Πόλεμος στο Ισραήλ: Έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ - Νέο «μπάχαλο» ασυνεννοησίας στους «27»

Έκτακτη τηλεδιάσκεψη κορυφής για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή συγκάλεσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, σε μια προσπάθεια να «εναρμονιστεί» η απάντηση του μπλοκ στη σύγκρουση στο Ισραήλ και τη Γάζα μετά από μια εβδομάδα δυσλειτουργίας και διχασμού.

Καθώς αυξάνονται οι φόβοι για τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου και μιας ανθρωπιστικής καταστροφής στην περιοχή, τα κράτη μέλη της ΕΕ παραδέχονται ότι έχουν αγωνιστεί να συγκροτήσουν ενιαίο μέτωπο όπως έκαναν τον Φεβρουάριο του 2023 όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ εξέδωσε κοινή δήλωση την Κυριακή (15/10) μετά από ένα Σαββατοκύριακο ξέφρενων τηλεφωνημάτων προς τα 27 κράτη μέλη, μια εβδομάδα διαφωνιών για τη χρηματοδότηση της Παλαιστίνης, αλλά και την επίσκεψη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Ισραήλ, λένε πηγές, καθώς η έλλειψη συντονισμού της περασμένης εβδομάδας δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Υπάρχουν ανησυχίες ότι η σύγκρουση στο Ισραήλ και τη Γάζα θα αποδυναμώσει τον συνασπισμό υποστήριξης που είχε δημιουργήσει η ΕΕ στον παγκόσμιο νότο με τη συμμετοχή χωρών στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία. Θα μπορούσε επίσης να εμποδίσει τις προσπάθειες για την προώθηση της ειρηνευτικής διαδικασίας της Ουκρανίας.

Με το διακύβευμα τόσο υψηλά, τα κράτη μέλη αυξάνουν τις προσπάθειές τους να διατηρήσουν συντονισμένη την εξωτερική πολιτική, για να προχωρήσουν τα σχέδια για ανθρωπιστική υποστήριξη και άλλα θέματα. Οι μυημένοι λένε ότι δεν θα είχε γίνει έκτακτη σύνοδος κορυφής εάν δεν υπήρχαν μια σειρά από λάθη την τελευταία εβδομάδα στις Βρυξέλλες.

Υπήρξαν επικρίσεις για τις ειλικρινείς δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν για το Ισραήλ. Υπερασπίστηκε επανειλημμένα το δικαίωμα της χώρας να υπερασπιστεί τον εαυτό της στο γεγονός μιας τρομοκρατικής επίθεσης, αλλά πέρασαν μέρες πριν καλέσει το Ισραήλ να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο στην άμυνά του.

Μια τέτοια παράλειψη προκάλεσε οργή σε ορισμένες χώρες, ενώ άλλες παραπονέθηκαν σε τηλεφωνικές κλήσεις προς την ομάδα του Μισέλ για υπερβολή, αλλά και για την αποτυχία της επιτροπής να τη συμβουλευτεί για ένα τόσο σημαντικό θέμα εξωτερικής πολιτικής όπως το Ισραήλ.

Η καταγγελία έγινε στον απόηχο των διχασμών που ξέσπασαν τον περασμένο μήνα όταν ο ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ παραπονέθηκε ότι δεν ζητήθηκε η γνώμη των κρατών-μελών σχετικά με το σύμφωνο μετανάστευσης που υπέγραψαν με την Τυνησία η φον ντερ Λάιεν, η Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας και ο Mαρκ Ρούτε από την Ολλανδία.

Η έλλειψη συντονισμού σε μια περίοδο κρίσης μπορεί να συγχωρεθεί, αλλά την τελευταία εβδομάδα οι εντάσεις έχουν αυξηθεί. Ο Μισέλ εκνευρίστηκε όχι μόνο που δεν είχε προσκληθεί ο ίδιος, ο εκπρόσωπος των κρατών μελών στις Βρυξέλλες, να μεταβεί μαζί με την Φον ντερ Λάιεν στο Ισραήλ το Σαββατοκύριακο, αλλά ούτε είχε ζητηθεί η γνώμη του για το ταξίδι.

«Το έμαθε όταν άρχισαν να έρχονται κλήσεις από τον Τύπο», είπε ένας από τους γνώστες. Τόνισαν ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όχι η Επιτροπή, έχει τη νόμιμη εντολή να δημιουργεί εξωτερική πολιτική. Οι υποστηρικτές της φον ντερ Λάιεν είπαν ότι ο Μπορέλ, ο οποίος παίρνει τις οδηγίες του από τα κράτη-μέλη, «ενθαρρύνθηκε έντονα» να επισκεφθεί το Ισραήλ, αλλά διοργάνωνε ένα ταξίδι στην Κίνα.

Είπαν επίσης ότι κανείς δεν παραπονέθηκε για υπερβολή στην εξωτερική πολιτική όταν επισκέφτηκε την Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας ή όταν πίεσε για κυρώσεις. «Νομίζω ότι πρέπει να είσαι δίκαιος μαζί της. Προώθησε το φάκελο για τις κυρώσεις και οι άνθρωποι έλεγαν ότι ήταν υπέροχο που είχαν κάποιον υπεύθυνο, έναν ηγέτη», είπε πηγή προσκείμενη στους Ευρωπαίους ηγέτες.

Είναι κατανοητό ότι η ΕΕ, η οποία μόλις ανακοίνωσε τον τριπλασιασμό των ανθρωπιστικών κονδυλίων για τη Μέση Ανατολή, είναι έτοιμη να προχωρήσει γρήγορα με υποστήριξη σε πιθανούς καταυλισμούς προσφύγων στην Αίγυπτο. Υπάρχει μια αναγνώριση στο γραφείο της φον ντερ Λάιεν ότι έγιναν λάθη την περασμένη εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένης μιας αδίστακτης θέσης του Ούγγρου επιτρόπου για τη διεύρυνση και τη γειτονία, Olivér Várhelyi, ο οποίος ανακοίνωσε ότι «όλες οι πληρωμές» στην Παλαιστίνη ακυρώνονταν

Δεν συμβουλεύτηκε τη φον ντερ Λάιεν ή άλλους επιτρόπους, μια κίνηση που θεωρήθηκε λάθος από ανώτερους συναδέλφους. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη ανησυχούν εξαιρετικά για τη μοίρα των πολιτών της ΕΕ που έχουν συλληφθεί όμηροι από τη Χαμάς και για τους 1.000 πολίτες της ΕΕ που υπολογίζεται ότι βρίσκονται στη Γάζα, πολλοί από τους οποίους εργάζονται για ΜΚΟ. Και υπάρχουν ανησυχίες για τον αντισημιτισμό και τα εγκλήματα μίσους που αυξάνονται στις περιοχές της χώρας καταγωγής.

Η Ουκρανία, επίσης, είναι μια τεράστια πηγή ανησυχίας. Ενώ η υποστήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ για τη χώρα δεν έχει υποχωρήσει, ένας ευρύτερος πόλεμος στη Μέση Ανατολή θα προκαλέσει ανταγωνισμό όχι μόνο για στρατιωτική υποστήριξη αλλά και για πολιτική προσοχή, λένε οι γνώστες.

Guardian