροή στο HDP, του οποίου παραμένει de facto ηγέτη. Πράγματι, η φυλάκισή του - και η ευρεία διεθνής καταδίκη του - του δίνει ηθική εξουσία στα μάτια των υποστηρικτών του κόμματός του και άλλων υποστηρικτών της αντιπολίτευσης. Ο Ντεμιρτάς μεταφέρει καθημερινά τα μηνύματά του μέσω των δικηγόρων του και η ομάδα του τον βοηθά να διατηρεί ισχυρή παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο κουρδικός παράγοντας

Ο Seren Selvin Korkmaz, συνιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής του IstanPol Institute, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Κωνσταντινούπολη, τόνισε τη σημασία του Ντεμιρτάς. «Οι Κούρδοι ψηφοφόροι είναι ρυθμιστές σε αυτές τις προεδρικές εκλογές», είπε, σημειώνοντας ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ήττα του AKP του Ερντογάν στις τοπικές εκλογές του 2019.

«Κερδίζοντας την υποστήριξη των Κούρδων, ο Kιλιτσντάρογλου έχει τώρα τεράστια δύναμη πίσω του», συνέχισε, προβλέποντας ότι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης «θα λάβει εντυπωσιακό ποσοστό από τους Κούρδους ψηφοφόρους», εν μέρει λόγω της περιεκτικής πολιτικής του. «Οι Κούρδοι τον βλέπουν ως έναν από αυτούς λόγω της γενέτειράς του», πρόσθεσε.

Παρόλο που ο Ντεμιρτάς αυτοπροσδιορίζεται ως Κούρδος, απεικονίζεται επίσης ως ο πολιτικός ηγέτης ενός ευρύτερου αριστερού κινήματος στην Τουρκία. Ο Ερντογάν ηγήθηκε μιας ειρηνευτικής διαδικασίας 2013-2015 για την επίλυση της μακροχρόνιας κουρδικής διαμάχης της χώρας προτού σκληρύνει τη θέση του.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχει κάνει περισσότερα από κάθε προηγούμενη για να ενισχύσει τα δικαιώματα των Κούρδων της χώρας, οι οποίοι τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν περιοριστεί στη χρήση της γλώσσας τους και βρίσκονταν στο επίκεντρο μίας αιματηρής σύγκρουσης που στοίχισε δεκάδες χιλιάδες ζωές αλλά ότι κλήθηκε να ανταποκριθεί σε μια αναζωπύρωση της βίας από το 2015 και μετά.

Λίγο μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Ερντογάν ανέλαβε επίσης τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης και οδήγησε τη χώρα σε μια πιο εθνικιστική και αυταρχική κατεύθυνση, όπως λένε πολλοί παρατηρητές.

Αυτό έχει αφήσει τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης να ανησυχούν για το εάν οι εκλογές του Μαΐου θα είναι ελεύθερες και δίκαιες. Ο Ντεμιρτάς είπε ότι ανησυχεί για την ακεραιότητα των εκλογών όπου ο πρόεδρος έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί όλη την εξουσία και τους οικονομικούς πόρους του κράτους για να αποκτήσει πλεονέκτημα.

«Οι διεθνείς πολιτικοί και επίσημοι θεσμοί θα πρέπει να στείλουν παρατηρητές για τις τουρκικές εκλογές με μεγαλύτερη σοβαρότητα από ποτέ άλλοτε», είπε ο Ντεμιρτάς. «Η ασφάλεια των εκλογών είναι εξαιρετικά κρίσιμη».

Όταν ρωτήθηκε σχετικά με τις ανησυχίες σχετικά με το εάν ο Ερντογάν ήταν έτοιμος να παραμερίσει εάν χάσει ή θα προσπαθήσει να αντεπιτεθεί στο αποτέλεσμα, ο Ντεμιρτάς είπε: «Πιστεύω ότι ο Ερντογάν θα αποδεχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα και θα δείξει σεβασμό για το αποτέλεσμα. Δεν είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς κάτι διαφορετικό».

Πηγή: Politico