Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Το τραύμα των παιδιών σε Γάζα, Ισραήλ - Τρόμος, εφιάλτες και επιθετικότητα

Αθώα θύματα του πολέμου, τα παιδιά στη Γάζα που επιβιώνουν «εμφανίζουν σοβαρό τραύμα» μετά από 16 ημέρες βομβαρδισμών, λένε οι ειδικοί. Εκτός από τον κίνδυνο θανάτου και τραυματισμού, ο ψυχίατρος λέει ότι η κατάσταση οδηγεί σε συμπτώματα όπως σπασμούς και ενούρηση στο κρεβάτι

Το υπουργείο Υγείας της Χαμάς στη Γάζα ανέφερε χθες (22/10) ότι 1.750 παιδιά σκοτώθηκαν στις 16 ημέρες του βομβαρδισμού από τις ισραηλινές δυνάμεις μετά τη δολοφονική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Αυτό είναι κατά μέσο όρο σχεδόν 110 παιδιά την ημέρα. Χιλιάδες άλλοι έχουν τραυματιστεί.

Ο ψυχολογικός αντίκτυπος του πολέμου στα παιδιά είναι εμφανής, λέει ο Φαμπέλ Αμπού Χιν, ψυχίατρος στη Γάζα. Τα παιδιά είχαν «αρχίσει να εμφανίζουν σοβαρά συμπτώματα τραύματος, όπως σπασμούς, ενούρηση στο κρεβάτι, φόβο, επιθετική συμπεριφορά, νευρικότητα και να μην φεύγουν από την αγκαλιά των γονιών τους». «Η έλλειψη οποιουδήποτε ασφαλούς χώρου έχει δημιουργήσει μια γενική αίσθηση φόβου και φρίκης σε ολόκληρο τον πληθυσμό και τα παιδιά επηρεάζονται περισσότερο», είπε.

«Κάποια από αυτά αντέδρασαν άμεσα και εξέφρασαν τους φόβους τους. Αν και μπορεί να χρειάζονται άμεση παρέμβαση, μπορεί να είναι σε καλύτερη κατάσταση από τα άλλα παιδιά που κράτησαν τη φρίκη και το τραύμα μέσα τους».

Περίπου το ήμισυ των 2,3 εκατομμυρίων πληθυσμού της Γάζας είναι παιδιά. Από τις 7 Οκτωβρίου, ζουν σχεδόν υπό συνεχή βομβαρδισμό, με πολλά από αυτά να έχουν συσσωρευτεί σε προσωρινά καταφύγια σε σχολεία υπό τη διεύθυνση του ΟΗΕ αφού εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε τρόφιμα ή καθαρό νερό. Η Tαχρίρ Ταμπάς, μητέρα έξι παιδιών που στεγάζεται σε ένα σχολείο, είπε: «Τα παιδιά μας υποφέρουν πολύ τη νύχτα. Κλαίνε όλη τη νύχτα, βρέχονται τη νύχτα, ενώ έχουν σταματήσει να το κάνουν».

Μετατραυματικό τραύμα βιώνουν τα παιδιά στο Ισραήλ

Τα παιδιά του Ισραήλ έχουν επίσης εμφανίσει αυξανόμενα σημάδια τραύματος από τις 7 Οκτωβρίου, σύμφωνα με τον Zachi Grossman, τον πρόεδρο της Ισραηλινής Παιδιατρικής Ένωσης. «Είμαστε μάρτυρες ενός τσουνάμι συμπτωμάτων άγχους στα παιδιά» και το ζήτημα «δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς», είπε στο Ynet, έναν ισραηλινό ειδησεογραφικό ιστότοπο.

«Περίπου το 90% των παιδιών που επισκέπτονται τα παιδιατρικά νοσοκομεία παραπονούνται για άγχος. Πολλά υποφέρουν από άγχος και σίγουρα είναι κάτι που δεν έχουμε δει στο παρελθόν. Αυτό το ζήτημα θα είναι πολύ πιο επιτακτικό από πριν», είπε ο Γκρόσμαν.

Στη Γάζα, ένα παιδί 15 ετών έχει βιώσει πέντε περιόδους έντονων βομβαρδισμών στη ζωή του: 2008-9, 2012, 2014, 2021 και τώρα 2023. Μελέτες που διεξήχθησαν μετά από προηγούμενες συγκρούσεις έδειξαν ότι η πλειοψηφία των παιδιών στη Γάζα εμφανίζει συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD).

Μετά την Επιχείρηση Πυλώνας Άμυνας το 2012, η Unicef, η υπηρεσία του ΟΗΕ για τα παιδιά, διαπίστωσε ότι το 82% των παιδιών είτε διαρκώς είτε συνήθως φοβόταν τον επικείμενο θάνατο.

Πυρετός, επιθετικότητα και θυμός

Μεταξύ των άλλων ευρημάτων της Unicef ήταν: το 91% των παιδιών ανέφεραν διαταραχές ύπνου κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Το 94% είπε ότι κοιμήθηκε με τους γονείς του. Το 85% ανέφερε αλλαγές στην όρεξη. Το 82% ένιωσε θυμό. Το 97% ένιωθε ανασφάλεια. Το 38% ένιωθε ενοχή. Το 47% δάγκωνε τα νύχια του. Το 76% ανέφερε φαγούρα ή αίσθημα αδιαθεσίας.

Μετά την Operation Cast Lead, τον πόλεμο τριών εβδομάδων το 2008-09, μια μελέτη από το κοινοτικό πρόγραμμα ψυχικής υγείας της Γάζας (GCMHP) διαπίστωσε ότι το 75% των παιδιών ηλικίας άνω των έξι ετών υπέφεραν από ένα ή περισσότερα συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες με σχεδόν ένα στους 10 να επιλέγει κάθε κριτήριο.

Τότε, ο Χασάν Ζεγιάντα, ψυχολόγος στο GCMHP, είπε στον Guardian: «Η πλειοψηφία των παιδιών υφίσταται πολλές ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες. Η ανασφάλεια και τα συναισθήματα αδυναμίας είναι συντριπτικά.

«Παρατηρήσαμε τα παιδιά να γίνονται πιο ανήσυχα – διαταραχές ύπνου, εφιάλτες, νυχτερινό τρόμο, οπισθοδρομική συμπεριφορά όπως προσκόλληση στους γονείς, βρέξιμο του κρεβαρτιού, γίνονται πιο ανήσυχα και υπερκινητικά, αρνούνται να κοιμηθούν μόνα τους, θέλουν συνεχώς να είναι με τους γονείς τους, κατακλύζονται από φόβους και ανησυχίες. Κάποια αρχίζουν να γίνονται πιο επιθετικά».

Οι ειδικοί παρατήρησαν επίσης μια έξαρση στα ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως υψηλό πυρετό χωρίς βιολογικό λόγο ή εξάνθημα στο σώμα.

Μια έκθεση της Save the Children πέρυσι σχετικά με τον αντίκτυπο του 15ετούς αποκλεισμού και των επαναλαμβανόμενων συγκρούσεων στην ψυχική υγεία των παιδιών στη Γάζα διαπίστωσε ότι η ψυχοκοινωνική τους ευημερία είχε «μειωθεί δραματικά σε ανησυχητικά επίπεδα».

Τα παιδιά από τα οποία πήρε συνέντευξη η υπηρεσία βοήθειας «μίλησαν για φόβο, νευρικότητα, άγχος, στρες και θυμό και απαριθμούσαν οικογενειακά προβλήματα, βία, θάνατο, εφιάλτες, φτώχεια, πόλεμο και την κατοχή, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού, ως πράγματα που τους άρεσαν λιγότερο στη ζωή τους». Η έκθεση ανέφερε ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, περιέγραψε τη ζωή των παιδιών στη Γάζα ως «κόλαση επί Γης».