Εκλογές στην Τουρκία: Οι συνήθειες και το ψυχογράφημα των υποψηφίων - Τι «λέει» η γλώσσα του σώματος

Λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες για τις εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία η ιστοσελίδα Duvar αποκρυπτογραφεί στοιχεία «χρήσιμα» για κάθε υποψήφιο. Ανεξάρτητα λοιπόν από τις δημοσκοπήσεις και τους αριθμούς, επιχειρεί να συμπληρώσει το προφίλ τους από τα μέρη που επιλέγουν και τη γλώσσα του σώματός του.

Γιατί ο αρχηγός του «Κόμματος για την Πατρίδα», Μουχαρέμ Ιντζέ είναι πάντα όρθιος και γιατί ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Kεμάλ Κιλιτσντάρογλου απευθύνεται στους ψηφοφόρους από το γραφείο και την κουζίνα του σπιτιού του; Επίσης ποιος είναι ο λόγος για την παροιμώδη ηρεμία του Σινάν Ογκάν της Συμμαχίας Ata; Ο ψυχίατρος και συγγραφέας Σεμά Ντιντάρ επιχείρησε να κάνει το ψυχογράφημα των 4 υποψηφίων προέδρων.

Σύμφωνα με τον Ντιντάρ το γεγονός οτι ο Κιλιτσντάρογλου χρησιμοποιεί το γραφείο και την κουζίνα του για να ανακοινώσει τις σημαντικές αποφάσεις του και να «τα βάλει» με τον Ερντογάν, έχει προηγούμενο. Επέλεξε αυτή την τακτική αμέσως μετά τους φονικούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου για να απευθυνθεί στους πολίτες, μέσα από ένα σπίτι το οποίο δεν είχε καταρρεύσει. Η εικόνα από την φωτεινή κουζίνα και τη βιβλιοθήκη του σπιτιού του σημειολογικά ισοδυναμούσε με τον εγγυητή της βασικής εμπιστοσύνης που μπορεί να απολαμβάνει ο πολίτης. «Μέσα σε όλη αυτή την καταστροφή, το να φωνάζεις από ένα ζωντανό, φωτισμένο σπίτι έδειχνε εμπιστοσύνη, ασφάλεια»

Όσο για τον Μουχαρέμ Ιντζέ του αρέσει να περνάει περισσότερο χρόνο όρθιος, να πλησιάζει τους ανθρώπους και να μιλάει όρθιος και όχι να κάθεται στις καρέκλες που του παραθέτουν. Αυτό έχει να κάνει πιθανότατα όπως εξηγεί ο Ντιντάρ με μία συνήθεια που απέκτησε από την ταυτότητά του ως δάσκαλος

«Στα μάτια του, είμαστε όλοι μαθητές του στην τάξη», σημειώνει ο ψυχίατρος. «Ο Ιντζέ είναι ένας τύπος παλιομοδίτη δασκάλου που περπατά ανάμεσα στα θρανία της τάξης, παρασύροντας τους μαθητές με τα αστεία του, αλλά και έτοιμος να χαστουκίσει όσους παρασυρθούν... Το κοινό χαρακτηριστικό του Ερντογάν και του Ιντζέ είναι ότι είναι καλοί «υπνωτιστές». Βασίζονται στη γλώσσα του σώματος... Όταν τελειώσει η ομιλία, δεν μένουν πολλά από το περιεχόμενο στο μυαλό σας, αλλά κάνουν εντύπωση».

Σε αντίθεση με τον Kιλιτντσντάρογλου, ο Ερντογάν εμφανίζεται σε πιο επίσημους χώρους και περισσότερο έξω και όχι στο εσωτερικό κτηρίων. Αντικατοπτρίζεται στην οθόνη ως ένα άτομο που δεν λέει ένα ή δύο πράγματα αλλά ασχολείται με όλα όσα συμβαίνουν. «Με τον καιρό μετατράπηκε σε απομίμηση του εαυτού του. Έχει ακόμα επιρροή, έχει ακόμα κοινό που υπνωτίζει, αλλά αυτό το εφέ δεν είναι επίκαιρο, είναι ο άνεμος του παρελθόντος… Είναι μια μυθολογική οντότητα που συναντά την ηρωική αφήγηση… Αυτός ο μύθος παρέχει πάντα μια πλεονεκτική θέση για έναν ηγέτη αν γίνεται σε δόσεις. Όταν όμως οι δεσμοί του με εκείνο το σπίτι κόβονται, εγκαθίσταται μπροστά του. 'Ετσι γίνεται κάποιους που υπέκυψε στους μύθους που ο ίδιος δημιούργησε»

«Ακόμα και όταν μοιράζει σοκολάτες για τις γιορτές, είναι αρκετά τολμηρός για να πει «έλα κορίτσι μου, δεν θα βρεις άλλη τέτοια», αρκετά παρεμβατικός για να πει «μην την κρατάς στα χέρια σου, θα την λιώσεις»... Κατά τη διάρκεια της τελευταίας του ασθένειας, ένας αρθρογράφος είπε «είναι πρόεδρος αλλά είναι άνθρωπος». Είναι λοιπόν συνειδητή επιλογή αυτή η εικόνα ενός «Ερντογάν που μοιάζει με μηχανή» και δεν είναι σαν εμάς;

Όπως εξηγεί ο Ντιντάρ «το επιχείρημά μου μπορεί να ακούγεται αβάσιμο μετά από όλες τις εμπειρίες μας ως λαός, αλλά παραδόξως, η ταυτότητα του Ταγίπ Ερντογάν ως ηγέτη ενός πολιτικού κινήματος και η ταυτότητά του ως μεγάλου αδελφού στη γειτονιά αλληλοϋποστηρίζονται πολύ, ενώ και οι δύο συγκρούονται με την ταυτότητά του ως «πολιτικού». Ειδικά στις πρώτες περιόδους, ήθελε να είναι «πολιτικός άνδρας» και κατέβαλε προσπάθειες γι' αυτό... Ωστόσο, καθώς δυνάμωνε και ζούσε το κόμμα και το κράτος ως μέρος της προσωπικότητάς του, ανακάλεσε τον αρχικό του εαυτό... Υπάρχουν κάποιοι δάσκαλοι, αυτό που κάνουν είναι ενάντια σε όλα, δεν θα έπρεπε ποτέ να διδάσκεται σε μαθητευόμενους, αλλά αυτός το εφαρμόζει και η μέθοδος λειτουργεί... Μετατράπηκε σε έναν τέτοιο πολιτικό τεχνικά» συμπλήρωσε Ντιντάρ.

Αναλύοντας γιατί ο Κιλιτσντάρογλου «στήνει τραπέζι [των έξι]» ενώ ο Ερντογάν «δεν χρειάζεται κανέναν» ο Ντιντάρ εξηγεί ότι δεν το βλέπει μόνο ως διαφορά στη στάση των ηγετών, αλλά υπάρχει και στην τουρκική κοινωνία καθώς «η μισή κοινωνία θέλει να εμπιστευτεί τον εαυτό της σε έναν ηγέτη και να συνεχίσει να ζει στη σκιά του, ενώ η άλλη μισή δεν θέλει ποτέ ξανά μια τέτοια σκιά ηγέτη».

Στην ερώτηση πως θα αντιδράσουν στο αποτέλεσμα των εκλογών οι τέσσερεις υποψήφιοι κι αν θα καλέσουν τον νικητή για να τον συγχαρούν στο πλαίσιο του πολιτικού πολιτισμού, ο Ντιντάρ σημείωσε ότι Ερντογάν είναι δύσκολο να καλέσει τον Κιλιτσντάρογλου στο τηλέφωνο για να τον συγχαρεί, καθώς «ζει την παραμικρή απώλεια ως ζήτημα ύπαρξης ή ανυπαρξίας. Ωστόσο, αν είναι σίγουρος για τη συνέχεια της ύπαρξής του, ίσως... Αυτό είναι επίσης δύσκολο, διότι η περίοδός του είναι ταυτισμένη με την προσωπικότητά του».

Για τον Σινάν Ογκάν εξηγεί οτι είναι πολύ πιο λογικός και συμπονετικός από άλλους εθνικιστές. Μιλάει πιο ήρεμα για τις δικές του σκέψεις και προσπαθεί επίσης να κατανοήσει την επιθετική στάση των άλλων «Είναι προφανώς κάποιος που έχει ταλέντο στην παγκόσμια κουλτούρα και δεν βάζει την ακαδημαϊκή του ταυτότητα στο ράφι όταν είναι στην πολιτική. Έχει μυαλό που σέβεται το πνεύμα των εννοιών. Είναι επίσης πιθανό ότι αυτό θα είναι σημάδι ενός ανέμου αλλαγής στον τουρκικό εθνικισμό, ειδικά εάν το ΑΚΡ εκκαθαριστεί το επόμενο διάστημα»