Ψηφιακή κατάδυση στα έργα του Κλιμτ και του Χούντερτβάσερ

Εν μέσω μιας ξαφνικής βροχής από χρυσά φύλλα ή μέσα σε ένα ολάνθιστο λιβάδι βρίσκεται ο επισκέπτης μόλις αρχίσει το εικαστικό και μουσικό υπερθέαμα της βίντεο-έκθεσης «Phoenix des Lumières».

Χάρη στους 110 βιντεοπροβολείς, έργα διάσημων αυστριακών ζωγράφων, ιδίως του Κλιμτ και του Χούντερτβάσερ, διαχέονται σε όλο τον χώρο, στους τοίχους και το πάτωμα. Η πανδαισία χρωμάτων, η συνεχής εναλλαγή ασύμμετρων σχημάτων ή επιχρυσωμένων αισθησιακών μορφών αιχμαλωτίζει τις αισθήσεις. Τις τρισδιάστατες προβολές συνοδεύει από τα 28 μεγάφωνα και 10 ηχεία χαμηλών συχνοτήτων η μουσική του Βάγκνερ, του Μπετόβεν, του Στράους, του Μάλερ ή του Σοπέν.

Στόχος της οργανώτριας (γαλλικής) εταιρείας «Culturespaces» είναι η παρουσίαση εξαιρετικής τέχνης σε εξαιρετικούς χώρους, δηλαδή της διοργάνωσης «ψηφιακών εκθέσεων με έργα διάσημων καλλιτεχνών σε ασυνήθιστες τοποθεσίες με τεχνικά πολύπλοκο και καινοτόμο τρόπο».

Οι λεγόμενες «εμβυθιστικές» τεχνολογίες θολώνουν τα όρια μεταξύ του ψηφιακού και του πραγματικού κόσμου, βοηθούν τον επισκέπτη να καταδυθεί στα έργα, τον εμπλέκουν και τον συγχωνεύουν με τους πίνακες. Έτσι, μετατρέπονται και οι ίδιοι σε τμήμα του έργου. Η οπτικοακουστική εγκατάσταση προσφέρει στον επισκέπτη μια τέτοια «εμβυθιστική» εμπειρία των έργων τους.

Κατάλληλη κρίθηκε από την εταιρεία και τον δήμο του Ντόρτμουντ μια αίθουσα 3.000 τμ και ύψους 13 μέτρων στην πτέρυγα του «Δυτικού Φοίνικα» στο παλιό εργοστάσιο παραγωγής αερίου. Η γερμανική αυτή πόλη, όπως άλλωστε και ολόκληρη η περιοχή τού -πάλαι ποτέ αμιγώς βιομηχανικού- Ρουρ, έπρεπε να «επανεφευρεθεί» μετά το τέλος της εποχής του χάλυβα και του άνθρακα. Γι αυτό και πολλά εργοστάσια μετατράπηκαν σε χώρους ανοιχτούς στην τέχνη. Έτσι, ο «Δυτικός Φοίνικας» αναγεννήθηκε -καλλιτεχνικά αυτήν τη φορά- από την τέφρα του. Επειδή η συγκεκριμένη προσέγγιση των έργων τέχνης δεν έχει καμία σχέση με τις συνήθεις εκθέσεις ζωγραφικής αναμένεται να προσελκύσει ακόμα και εκείνους οι οποίοι δεν θα πήγαιναν ποτέ σε αυτές, μισό εκατομμύριο κατά τους διοργανωτές.

0108

0208

0308

0408

0508

0608

0708

0808

Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκονται κυρίως τα έργα του Γκούσταβ Κλιμτ (1862–1918) και κατόπιν του Φρίντενσράιχ Χούντερτβάσερ (1928–2000). Οι χώροι της έκθεσης μεταμορφώνονται σε μια διαδρομή ψηφιοποιημένων εικόνων.

Ο πρώτος έγινε στις αρχές του 20ού αιώνα η κινητήρια δύναμη του καλλιτεχνικού κινήματος «Ζετσεσιονισμός» ή «Απόσχιση της Βιέννης» (Wiener Secession). Πρόθεσή του ήταν να απομακρυνθεί από την παραδοσιακή ακαδημαϊκή τέχνη δημιουργώντας ένα νέο, μοντέρνο εξαιρετικά διακοσμητικό και περίτεχνο στυλ. Έτσι, έφερε επανάσταση στη βιεννέζικη αλλά και τη σύγχρονη εν γένει ζωγραφική.

Η χρήση φύλλων χρυσού στους πίνακές του και τα αισθησιακά θέματα που χαρακτηρίζουν το έργο του συμβολίζουν αυτή την καλλιτεχνική επανάσταση. Αναγνωρίστηκε ευρέως ως ένας από τους πιο καινοτόμους και σημαντικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, ενώ τα ρομαντικά και μυστικιστικά έργα του Κλιμτ είναι παγκοσμίως γνωστά. Οι επισκέπτες καλούνται να δουν εμβληματικά του έργα υπό νέες οπτικές γωνίες όπως λχ έναν από τους πιο διάσημους πίνακες όλων των εποχών, «Tο φιλί», στο οποίο μια γυναίκα και ένας άντρας μοιάζουν να συγχωνεύονται και περιβάλλονται από χρυσό και φως.

Στην έκθεση, οι επισκέπτες μπορούν να «εμβυθιστούν» και στο έργο του κληρονόμου της «Απόσχισης της Βιέννης», του ζωγράφου Φρίντενσράιχ Χούντερβάσερ (1928–2000), γνωστού όμως περισσότερο από τα αρχιτεκτονικά του έργα με τις καμπύλες, ένα από τα οποία υπάρχει και στο Ντόρτμουντ.

Ο Χούντερτβάσερ ενσάρκωσε μια καλλιτεχνική αναβίωση της «Απόσχισης» επηρεασμένος από την επανάσταση που υποκίνησε ο Κλιμτ. Οι πίνακές του είναι εκρήξεις χρώματος που ενσωματώνουν τα τέσσερα στοιχεία της φύσης τον αέρα, τη φωτιά, το νερό και τη γη και χαρακτηρίζονται από τον βαθύ σεβασμό του για τη φύση και τους ανθρώπους.

Αγαπούσε τα χρώματα και τα σχήματα, αλλά χωρίς γωνίες και ακμές. Επιπλέον, έκανε εκστρατεία για την προστασία των θαλασσών και των φαλαινών. Γι' αυτό μερικές από αυτές πετούν μέσα από τους προβαλλόμενους πίνακές του ως χαριτωμένα κινούμενα σχέδια. Όπως ο Κλιμτ και άλλοι καλλιτέχνες της «Απόσχισης» εγκατέλειψε στα έργα του την προοπτική υπέρ της διαδοχής μιας σειράς επιπέδων. Προτιμά τις εκφραστικές πινελιές που δημιουργούν ακανόνιστα σχήματα και δεν χρησιμοποιεί την ευθεία γραμμή, η οποία κατά την άποψή του «δεν υπάρχει στη φύση και είναι ένας ανθρωπογενής κίνδυνος, είναι ξένη προς τα ανθρώπινα όντα, τη ζωή, προς όλη τη δημιουργία». Το καλλιτεχνικό του έργο ερμηνεύεται εκ νέου με τη χρήση γραφικών υπολογιστή και τεχνικές βίντεο κινούμενων σχεδίων. Η ιδανική πόλη του καλλιτέχνη αναδύεται σταδιακά στις επιφάνειες των εκθεσιακών χώρων σε μια μεγάλη δυναμική τοιχογραφία η οποία αποτελείται από σχήματα και χρώματα που εμφανίζονται με την υπόκρουση μουσικής. Τα παράθυρα με ακανόνιστο σχήμα ζωντανεύουν πολύχρωμους πίνακες και οι γραμμές δημιουργούν έναν ουτοπικό κόσμο.

Εάν θέλει πάντως κάποιος, μπορεί να παρακολουθήσει τα υπερθεάματα εικόνας και μουσικής πολλές φορές, κάτι που μάλλον είναι αναγκαίο, αφού λόγω του συνεχούς βομβαρδισμού παραστάσεων, πάντα μπορεί να ανακαλύψει κάτι νέο. Έτσι, οι επισκέπτες θα βιώσουν μια ολοκληρωμένη και συγκλονιστική εικαστική εμπειρία.