Αγία Σοφία: «Αν δεν κλείσει, θα καταρρεύσει» - Προειδοποίηση Τούρκου ιστορικού

Αν δεν κλείσει ο ναός, θα καταρρεύσει προειδοποιεί για την Αγία Σοφία διακεκριμένος Τούρκος ιστορικός και ακαδημαϊκός, σημειώνοντας πως δεν πρέπει να επιτρέπεται η είσοδος τόσο μεγάλου αριθμού επισκεπτών.

Δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου αναφέρονται στις δηλώσεις του ιστορικού Ιμπέρ Ορταϊλί για την Αγία Σοφία, σε τηλεοπτική εκπομπή, όπου έδωσε συνέχεια σε άρθρο του σχετικά με τις φθορές και τον εξεζητημένο αριθμό επισκεπτών στον ναό.

«Μπορεί να επιτραπεί η είσοδος τόσων ανθρώπων σε ένα κτίριο 1.500 ετών; Τι θα συμβεί αν δεν κλείσει;» ερωτήθηκε ο καθηγητής, απαντώντας: «Φυσικά και δεν μπορεί να επιτραπεί η είσοδος. Γι’ αυτό πρέπει να κλείσει και να αποκατασταθεί. Αέναη αποκατάσταση. Αν είναι έξυπνοι, θα την κλείσουν. Αν δεν κλείσει θα καταρρεύσει», δήλωσε ο Ιλμπέρ Ορταϊλί.

Σε άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet στις 17 Σεπτεμβρίου, ο ιστορικός εξέφρασε την ανησυχία του για τις φθορές που έχουν προκληθεί στο μνημείο από την μετατροπή του σε τέμενος και έπειτα, επισημαίνοντας αφενός πως η Αγία Σοφία πρέπει να κλείσει για ένα χρονικό διάστημα προκειμένου να γίνουν εργασίες αποκατάστασης, αφετέρου πως θεωρεί καταστροφική την ετήσια είσοδο τριών εκατομμυρίων προσκυνητών στον ναό, πέραν του αριθμού των τουριστών.

Όπως αναφέρει η ΕΡΤ, ο καθηγητής κάνει λόγο για επείγουσα παρέμβαση στον αριθμό των επισκεπτών, σημειώνοντας πως: «Η Αγία Σοφία δεν είναι ένας δρόμος από τον οποίο όλοι μπορούν να περάσουν ελαφρά τη καρδία, καθώς τα υπόγεια κτίσματα, και οι κατασκευές για τη διασφάλιση της ροής των υδάτων, των αποβλήτων, η υγρασία αλλά και το σύστημα εξαερισμού δεν είναι τόσο ανθεκτικά στην παρουσία τόσο πολυάριθμων επισκεπτών και πρέπει να επισκευαστούν, να καθαριστούν και να αποκατασταθούν επειγόντως. Πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία που αφορά το ίδιο το κτίριο»

Κατά τον καθηγητή ακόμα και ο αριθμός των 20-30 χιλιάδων ανθρώπων ετησίως, από επιστήμονες, ιστορικούς, αρχαιολόγους, εκπρόσωπους της μουσουλμανικής θρησκείας, πολιτικούς και δημόσιους λειτουργούς θα μπορούσε να θεωρηθεί υπερβολικός για την αντοχή του μνημείου.

Ο καθηγητής είναι επικριτικός και για παρεμβάσεις που αφορούν στην λειτουργία του μνημείου ως τεμένους σημειώνοντας: «Δεν μπορούν να εγκατασταθούν τουαλέτες και κρήνες που άπτονται των καθημερινών αναγκών ενός τεμένους, στην Αγία Σοφία. Χώροι που διανέμουν νερό όπως μεγάλα σιντριβάνια δεν μπορούν να υφίστανται. Το νερό που καταναλώνεται και διαρρέει από την κλασική οθωμανική κρήνη και τις σημερινές τουαλέτες δεν είναι το ίδιο. Η Αγία Σοφία υφίσταται εδώ και 1500 χρόνια. Δεν είναι λογικό να χρησιμοποιούνται οι τουαλέτες της Αγίας Σοφίας για αφόδευση. Εάν κάθε επισκέπτης χρησιμοποιεί τα σιντριβάνια και τις τουαλέτες, πώς θα αντέξει το αποχετευτικό σύστημα κάτω από αυτό το κτίριο;»

Σύμφωνα με τον υπουργό Τουρισμού και Πολιτισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Έρσοϊ, η Αγία Σοφία έχει δεχθεί 21 εκατομμύρια επισκέπτες από τότε που μετατράπηκε σε τέμενος, πριν από τρία χρόνια. Πριν από δύο μήνες, ο Τούρκος υπουργός προανήγγειλε έργα ενίσχυσης της στατικότητας της Αγίας Σοφίας, στο πλαίσιο της αποκατάστασης σημαντικών ιστορικών μνημείων της Κωνσταντινούπολης.

Όπως αναφέρει η ΕΡΤ, σύμφωνα με το εγκεκριμένο από την αρμόδια επιτροπή σχέδιο αποκατάστασης, πρώτα θα γίνει καθαρισμός του τσιμεντοκονιάματος, θα αφαιρεθούν οι γερασμένες μολύβδινες επιφάνειες στους θόλους και θα πραγματοποιηθούν εργασίες για την αποκατάσταση των ρωγμών και των σχισμών κάτω από τον θόλο. Στη συνέχεια θα επισκευαστεί και θα τοποθετηθεί στη θέση του το μολύβδινο κάλυμμα. Επίσης θα αποσυναρμολογηθεί ο πρώτος μιναρές, ο επονομαζόμενος μιναρές του Βαγιαζίτ και, αφού ολοκληρωθούν οι επισκευές, θα τοποθετηθεί ξανά στη θέση του. Στους άλλους μιναρέδες, συνεχίζεται η μελέτη για τη στατική τους κατάσταση.

Ο Ιλμπέρ Ορταϊλί είνει επίτιμο μέλος της Τουρκικής Ιστορικής Εταιρείας, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Επιτροπής Οθωμανικών Σπουδών και μέλος της Ευρωπαϊκής Ιρανολογικής Εταιρείας και του Αυστροτουρκικού Επιστημονικού Φόρουμ, σύμβουλος του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, πρώην διευθυντής στο Μουσείο Τοπκαπί.