Eρντογάν: Το ανατολίτικο «παζάρι» του στον Κόλπο - Τι πήρε και τι έδωσε στους Άραβες

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ολοκλήρωσε χθες (19/7) την τριμερή περιοδεία του στον Περσικό Κόλπο με συμφωνίες αξίας 50,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων που υπογράφηκαν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μετά τις επισκέψεις του στη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ.

Οι συμφωνίες και των μνημόνια κατανόησης που ανακοινώθηκαν και από τα δύο κράτη προσφέρουν μεγάλη ώθηση στην οικονομία της Τουρκίας, η οποία βυθίστηκε ακόμη περισσότερο, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου που κόστισαν στη χώρα περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο Ερντογάν και ο πρόεδρος των ΗΑΕ Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν έγιναν μάρτυρες των συμφωνιών που υπογράφηκαν από αξιωματούχους και των δύο χωρών στο Άμπου Ντάμπι. Σε αυτές περιλαμβάνονταν χρηματοδότηση έως και 8,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για ομόλογα αντισεισμικής βοήθειας και επέκταση δανειακών διευκολύνσεων ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη των τουρκικών εξαγωγών. Άλλες συμφωνίες κάλυπταν την ενέργεια, την άμυνα και τη βιομηχανία.

«Με την κοινή συμφωνία που θα υπογράψουμε, θα ανυψώσουμε τις σχέσεις μας σε επίπεδο στρατηγικής εταιρικής σχέσης», δήλωσε ο Ερντογάν πριν από την τελετή. «Θέλουμε να ενισχύσουμε τη νομική υποδομή σε τομείς όπως η προώθηση των επενδύσεων, η ασφάλεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι μεταφορές».

Οι δύο χώρες υπέγραψαν επίσης συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, μια κίνηση που ακολουθεί τη μαζική πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Τουρκία και τις συμφωνίες τοπικής παραγωγής με τη Σαουδική Αραβία. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φέρεται πως επιδιώκουν επίσης να αποκτήσουν drones και να συνάψουν συμφωνίες τοπικής παραγωγής με την Τουρκία.

Τι περιμένουν οι Χώρες του Κόλπου

Ενώ η Άγκυρα αναζητά χρηματοδότηση και επενδύσεις από πλούσιες σε ενέργεια χώρες του Κόλπου, οι μοναρχίες ελπίζουν ότι η περιφερειακή βιομηχανική δύναμη της Τουρκίας μπορεί να τις βοηθήσει να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους πέρα από τον ενεργειακό τομέα. Ο Ερντογάν παρουσίασε αυτοκίνητα από την πρώτη τοπική μάρκα ηλεκτρικών οχημάτων της Τουρκίας, Togg, και στους τρεις ηγέτες κατά τη διάρκεια της περιοδείας στον Κόλπο.

Με τα χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα στην τουρκική κεντρική τράπεζα και τον πληθωρισμό της χώρας σχεδόν στο 40%, τα δημόσια οικονομικά της Τουρκίας δέχθηκαν επιπλέον πλήγμα με το βάρος των σεισμών και τις γενναιόδωρες προεκλογικές δεσμεύσεις.

Μετά τη νέα εκλογική του νίκη στο τέλος Μαϊου, ο Ερντογάν διόρισε τους φιλικούς προς την αγορά πρώην τραπεζίτες της Wall Street, Μεχμέτ Σίμσεκ και Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών και της Κεντρικής Τράπεζας, αντίστοιχα. Η αγορά ελπίζει ότι θα επαναφέρουν την οικονομία της Τουρκίας πίσω στις συμβατικές πολιτικές.

Η κεντρική τράπεζα ξεκίνησε έναν κύκλο αυξήσεων επιτοκίων τον περασμένο μήνα διπλασιάζοντας σχεδόν το επιτόκιο στο 15%. Ωστόσο, οι αγορές δεν εντυπωσιάστηκαν, δεδομένου του πολύ υψηλότερου πληθωρισμού της Τουρκίας, και προσβλέπουν στηδεύτερη συνεδρίαση της επιτροπής νομισματικής πολιτικής υπό τον Ερκάν σήμερα (20/7).

Προσέγγιση Άγκυρας-Ριάντ

Μετά από χρόνια ανταγωνισμού, οι σχέσεις Τουρκίας-Εμιράτου έχουν βελτιωθεί σημαντικά από το 2021 στο πλαίσιο μιας «επίθεσης γοητείας» της Τουρκίας για την αποκατάσταση των σχέσεων με πρώην περιφερειακούς αντιπάλους, όπως τα Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, η Αιγύπτος και το Ισραήλ. Στόχος, σε μεγάλο βαθμό, η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, καθώς η Τουρκία αντιμετωπίζει δύσκολη οικονομική συγκυρία.

Η Τουρκία ενίσχυσε πρόσφατα τους δεσμούς της με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μετά από μια δεκαετή ρήξη με φόντο την «Αραβική Άνοιξη» του 2011 και την υποστήριξη της Άγκυρας στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, που θεωρούνται απειλή από ορισμένες μοναρχίες του Κόλπου. Οι σχέσεις επιδεινώθηκαν από το μποϊκοτάζ του συμμάχου της Τουρκίας Κατάρ από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και το Μπαχρέιν το 2017.

Η δολοφονία του Σαουδάραβα διαφωνούντα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη οδήγησε σε περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων με το Ριάντ. Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ εκτιμούν ότι η δολοφονία έγινε με εντολή του πρίγκιπα Μοχάμεντ, κάτι που το βασίλειο αρνείται.

Το Κατάρ και τα ΗΑΕ παρείχαν πρόσφατα στην Τουρκία περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων, ενώ η Σαουδική Αραβία κατέθεσε 5 δισεκατομμύρια δολάρια στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας τον Μάρτιο.

Μέρες αφότου ο Ερντογάν επανεξελέγη τον περασμένο μήνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία υπέγραψαν εμπορική συμφωνία αξίας 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων τα επόμενα πέντε χρόνια.