Εκκλησία Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα - Καταφύγιο Μουσουλμάνων και Χριστιανών - Ο ιστορικός της ρόλος

Όταν μια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή κατέστρεψε το σπίτι του Ουάλαα Σομπεχ και μεγάλο μέρος της γειτονιάς της, η Παλαιστίνια μουσουλμάνα αναζήτησε καταφύγιο στην παλαιότερη εκκλησία της Γάζας. Στην Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου, δεν βρήκε απλώς ένα καταφύγιο, αλλά ένα αίσθημα ότι ανήκει σε «μία οικογένεια», που ενώθηκε από τον τρόμο των εκρήξεων που γίνονταν γύρω τους, όσο και από την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν από τις επιθέσεις.

Τηλεφώνησε λοιπόν σε άλλους συγγενείς της στη βόρεια Γάζα και τους ζήτησε να πάρουν το δρόμο για την εκκλησία. Η Σομπέχ και η οικογένειά της ήταν μεταξύ των εκατοντάδων Παλαιστινίων διαφορετικών θρησκειών που είχαν βρει ασφάλεια στην εκκλησία, έγραφε πρόσφατα το Al Jazeera, 24ωρα πριν απο το φονικό χτύπημα στο Ναό που άφησε πίσω τουλάχιστον οκτώ νεκρούς.

Σε μια εποχή που η θανατηφόρα επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και ο επακόλουθος βομβαρδισμός της Γάζας από το Ισραήλ πυροδότησαν έξαρση της ισλαμοφοβίας σε πολλά μέρη του κόσμου, η ελληνορθόδοξη εκκλησία έγινε έμβλημα μιας βαθύτερης ταυτότητας των Παλαιστινίων.

«Είμαστε εδώ ζούμε τη μέρα, δεν είμαστε σίγουροι αν μπορούμε να περάσουμε τη νύχτα. Αλλά αυτό που απαλύνει τον πόνο μας είναι το ταπεινό και ζεστό πνεύμα όλων γύρω μας», λέει η Σομπέχ. Περιέγραψε ότι έλαβε «τεράστια υποστήριξη από τους ιερείς και άλλους ανθρώπους στην εκκλησία που προσφέρονται ακούραστα όλο το εικοσιτετράωρο για να βοηθήσουν τις εκτοπισμένες οικογένειες».

«Ο ισραηλινός στρατός έχει βομβαρδίσει πολλά μέρη ιερών», έλεγε πριν την επίθεση ο πατέρας Ηλίας, ιερέας στον Άγιο Πορφύριο, προσθέτοντας ότι «δεν ήταν σίγουρος ότι το Ισραήλ δεν θα βομβαρδίσει την εκκλησία», παρόλο που παρέχει καταφύγιο σε εκατοντάδες αμάχους. Ισραηλινές βόμβες έπληξαν πολλά τζαμιά και σχολεία που φιλοξενούν ανθρώπους των οποίων τα σπίτια έχουν ανατιναχθεί.

Οποιοδήποτε χτύπημα στην εκκλησία «δεν θα ήταν μόνο επίθεση στη θρησκεία, η οποία είναι μια άθλια πράξη, αλλά και επίθεση στην ανθρωπότητα», είπε ο πατέρας Ηλίας. «Η ανθρωπιά μας μας καλεί να προσφέρουμε ειρήνη και ζεστασιά σε όλους όσους έχουν ανάγκη».

Τόπος παρηγορίας

Χτισμένος μεταξύ του 1150 και του 1160, πήρε το όνομά του από τον επίσκοπο της Γάζας του 5ου αιώνα. Ο Άγιος Πορφύριος παρείχε παρηγοριά σε γενιές Παλαιστινίων στη Γάζα, ειδικά σε περιόδους φόβου και ο Ναός αποτέλεσε τόπος ελπίδας, γεμάτος προσευχές και ύμνους.

Οι αρχαίες αυλές και οι προστατευμένοι διάδρομοι της εκκλησίας προσφέρουν καταφύγιο τόσο σε μουσουλμάνους όσο και σε χριστιανούς, «καθώς ο πόλεμος δεν γνωρίζει θρησκεία», είπε ο πατέρας Ηλίας. Ο Τζορτζ Σαμπίν, ένας Παλαιστίνιος Χριστιανός και πατέρας τεσσάρων παιδιών που είχε βρει καταφύγιο στην εκκλησία με την οικογένειά του, είπε ότι δεν είχαν πού αλλού να πάνε. Οι δρόμοι τους είχαν γίνει στόχος τριών ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών.

«Ο ναός έσωσε τις ζωές μας», είπε στο Al Jazeera. «Κατά τη διάρκεια της νύχτας, μαζευόμαστε μαζί, Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί, γέροι και νέοι, και προσευχόμαστε για ασφάλεια και ειρήνη».

Μάρτυρες είπαν στο πρακτορείο ειδήσεων AFP ότι η έκρηξη κατέστρεψε την πρόσοψη της εκκλησίας και προκάλεσε την κατάρρευση ενός παρακείμενου κτηρίου. Σε ανακοίνωσή του που εκφράζει την «εντονότερη καταδίκη του», το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων απέδωσε την έκρηξη σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή.

Πρόσθεσε ότι η στόχευση των εκκλησιών και των ιδρυμάτων τους, που χρησιμοποιούνται συχνά από πολίτες που αναζητούν καταφύγιο, «αποτελεί έγκλημα πολέμου που δεν μπορεί να αγνοηθεί». Ο ισραηλινός στρατός εξετάζει το θέμα, ανέφερε το Γαλλικό Πρακτορείο. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε το πλήγμα στον ελληνόρθοδο ναό και εξέφρασε την οδύνη του για τις ανθρώπινες απώλειες.

Η ιστορία του Ναού

Η Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου είναι η παλαιότερη ενεργή εκκλησία στην πόλη της Γάζας. Βρίσκεται στη συνοικία Zaytun της Παλιάς Πόλης της Γάζας και πήρε το όνομά του από τον επίσκοπο της Γάζας του 5ου αιώνα, Άγιο Πορφύριο. Ο τάφος του βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της εκκλησίας.

Χτίστηκε το 425 μ.Χ. και τα αρχεία του 15ου αιώνα δείχνουν ότι για την αφιέρωση του ναού στον Άγιο Πορφύριο υπήρξε «μαρτυρία» και στην Παναγία. Το 1856 ανακαινίστηκε. Αν και εξακολουθούν να υπάρχουν μερικά γείσα και βάσεις που χρονολογούνται από την περίοδο των Σταυροφόρων, πολλά από τα άλλα τμήματα είναι μεταγενέστερες προσθήκες.

Το σημερινό κτήριο φαίνεται να χτίστηκε στην κορυφή παλαιότερου ναού. Ο ναός αποτελείται από ένα ενιαίο κλίτος, δύο θολωτούς κόλπους, με προεξέχουσα ημικυκλική αψίδα. Εσωτερικά, το κτίριο έχει διαστάσεις 22,9 μέτρα επί 8,9 μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αψίδας. Έχει αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές ομοιότητες με τον πρώην Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, σήμερα το Μεγάλο Τέμενος της Γάζας.

Υπάρχουν τρεις είσοδοι για την εκκλησία: η δυτική έχει στοά με τρεις μαρμάρινους κίονες που στηρίζουν δύο οξυκόρυφα τόξα. Οι βάσεις των μαρμάρων χρονολογούνται από την εποχή των Σταυροφόρων. Η είσοδος μπορεί να γίνει και από την πρόσοψή του ή από μια πλαϊνή πόρτα που ανοίγει σε μια σύγχρονη στοά με σκάλες.Τα κολοσσιαία τείχη του στηρίζονται σε οριζόντιους μαρμάρινους και γρανιτένιους κίονες και παραστάδες.

Το 2014, περίπου 2.000 Παλαιστίνιοι που διέφυγαν από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς που είχαν σκοτώσει περισσότερους από 70 Παλαιστίνιους κατέφυγαν στην Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου. Κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών, οικογένειες κοιμόντουσαν στους διαδρόμους και τα δωμάτια της εκκλησίας και των παρακείμενων κτηρίων, όπου τους παρείχαν γεύματα και ιατρική περίθαλψη.