Ερντογάν-Πούτιν: Τι διακυβεύεται στο κρίσιμο ραντεβού τους στο Σότσι - Τρία κρίσιμα ερωτήματα
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται να συναντήσει σήμερα (4/9) τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ελπίζοντας να πείσει τον Ρώσο ηγέτη να προσχωρήσει εκ νέου στη συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας από την οποία αποχώρησε η Μόσχα τον Ιούλιο.
Η συνάντηση, που θα πραγματοποιηθεί στο Σότσι στη νότια ακτή της Ρωσίας, έρχεται μετά από εβδομάδες εικασιών για το πότε και πού θα συναντηθούν οι δύο ηγέτες. Ο Ερντογάν είχε δηλώσει προηγουμένως ο Πούτιν θα ταξιδέψει στην Τουρκία τον Αύγουστο. Ακολουθούν ορισμένα βασικά πράγματα γύρω από την κρίσιμη συνάντηση:
Γιατί η Ρωσία αποχώρησε από τη συμφωνία για τα σιτηρά;
Το Κρεμλίνο αρνήθηκε να ανανεώσει τη συμφωνία σιτηρών πριν από περίπου έξι εβδομάδες. Η συμφωνία, με τη διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών και της Τουρκίας τον Ιούλιο του 2022, επέτρεψε σε σχεδόν 33 εκατομμύρια τόνους σιτηρών και άλλων εμπορευμάτων να εγκαταλείψουν με ασφάλεια τρία ουκρανικά λιμάνια παρά την εισβολή από τη Ρωσία.
Ωστόσο, η Ρωσία αποχώρησε αφού ισχυρίστηκε ότι μια παράλληλη συμφωνία που υπόσχεται την άρση των εμποδίων στις ρωσικές εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων δεν είχε τηρηθεί. Παραπονέθηκε επίσης ότι οι περιορισμοί στη ναυτιλία και τις ασφάλειες παρεμπόδισαν το γεωργικό εμπόριο, παρόλο που έχει αποστείλει ποσότητες ρεκόρ σίτου από πέρυσι.
Γιατί η Τουρκία αναδείχθηκε σε μεσολαβητή;
Από τότε που ο Πούτιν αποσύρθηκε από την πρωτοβουλία, ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα δεσμευτεί να ανανεώσει τις ρυθμίσεις που βοήθησαν στην αποφυγή μιας επισιτιστικής κρίσης σε μέρη της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν συνάντησε τον Ρώσο υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου στη Μόσχα την Παρασκευή, λέγοντας σε ενημέρωση στη ρωσική πρωτεύουσα την Πέμπτη ότι η αναβίωση της συμφωνίας είναι σημαντική για τον κόσμο. Η Ουκρανία και η Ρωσία είναι κορυφαίοι προμηθευτές σιταριού, κριθαριού, ηλιελαίου και άλλων αγαθών στα οποία βασίζονται οι αναπτυσσόμενες χώρες.
Ο Ερντογάν διατήρησε στενούς δεσμούς με τον Πούτιν κατά τη διάρκεια του 18μηνου πολέμου στην Ουκρανία. Η Τουρκία δεν έχει ενταχθεί στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της, αναδεικνύοντας ως κύριο εμπορικό εταίρο και υλικοτεχνικό κόμβο για το εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας.
Το μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία, ωστόσο, υποστήριξε επίσης την Ουκρανία, στέλνοντας όπλα και υποστηρίζοντας την προσπάθεια του Κιέβου να ενταχθεί στη συμμαχία.
Ποιες είναι οι απαιτήσεις της Ρωσίας;
Η σύνοδος κορυφής στο Σότσι ακολουθεί τις συνομιλίες μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας και της Τουρκίας την Πέμπτη, κατά τις οποίες η Ρωσία παρέδωσε έναν κατάλογο ενεργειών που θα έπρεπε να λάβει η Δύση για να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι τιμές του σιταριού στις ΗΠΑ αυξήθηκαν την Παρασκευή, μια ημέρα αφότου ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η Μόσχα δεν βλέπει κανένα σημάδι ότι θα λάβει τις εγγυήσεις που απαιτούνται για την αναβίωση της συμφωνίας για τα σιτηρά.
Ο Ερντογάν φαίνεται να συντάσσεται με τη θέση του Πούτιν. Τον Ιούλιο, είπε ότι ο Πούτιν είχε «ορισμένες προσδοκίες από τις δυτικές χώρες» σχετικά με τη συμφωνία και ότι είναι «κρίσιμο για αυτές τις χώρες να αναλάβουν δράση σε αυτό το θέμα».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έστειλε πρόσφατα στον Λαβρόφ «συγκεκριμένες προτάσεις» με στόχο να οδηγήσουν τις ρωσικές εξαγωγές στις παγκόσμιες αγορές και να επιτρέψουν την επανέναρξη της πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας. Όμως ο Λαβρόφ είπε ότι η Μόσχα δεν ήταν ικανοποιημένη με την επιστολή.
Περιγράφοντας τις «έντονες» προσπάθειες της Τουρκίας να αναβιώσει τη συμφωνία, ο Φιντάν είπε ότι ήταν μια «διαδικασία που προσπαθεί να κατανοήσει καλύτερα τη θέση και τα αιτήματα της Ρωσίας και να τα ανταποκριθεί».