Ηφαίστειο στην Ισλανδία: Εμπόλεμη ζώνη θυμίζει το Γκρίνταβικ - Ζουν μόνιμα με το φόβο οι κάτοικοι

Το Γκρίνταβικ, το λιμάνι των 4.000 ανθρώπων στη νότια ακτή της Ισλανδίας εκκενώθηκε στις 11 Νοεμβρίου αφού η μετατόπιση του μάγματος κάτω από τον φλοιό της Γης προκάλεσε εκατοντάδες σεισμούς – μια προειδοποίηση για πιθανή ηφαιστειακή έκρηξη. Χιλιάδες μικρότεροι σεισμοί έχουν ταρακουνήσει την περιοχή έκτοτε.

Με τεράστιες ρωγμές να διαλύουν δρόμους και τα θεμέλια από μπετόν των κτηρίων να έχουν θρυμματιστεί, το γραφικό «Γκρίνταβικ» μοιάζει πλέον με εμπόλεμη ζώνη.
Ακόμα κι αν η ροή του μάγματος σταματήσει και δεν εμφανιστεί έκρηξη, «υπάρχει το ζήτημα αν πρέπει να ζει κανείς σε μια πόλη όπως αυτή», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Freysteinn Sigmundsson, γεωφυσικός στο Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας.

Η χερσόνησος Ρέικιανες δεν είχε βιώσει έκρηξη εδώ και οκτώ αιώνες μέχρι το 2021. Από τότε, έχουν σημειωθεί τρεις εκρήξεις, όλες σε απομακρυσμένες ακατοίκητες περιοχές και οι ηφαιστειολόγοι πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να είναι η αρχή μιας νέας εποχής δραστηριότητας στην περιοχή.

Ο Sigmundsson προειδοποίησε ότι έρχεται «μια δύσκολη περίοδος αβεβαιότητας», καθώς εκρήξεις μπορεί να συμβούν και μέσα στα επόμενα χρόνια, με αποτέλεσμα οι κατοίκοι να αναρωτιούνται αν αξίζει να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους. Για να θεωρηθεί η περιοχή ασφαλής, θα πρέπει πρώτα να σταματήσει η τρέχουσα δραστηριότητα.

«Ισχυρή κοινότητα»

Παρά τις συνθήκες, ένα ανθεκτικό πνεύμα κοινότητας ήταν εμφανές καθώς οι κάτοικοι αυτή την εβδομάδα έκαναν ουρά για να εισέλθουν στο Γκρίνταβικ και να συλλέξουν τα υπάρχοντά τους που άφησαν κατά την εσπευσμένη εκκένωση. Οι κάτοικοι αγκάλιασαν ο ένας τον άλλον και μοιράστηκαν στιγμές γέλιου.

«Είμαι πραγματικά συναισθηματικός. Βασικά έτσι νιώθω αυτή τη στιγμή» είπε ο Johannes Johannesson στο AFP. Για κάποιους, η ζωή γύρω από ηφαίστεια συνοδεύεται από την περιοχή. «Είμαστε μια ισχυρή κοινότητα, οπότε πιστεύω ότι είναι δυνατό να τη χτίσουμε ξανά», είπε ο Reynisson.

Η Ισλανδία φιλοξενεί 33 ενεργά ηφαιστειακά συστήματα, τον υψηλότερο αριθμό στην Ευρώπη. Πόλλές πόλεις της έχουν δεχθεί πλήγματα στο παρελθόν. Το 1973, ένα ρήγμα ενεργοποιήθηκε μόλις 150 μέτρα, από το κέντρο της πόλης στο νησί Heimaey, εκπλήσσοντας τους ντόπιους τα ξημερώματα. Το ένα τρίτο των σπιτιών καταστράφηκε και οι 5.300 κάτοικοι απομακρύνθηκαν. Ένας άνθρωπος πέθανε.

Στο Γκρίνταβικ, ο ατμός γεμίζει τον αέρα από τους σπασμένους σωλήνες ζεστού νερού και το ηλεκτρικό δίκτυο δυσκολεύεται να λειτουργεί τη νύχτα λόγω της ζημιάς στην υποδομή. Οι ντόπιοι αναζητούν τώρα διαμονή σε ξενοδοχεία, με φίλους και συγγενείς, καθώς και σε καταφύγια έκτακτης ανάγκης, ενώ περιμένουν να επιστρέψει η ζωή στους κανονικούς ρυθμούς.

Οι αρχές έχουν οργανώσει περιστασιακά ταξίδια στην πόλη-λιμάνι, συνοδεύοντας όσους έχουν σπίτια στα πιο επικίνδυνα μέρη για να σώσουν τα πάντα, από αγαπημένα κατοικίδια μέχρι φωτογραφικά άλμπουμ, έπιπλα και ρούχα. Αλλά οι επιχειρήσεις συνεχίζονται με μεγάλη προσοχή: την Τρίτη το χωριό άδειασε γρήγορα καθώς οι μετρήσεις του διοξειδίου του θείου έδειξαν ότι το μάγμα πλησίαζε πιο κοντά στην επιφάνεια.

«Υπήρχε πανικός», παραδέχτηκε ο Reynisson. Εδώ και σχεδόν μια εβδομάδα, η Ισλανδία βρίσκεται σε συναγερμό, προετοιμασμένη για μια έκρηξη ανά πάσα στιγμή. «Υπάρχει ακόμα μια ροή νέου μάγματος σε αυτή τη ρωγμή και διευρύνεται», εξήγησε ο Sigmundsson. Όσο υπάρχει εισροή μάγματος στη ρωγμή, η πιθανότητα έκρηξης παραμένει υψηλή. «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μια έκρηξη που θα συμβεί σήμερα ή μέσα στην επόμενη εβδομάδα ή ακόμα και μέχρι ένα μήνα», πρόσθεσε ο ερευνητής.

Το πιο πιθανό μέρος για μια έκρηξη "είναι από την πόλη Γκρίνταβικ προς τα βόρεια", είπε ο Σίγκμουντσον. Για τους κατοίκους, αυτό σημαίνει έναν εκτεταμένο και γεμάτο άγχος χρόνο τις επόμενες εβδομάδες. «Τα σχέδια είναι τώρα να προσπαθήσουμε να τα καταφέρουμε. Προσπαθούμε απλώς να βάλουμε τις οικογένειες σε μια ρουτίνα και να συνεχίσουμε», είπε ο Johannesson.