Πορτογαλία: Στον «πάγο» τα οικονομικά σχέδια της Λισαβόνας μετά την παραίτηση Κόστα

Η φορολογική μεταρρύθμιση και τα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων της Πορτογαλίας έχουν τεθεί σε αναμονή μετά την παραίτηση-σοκ του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς στα ορυχεία λιθίου. Ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2015, παραιτήθηκε αφού οι εισαγγελείς εξέδωσαν εντάλματα σύλληψης και εισέβαλαν σε κυβερνητικά κτίρια στο πλαίσιο έρευνας για πιθανή διαφθορά, παράνομη συμπεριφορά και διαπραγμάτευση επιρροής.

Ο Κόστα αρνήθηκε ότι διέπραξε αδικοπραγία, αλλά είπε ότι δεν μπορεί να παραμείνει στο τιμόνι της χώρας, λόγω των «υποψιών για την ακεραιότητά του» που δημιούργησαν οι εισαγγελείς. Η χώρα βρίσκεται σε πολιτική κρίση. Αναμένει την απόφαση -σήμερα Πέμπτη (9.11) από τον Πρόεδρο Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουσα για το αν θα διορίσει άλλον πρωθυπουργό από το σημερινό κοινοβούλιο, κάτι που οι αναλυτές θεωρούν απίθανο, ή αν θα διαλύσει το κοινοβούλιο και θα προκηρύξει πρόωρες γενικές εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους

«Καμία από τις επιλογές δεν είναι καλή», λέει η Πάουλα Εσπίριτο Σάντο, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας (ISCTE). «Νομίζω ότι η λύση θα είναι η διάλυση του κοινοβουλίου και οι νέες εκλογές. Αλλά όλα τα σενάρια είναι ακόμα ανοιχτά». Αβεβαιότητα υπάρχει επίσης για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, ο οποίος στόχευε στην αντιμετώπιση της κρίσης κόστους διαβίωσης με την κατάργηση των φορολογικών ελαφρύνσεων για τους εύπορους αλλοδαπούς και τη μείωση του φόρου εισοδήματος για άλλους.

Ο προϋπολογισμός επέστησε τη διεθνή προσοχή στον τερματισμό των φορολογικών πλεονεκτημάτων, συμπεριλαμβανομένου του ενιαίου φόρου 10% στις συντάξεις στο εξωτερικό. Αλλά ο Νούνο Μπαρναμπέ, συνεργάτης στο Abreu Advogados, μια δικηγορική εταιρεία της Λισαβόνας, είπε ότι είναι ζωτικής σημασίας για την εγχώρια αγορά να αντιμετωπιστεί το αυξανόμενο κόστος ζωής μέσω φορολογικών περικοπών και αυξήσεων στους μισθούς και τις συντάξεις του δημόσιου τομέα.

«Αν έχετε όλους αυτούς τους ανθρώπους που συνεχίζουν να υποφέρουν από τον πληθωρισμό, χωρίς να έχετε φορολογικές ελαφρύνσεις ή αυξήσεις μισθών για τουλάχιστον άλλους τέσσερις, πέντε ή έξι μήνες, αυτό είναι το ευαίσθητο μέρος του», είπε.

Ο πρόεδρος θα μπορούσε να επιλέξει να καθυστερήσει την επίσημη αποδοχή της παραίτησης Κόστα και να διαλύσει το κοινοβούλιο αργότερα, αφήνοντας αρκετό χρόνο στο υπάρχον σώμα νομοθετών να εγκρίνει πρώτα τον προϋπολογισμό του. Ο πρόεδρος «έχει πάντα την ικανότητα να εκπλήσσει τους πάντες με νέες συνταγματικές ερμηνείες των εξουσιών. Ποτέ δεν ξέρουμε τι πρόκειται να αποφασίσει» προσθέτει ο Μπαρναμπέ.

Οι αντιπολιτευόμενοι Σοσιαλδημοκράτες επέκριναν τον προϋπολογισμό όταν αποκαλύφθηκε τον Οκτώβριο, λέγοντας ότι η κυβέρνηση κρατούσε πολύ υψηλούς φόρους και δεν εισήγαγε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της ανάπτυξης. Μετά την παραίτηση του Κόστα, ο αρχηγός του κόμματος Λουίς Μοντενέγκρο είπε: «Είναι επιτακτική ανάγκη να ανακτήσουμε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη [στην κυβέρνηση] που έχουν χαθεί και σπαταληθεί. Ο μόνος τρόπος είναι οι πρόωρες εκλογές».

Φρένο στην ιδιωτικοποίηση του ιδιωτικού αερομεταφορέα ΤΑP

Η παραίτηση του πρωθυπουργού φρενάρει επίσης τα σχέδια της Πορτογαλίας να ιδιωτικοποιήσει εκ νέου τον εθνικό αερομεταφορέα TAP, μια ξεχωριστή νομοθετική πρωτοβουλία που είχε δημιουργήσει έναν πιθανό πόλεμο προσφορών μεταξύ των ιδιοκτητών της British Airways, IAG και της Air France-KLM.

Η κυβέρνηση είχε πει ότι θα πουλήσει ένα μερίδιο τουλάχιστον 51% στην αεροπορική εταιρεία, η οποία εκτιμάται ότι αξίζει περίπου 1 δισ. ευρώ και θα επιστρέψει σε κερδοφορία το 2022 μετά από χρόνια προβλήματα που περιλάμβαναν σχεδόν χρεοκοπία, δημόσια διάσωση και σκάνδαλα.

Η υπόθεση των εισαγγελέων βρίσκεται στο επίκεντρο της κληρονομιάς του Κόστα καθώς επικεντρώνεται σε μετασχηματιστικά οικονομικά έργα, συμπεριλαμβανομένης της ώθησης της Πορτογαλίας να γίνει η κορυφαία πηγή λιθίου στην Ευρώπη, ένα ορυκτό που χρησιμοποιείται στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από έξω από τη γηραιά ήπειρο σήμερα.

Στο επίκεντρο βρίσκονται δύο έργα εξόρυξης υψηλού προφίλ στο βόρειο τμήμα της χώρας που έχουν ήδη δημιουργήσει ισχυρή τοπική αντίσταση. Εννέα πορτογαλικές οργανώσεις που αντιτίθενται στη δραστηριότητα εξόρυξης ζήτησαν την Τρίτη την άμεση ακύρωση των περιβαλλοντικών εγκρίσεων που χορηγήθηκαν στα έργα στις αρχές του έτους.

Άδεια εξόρυξης για το έργο λιθίου Barroso έχει μεταξύ άλλων η εισηγμένη στο Λονδίνο Savannah Resources, η οποία στοχεύει να γίνει ακρογωνιαίος λίθος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων παράγοντας αρκετό λίθιο για 500.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα ετησίως.

Οι μετοχές της εταιρείας υποχώρησαν έως και 20% την Τετάρτη λόγω ανησυχίας ότι η έρευνα θα μπορούσε να καθυστερήσει τα σχέδια για έναρξη παραγωγής το 2026 και επίσης να εμποδίσει την αναζήτηση στρατηγικού εταίρου που θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης.

Η Savannah είπε ότι συνεργάζεται με τους ερευνητές και ότι ούτε η εταιρεία ούτε οι υπάλληλοί της είναι επίσημα ύποπτοι στην έρευνα. Πρόσθεσε ότι οι εργασίες στο έργο Barroso συνεχίζονται και οι μισθώσεις εξόρυξης που εκδόθηκαν το 2006 παραμένουν σε «καλή κατάσταση». Το δεύτερο υπό διερεύνηση έργο είναι το ορυχείο Romano στο Moνταλέγκρε, όπου την παραχώρηση έχει ο ιδιώτης Πορτογάλος ερευνητής Lusorecursos.