Χάνιμπαλ Kαντάφι: Γιατί κάνει απεργία πείνας ο γιος του πρώην δικτάτορα - Το διπλωματικό «θρίλερ»

Η υγεία του Χάνιμπαλ Καντάφι έχει επιδεινωθεί από τότε που ξεκίνησε απεργία πείνας σε μια φυλακή του Λιβάνου για να διαμαρτυρηθεί για την πολυετή φυλάκισή του χωρίς δίκη. Ο 47χρονος γιός του Λίβυου πρώην ηγέτη έχει «σπασμούς στους μύες, τα χέρια και τα πόδια του, ζαλάδες και πονοκεφάλους και προηγούμενα ιατρικά προβλήματα στη σπονδυλική στήλη και τους γοφούς του επιδεινώθηκαν λόγω της απεργίας πείνας», είπε ένας από τους δικηγόρους του στο Al Jazeera, προσθέτοντας ότι ένας γιατρός ελέγχει καθημερινά την υγεία του.

Ο πέμπτος και νεότερος γιος του Μουαμάρ Καντάφι παραμένει φυλακισμένος στο αρχηγείο των Δυνάμεων Εσωτερικής Ασφάλειας στη Βηρυτό από το 2015 σε σχέση με την εξαφάνιση του Μούσα αλ-Σαντρ, ενός κορυφαίου Λιβανέζου ιμάμη, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Τρίπολη της Λιβύης, το 1978. Ο Χανίμπαλ ήταν τότε τριών ετών.

Ο Αλ Σαντρ ήταν ένας από τους ιδρυτές ενός σιιτικού πολιτικού κόμματος, του Κινήματος Αμάλ. Ο Λίβανος κατηγόρησε τον Μουαμάρ Καντάφι για την εξαφάνισή του. Το 2011, μετά την πτώση της Τρίπολης και τον θάνατο του πατέρα του στα χέρια των μαχητών της αντιπολίτευσης, ο Χάνιμπαλ κατέφυγε στη γειτονική Αλγερία με τη σύζυγό του και μερικά από τα αδέρφια του. Αργότερα απέκτησαν άσυλο στη Συρία ως πολιτικοί πρόσφυγες υπό την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ.

Απήχθη και στη συνέχεια κρατήθηκε στον Λίβανο

Σύμφωνα με τους δικηγόρους του, το 2015, ο Χάνιμπαλ «δελεάστηκε» στα σύνορα Συρίας-Λιβάνου με το πρόσχημα μιας συνέντευξης σε εφημερίδα και απήχθη για λίγο και μεταφέρθηκε στον Λίβανο από μια ομάδα που αναζητούσε απαντήσεις για τον αλ Σαντρ.

Η νομική ομάδα του ισχυρίζεται ότι ο Χασάν Γιαακούμπ, τότε βουλευτής της Χεζμπολάχ, του κορυφαίου σιιτικού πολιτικού κόμματος του Λιβάνου που υποστηρίζεται από το Ιράν, ήταν πίσω από την απαγωγή. Ο πατέρας του Γιαακούμπ και δημοσιογράφος Abbas Bader el-Dine είχαν συνοδεύσει τον Σαντρ στην επίσκεψη στη Λιβύη απο την οποία δεν επέστρεψε.

Εν μέσω της απαγωγής του, ο Χάνιμπαλ εμφανίστηκε σε βίντεο που μεταδόθηκε στο τηλεοπτικό κανάλι Al Jadeed του Λιβάνου στις 11 Δεκεμβρίου του 2015, με δύο μαύρα μάτια και μια μελανιασμένη μύτη, είπε ότι ήταν «καλά στην υγεία του» και προέτρεψε όσους είχαν στοιχεία για την εξαφάνιση του Σαντρ να μιλήσουν

Φέρεται να συνελήφθη από άνδρες που συνδέονται με το Κίνημα Αμάλ, αφέθηκε ελεύθερος στην πόλη Baalbek μια ημέρα μετά την εμφάνιση του βίντεο και μεταφέρθηκε στη Βηρυτό από τις λιβανικές αρχές. Στις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, ο Yaakoub κρατήθηκε ως ύποπτος ότι συμμετείχε στην απαγωγή. Αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση και αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στην απαγωγή του.

Προσπάθειες για την απελευθέρωσή του

Δεδομένης της επί δεκαετίες εχθρότητας μεταξύ του Λιβάνου και της Λιβύης λόγω της εξαφάνισης του αλ Σαντρ, οι προσπάθειες απελευθέρωσής του ήταν ανεπιτυχείς. Αμέσως μετά τη σύλληψή του, η Συρία ζήτησε την έκδοσή του καθώς του είχε χορηγηθεί πολιτικό άσυλο εκεί. Απορρίφθηκε από τα δικαστήρια του Λιβάνου με το σκεπτικό ότι ο Χάνιμπαλ δεν καταζητείται στη Συρία για εγκλήματα.

Το 2016, ένας Λιβανέζος δικαστής τον κατηγόρησε για απόκρυψη πληροφοριών σχετικά με την εξαφάνιση του αλ Σαντρ, αφού η οικογένεια του ιμάμη κατέθεσε μήνυση εναντίον του για τον φερόμενο ρόλο του σε αυτήν. Στα οκτώ χρόνια του πίσω από τα κάγκελα, ο Χάνιμπαλ άλλαξε πολλές φορές τη νομική του ομάδα και η υπόθεσή του έχει πλήξει το συχνά πολιτικοποιημένο και αργό δικαστικό σύστημα του Λιβάνου.

Του επιβλήθηκε ποινή 18 μηνών το 2018 για «προσβολή» του λιβανέζικου δικαστικού σώματος, ενώ του επιβλήθηκε και ένα έτος απαγόρευσης ταξιδιού καθώς οι αναφορές για πιθανές διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωσή του δεν οδήγησαν τελικά σε τίποτα. «Ξεκίνησε αυτή την απεργία τροφίμων επειδή θέλει να τραβήξει την προσοχή του κοινού και της κυβέρνησης στην πραγματική του υπόθεση», είπε ένας από τους δικηγόρους του στο Al Jazeera.

«Αισθάνεται ότι τον είχαν ξεχάσει, οπότε αποφάσισε να κάνει απεργία πείνας γιατί δεν αντέχει άλλο», πρόσθεσε ο δικηγόρος.

Ζητούνται απαντήσεις για τον ιμάμη

Αλλά υπάρχει μικρή υποστήριξη για τον Χάνιμπαλ στον Λίβανο, και αυτές προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από μερικές κυρίως φιλοσυριακές φωνές ή αντι-σιιτικές προσωπικότητες. Η πίεση να τον κρατήσουν πίσω από τα κάγκελα συνεχίζεται μεταξύ των ισχυρών σιιτικών κομμάτων στη χώρα.

Στις 31 Αυγούστου του 2022, την 44η επέτειο από την εξαφάνιση του αλ Σαντρ και των δύο συντρόφων του, ο Γιαακούμπ είπε σε συνέντευξη Τύπου ότι: «το να μιλάμε για τη νομιμότητα της σύλληψής του και τη νεαρή του ηλικία όταν ο πατέρας του διέπραξε το έγκλημα… δεν έχει νόημα γιατί είναι ένα διαρκές έγκλημα και είναι γιος δικτάτορα».

Είπε ότι ο πατέρας του, ο ιμάμης και ο δημοσιογράφος «δέχθηκαν επίθεση ... άδικα και επιθετικά» και κάλεσε τα αδέρφια του Χάνιμπαλ να εξασφαλίσουν την ελευθερία τους. «Σου λέω, ω,Σαιφ αλ Ισλάμ Καντάφι, αν θέλεις τον αδερφό σουμ Χάνιμπαλ, θέλουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα που έχουν απαχθεί. Αϊσα Καντάφι, αν θέλεις τον αδερφό σου, δώσε μας ό,τι στοιχεία και έγγραφα έχεις».

Δεν είναι σαφές ποια ήταν η εμπλοκή του Χάνιμπαλ στο καθεστώς του πατέρα του. Ήταν περισσότερο γνωστός για τον πλουσιοπάροχο και έντονο τρόπο ζωής του, καθώς φωτογραφιζόταν συχνά σε πάρτι και σε γιοτ σε όλο τον κόσμο με προφανές ιστορικό «ανάρμοστης συμπεριφοράς και δημόσιες συμπλοκές», σύμφωνα με τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας που διέρρευσαν το 2011.

Η συμπεριφορά του οδήγησε σε άλλες κρίσεις, όπως μια διπλωματική διαμάχη μεταξύ Λιβύης και Ελβετίας το 2008, όταν ο ίδιος και η Λιβανέζα σύζυγός του, Αλίν Σκαφ συνελήφθησαν σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο της Γενεύης για φερόμενη επίθεση σε δύο υπαλλήλους. Αργότερα, ο εισαγγελέας της Γενεύης απέσυρε την υπόθεση αφού η οικογένεια Καντάφι κατέληξε σε συμφωνία με τους εργάτες που απέσυραν την καταγγελία τους.

«Το μόνο έγκλημα είναι να είσαι γιος του Καντάφι»

Μέλη της τελευταίας νομικής ομάδας του Χάνιμπαλ που ανέλαβε πριν από μόλις ένα μήνα, είπαν στο Al Jazeera ότι ετοιμάζονται να μεταφέρουν την υπόθεσή του στη διεθνή σκηνή με τη βοήθεια «ανθρωπιστικών ενώσεων».

Ο Χάνιμπαλ επιμένει στην αθωότητά του. Το 2022, σε μια επιστολή που μεταδόθηκε από τη σαουδαραβική τηλεόραση Al Hadath, ο Καντάφι ρώτησε πώς θα μπορούσε ένα μικρό παιδί να γνωρίζει πού βρίσκεται ο ιμάμης.

«Ακόμη κι αν αυτό το θέμα είναι πολύ ευαίσθητο και χρειάζεται λύση, καθώς πέρασαν περισσότερα από 40 χρόνια, ακόμα κι αν δείχνουμε συμπόνια για την υπόθεση [του αλ-Σαντρ], δεν μπορούμε να κρατάμε αθώους ανθρώπους στη φυλακή», είπε ο δικηγόρος του Χάνιμπαλ.

«Είναι ένα αθώο άτομο και το μόνο του έγκλημα είναι ότι είναι γιος του Καντάφι. Εκτός από αυτό, δεν έχει κάνει τίποτα».