Ευρώπη: Το «μαρτύριο της σταγόνας» - Στερεύει απο ελαιόλαδο η γηραιά ήπειρος, δυσοίωνο το μέλλον

Το απόθεμα ελαιολάδου της Ευρώπης εξαντλείται μετά από την παρατεταμένη ξηρασία και τις χαλαζοπτώσεις, ενώ οι καύσωνες γύρω από τη Μεσόγειο έχουν καταστρέψει τις καλλιέργειες, αναγκάζοντας τους παραγωγούς να εισάγουν ποσότητες από τη Νότια Αμερική.

«Σήμερα είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσει κανείς ελαιόλαδο. Είναι sold out», σχολιάζει στον Guardian o Γουόλτερ Ζάνρε, διευθύνων σύμβουλος του βρετανικού βραχίονα του Filippo Berio. Eλαιόδεντρα καλλιεργούνται γύρω από τη Μεσόγειο εδώ και χιλιάδες χρόνια, με την Ισπανία μόνο να παράγει το ήμισυ της παγκόσμιας προμήθειας ελαιολάδου, ωστόσο οι πυρκαγιές και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού σημαίνουν ότι το μέλλον αυτής της αρχαίας βιομηχανίας καθίσταται ολοένα και πιο αβέβαιο.

Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας – ΔΣΕ (International Olive Council), η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να μειωθεί στους 2,4 εκατομμύρια τόνους, ακόμα λιγότερο από την περσινή συγκομιδή και πολύ χαμηλότερη από την παγκόσμια ζήτηση που ανέρχεται σε περίπου 3 εκατ. τόνους.

Εισαγωγές από τη Χιλή

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε άλλες σημαντικές αναπτυσσόμενες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, καθώς και στην Τουρκία και το Μαρόκο, επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο την κρίση.

O Ζάνρε είπε επίσης ότι η εταιρεία του είχε ακόμα απόθεμα για να καλύψει τις απαιτήσεις παράδοσης, πρόσθεσε όμως ότι αναγκάστηκε να εισάγει ελαιόλαδο από τη Χιλή για να καλύψει το κενό πριν από την φετινή συγκομιδή, η οποία ξεκινά τον Οκτώβριο, καθώς οι προμήθειες χονδρικής τελείωσαν σε όλη την Ευρώπη.

Το μέγεθος της φετινής συγκομιδής απέχει πολύ από τα ιστορικά πρότυπα, με την Ισπανία να αναμένεται να παράξει 750.000 τόνους – περισσότερους από τους 660.00 που παρήχθησαν στην κακή συγκομιδή του περασμένου έτους, αλλά πολύ λιγότερο από τους 1,3 εκατ. τόνους που παράγονταν προηγούμενα χρόνια.

«Έχουμε επιβαρυνθεί με άλλη μια δύσκολη χρονιά», υπογράμμισε ο Ζάνρε. «Κατά τη διάρκεια της αρχής του καλοκαιριού πιστεύαμε ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν, αλλά όσο προχωρούσε το καλοκαίρι τα πράγματα χειροτέρευαν». Οι αγρότες λένε ότι τα εισοδήματά τους έχουν πληγεί καθώς οι φτωχές καλλιέργειες συνδυάζονται με το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και εργασίας.

Από την πλευρά του, ο Ράφα Γκουσμάν, ελαιοπαραγωγός στο Jaén – το λίκνο της ελαιοπαραγωγής της Ισπανίας – ο οποίος επίσης υπηρετεί ως τοπικός επικεφαλής της Asaja, της μεγαλύτερης ισπανικής αγροτικής ένωσης , λέει στον Guardian ότι ορισμένοι αγρότες είναι αντιμέτωποι με την καταστροφή: «Η συγκομιδή εδώ είναι μειωμένη κατά 70-80%,» είπε. «Υπάρχουν κάποιοι καλλιεργητές που δεν έχουν βγάλει ούτε ένα λίτρο λάδι. Ακόμα κι αν το ελαιόλαδο πωλείται για 8 ευρώ το μπουκάλι, αυτό δεν είναι αρκετό για να τους κρατήσει στη ζωή».

«Είναι απαίσιο για τους ανθρώπους εδώ κάτω. Πάντα υπήρχε η κακή συγκομιδή, όπως πέρυσι. Αλλά δύο κακές συγκομιδές στη σειρά; Δεν μπορώ να θυμηθώ κανένα – και είμαι 50 και δουλεύω τα δέντρα με τον μπαμπά μου από τότε που ήμουν παιδί. Υπάρχουν άνθρωποι που είχαν ελιές πέρυσι και δεν έχουν καμία φέτος. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να σταματήσουν να καλλιεργούν ελιές. Δεν ξέρουμε».

Η εικόνα στην Ελλάδα

O Guardian αναφέρεται και στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι η παραγωγή φέτος θα είναι μόλις 200.000 τόνοι, χαμηλότερη από πέρυσι, εξαιτίας της υπερβολικής ζέστης και των προβλημάτων προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο στις ελιές.

Για την «τέλεια καταιγίδα» έκανε λόγο ο κος Μανόλης Γιαννούλης, πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η οποία έχει ξεκινήσει από την περσινή ελαιοκομική περίοδο και θα συνεχιστεί και εφέτος.

Ο κ. Γιαννούλης δήλωσε επίσης ότι οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν αυξήσεις τιμών «πάνω από 100%». «Εξετάζουμε τη μείωση των ρυθμών παραγωγής κατά το ήμισυ φέτος», είπε. «Η ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς έχει ήδη οδηγήσει σε πολύ μεγάλες αυξήσεις τιμών, τις οποίες απολαμβάνουν οι παραγωγοί, αλλά βλάπτουν πολύ τους καταναλωτές».

Οι παραγωγοί κατέχουν μόνο περίπου 115.000 μετρικούς τόνους διαθέσιμου αποθέματος ελαιολάδου στην Ισπανία, σύμφωνα με αναλυτές της ομάδας δεδομένων εμπορευμάτων Mintec, με φόντο μία μηνιαία χρήση περίπου 60.000 τόνων. «Αν επιμείνει αυτή η τάση της εξάντλησης, οι γνώστες της αγοράς προειδοποιούν ότι τα αποθέματα ελαιολάδου θα μπορούσαν να εξαντληθούν πριν από την άφιξη των φρέσκων συγκομιδών, που παραδοσιακά ξεκινούν στην Ισπανία γύρω στον Οκτώβριο», λέει ο Κάιλ Χόλαντ, αναλυτής βρώσιμων ελαίων στη Mintec.

Οι φόβοι για ελλείψεις έχουν εκτοξεύσει τις τιμές χονδρικής. Το κόστος του έξτρα παρθένου ελαιολάδου από την Ανδαλουσία, στη νότια Ισπανία, εκτοξεύτηκε στα 8,45 ευρώ ανά κιλό αυτόν τον μήνα, υπερδιπλάσια από την τιμή του περασμένου έτους και το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ για την Ισπανία με βάση τα δεδομένα τιμών που εκτείνονται σε περισσότερα από 20 χρόνια.

Ο «Έμπολα της ελιάς»

Αυτό οδήγησε σε άνοδο 47% στις τιμές λιανικής στα μεγάλα σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με αναλυτές της Assosia. Οι ελπίδες της Ιταλίας να παράξει έως και 350.000 τόνους πιστεύεται ότι έχουν πληγεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένης της ξηρασίας - και ακόμη και τις πρόσφατες χαλαζοθύελλες στην κύρια περιοχή ανάπτυξης της Απουλίας, η οποία χτύπησε ώριμους καρπούς στα δέντρα.

Οι παραγωγοί της Ιταλίας έχουν επίσης πληγεί από τη βακτηριακή ασθένεια με το παρατσούκλι «Έμπολα της ελιάς» – Xylella fastidiosa – η οποία έχει σκοτώσει 6 εκατομμύρια δέντρα τα τελευταία χρόνια.

Η Τυνησία, η Τουρκία και η Συρία σταμάτησαν πρόσφατα να εξάγουν πετρέλαιο καθώς προσπαθούν να προστατεύσουν ένα τοπικό βασικό προϊόν από τις υψηλές τιμές διεθνώς. Ο Zανρε προβλέπει ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς η κλιματική έκτακτη ανάγκη σημαίνει θερμότερα, ξηρότερα και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. «Υπάρχει ένα τεράστιο σημείο πίεσης. Όχι μόνο για τις ελιές, αλλά για ολόκληρη την περιοχή καλλιέργειας της Μεσογείου».

Πηγή: Guardian