Toυρκία: Η κρίση κόστους ζωής απειλεί την επανεκλογή του Ερντογάν - «Δεν μας φτάνουν τα λεφτά...»
Ο κουρέας της Κωνσταντινούπολης Χακίμ Εκιντζί, μακροχρόνιος υποστηρικτής του Ταγίπ Ερντογάν, δεν θα τον στηρίξει στις εκλογές της επόμενης Κυριακής, κατηγορώντας τις οικονομικές του πολιτικές για τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των Τούρκων και για το γεγονός οτι πολλοί είναι ανίκανοι να αντέξουν οικονομικά ακόμη και για τα βασικά τρόφιμα.
Ο Ερντογάν και το Κόμμα AK με τις ισλαμιστικές ρίζες κατάφεραν να διατηρήσουν τη βάση των ψηφοφόρων τους, που αποτελούνταν κυρίως από χαμηλού εισοδήματος, συντηρητικούς μουσουλμάνους, χάρη στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη τα πρώτα 10 χρόνια της διακυβέρνησής του. Αλλά η κρίση κόστους ζωής που πυροδότησε το ανορθόδοξο οικονομικό πρόγραμμα του Ερντογάν τον τελευταίο 1-1/2 χρόνο έχει διαβρώσει τη δημοτικότητά του, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη εκλογική πρόκληση για την 20ετή παραμονή του στην εξουσία.
O Κιλιντσάρογλου προηγείται
Ορισμένες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν ακολουθεί τον κύριο αντίπαλο του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πριν από την ψηφοφορία του πρώτου γύρου της Κυριακής - αν και το χάσμα πρόσφατα μειώθηκε. Η μάχη παραμένει στην κόψη του ξυραφιού, με την αντιπολίτευση να φαίνεται να συγκεντρώνει δυνητικά περιορισμένη πλειοψηφία.
«Παλιότερα μπορούσαμε να αγοράζουμε τρεις έως τέσσερις σακούλες με είδη παντοπωλείου για 150-200 λίρες (7,7-10 $). Η γυναίκα μου και εγώ μετά βίας μπορούσαμε να τα μεταφέρουμε. Τώρα μόλις και μετά βίας μπορούμε να γεμίσουμε δύο σακούλες», είπε ο 63χρονος Εκιντζί, κουρεύοντας τα μαλλιά ενός πελάτη στο κομμωτήριό του στην περιοχή Μπεσίκτας της Κωνσταντινούπολης.
«Θα έλεγα ότι οι υπεύθυνοι είναι αυτοί που μας κυβερνούν. Νομίζω ότι είναι λάθος οι αποφάσεις που έλαβαν. Ήμουν υποστηρικτής του AKP, αλλά δεν σκέφτομαι να τους ψηφίσω». Οι απόψεις του απηχούν τις απόψεις εκατομμυρίων Τούρκων, οι οποίοι είχαν να αντιμετωπίσουν τον αφανή πληθωρισμό εδώ και χρόνια. Οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 54% από έτος σε έτος τον Απρίλιο, με τον ονομαστικό πληθωρισμό να υποχωρεί στο 43,7% μετά την κορύφωση του Οκτωβρίου στο 85,5%, το υψηλότερο επί της διακυβέρνησης Ερντογάν.
Ο ετήσιος πληθωρισμός παρέμεινε διψήφιος για όλο σχεδόν το χρονικό διάστημα μετά τις γενικές εκλογές του 2018. Άρχισε να αυξάνεται μετά από μια νομισματική κρίση στο τέλος του 2021, που πυροδοτήθηκε από μια σειρά περικοπών επιτοκίων, σύμφωνα με τις ανορθόδοξες απόψεις του Ερντογάν.
Ο Eκιντζί είπε ότι άρχισε να αμφισβητεί την υποστήριξή του στον πρόεδρο και το AKP για οικονομικούς λόγους λίγο μετά τις εκλογές του 2018 και πήρε οριστική απόφαση να μην τον ψηφίσει μετά τη νομισματική κρίση το 2021. Η τουρκική λίρα έχασε 44% το 2021 και 30% το 2022. Έχει πέσει κατά 76% κατά τη δεύτερη θητεία του Ερντογάν, με το φαινόμενο να αποδίδεται στις πολλαπλές νομισματικές κρίσεις λόγω ανορθόδοξων πολιτικών, γεωπολιτικών εξελίξεων όπως ο πόλεμος της Ουκρανίας και οι διαμάχες μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον.
«Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι ανεξέλεγκτη. Δεν μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά τίποτα. Τίποτα από αυτά που είπαν δεν έχει τηρηθεί, επομένως δεν εμπνέουν καμία εμπιστοσύνη» λέει ο Εκιντζί.
Λόγια και Πράξεις
Ο κουρέας εργάζεται μόνος του αφού χρειάστηκε να απολύσει τους δύο υπαλλήλους του και είπε ότι δεν μπορεί να εξασφαλίσει τραπεζικά δάνεια παρά τις μειώσεις επιτοκίων, καθώς οι αρχές περιορίζουν τα καταναλωτικά δάνεια στον πληθωρισμό. Τα δάνειά του σε ξένο νόμισμα πολλαπλασιάστηκαν επίσης σε λίρες καθώς το νόμισμα έπεσε.
Αλλά πολλοί ψηφοφόροι του AKP εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μόνο ο Ερντογάν μπορεί να διορθώσει την οικονομία ή να κατηγορήσει άλλους παράγοντες για την τρέχουσα κατάστασή της. Η Χαλίμε Ντουμάν, κάτοικος της Κωνσταντινούπολης, είπε ότι οι άνθρωποι που αύξησαν τις τιμές για να αποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη ευθύνονται για το αυξανόμενο κόστος ζωής.
«(Ο Ερντογάν) μπορεί να το λύσει με μια κίνηση του καρπού του», είπε, κάνοντας ένα διάλειμμα από τα ψώνια σε μια αγορά αγροτών στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Η αντιπολίτευση, συμπεριλαμβανομένης της συμμαχίας του Κιλιτσντάρογλου, είναι όλο λόγια, κατά τη γνώμη της.«Δεν αναλαμβάνουν δράση», είπε.
Ο Μπιρόλ Μπασκάν, συγγραφέας και πολιτικός αναλυτής που δεν συνδέεται με κανένα κόμμα, είπε ότι ακόμη και οι «σκληροπυρηνικοί» υποστηρικτές του Ερντογάν δεν αρνούνται ότι η οικονομία δεν τα πάει τόσο καλά όσο νωρίτερα στη διακυβέρνησή του. «Ο λόγος για τον οποίο αυτό το κόμμα συνέχισε να κερδίζει ήταν επειδή παρείχε στους ψηφοφόρους ορισμένα υλικά οφέλη. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η μαγεία φαίνεται να μην λειτουργεί λόγω της οικονομίας, λόγω του υψηλού πληθωρισμού (και) του αυξανόμενου κόστους ζωής»
«Έπληξε πολύ την τσέπη των ανθρώπων και γι' αυτό υποθέτω ότι η νίκη σε αυτές τις εκλογές δεν είναι πλέον τόσο σίγουρη».
«Τίποτα εκτός απο πείνα»
Ορισμένοι ψηφοφόροι δεν είναι βέβαιοι ότι η αντιπολίτευση θα αμβλύνει αμέσως τις οικονομικές ανησυχίες. Ο Ταλάτ Γκιουλ, ένας μαρμαροπλάστης, δεν ψήφισε ποτέ το ΑΚΡ ή τους συμμάχους του. Επί του παρόντος δεν βλέπει «τίποτα εκτός από πείνα» γύρω του, αλλά αμφιβάλλει ότι τα πράγματα θα αλλάξουν γρήγορα προς το καλύτερο εάν κερδίσει η αντιπολίτευση.
«Έχουν δημιουργήσει τα τελευταία 21 χρόνια μια Τουρκία που δεν μπορεί να αλλάξει. Θα χρειαστούν 20 χρόνια για να ανακάμψει, όποιος κι αν έρθει στην εξουσία. Αλλά θέλω απλώς (ο Ερντογάν) να φύγει», είπε, περπατώντας στην αγορά των αγροτών.
O Eκιντζί, ο κουρέας, δεν έχει αποφασίσει ακόμη ποιον θα ψηφίσει μεταξύ των τριών υποψηφίων που κατεβαίνουν εναντίον του Ερντογάν. «(Ο Κιλιτσντάρογλου) μπορεί να είναι ένας έντιμος άνθρωπος... αλλά δεν έχει ανακοινώσει τίποτα για να με πείσει», είπε. «Θέλω να πέσει η ισοτιμία του δολαρίου (μετά τις εκλογές). Θέλω να πέσει η τιμή της βενζίνης. Θέλω να πέσει ο πληθωρισμός», είπε ο Eκιντζί «Θέλω να επιστρέψω στη ζωή μου πριν από πέντε ή έξι χρόνια. Θέλω να μπορώ να πάω ένα πικνίκ, να ταξιδέψω στο εξωτερικό»
Πηγή: Reuters