Guardian: Η κόντρα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα εγείρει νέους φόβους για τις ταραχώδεις σχέσεις ΗΒ-ΕΕ

Η αποδοκιμασία του Ρίσι Σουνάκ προς τον Έλληνα ομόλογό του για τα Γλυπτά του Παρθενώνα δημιούργησε νέα ερωτήματα σχετικά με τις δύσκολες σχέσεις της Βρετανίας με τους Ευρωπαίους γείτονές της, καθώς ο λεκτικός πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου κλιμακώθηκε την Τρίτη (28.11)

Η συνάντηση μεταξύ του Σουνάκ και του Κυριάκου Μητσοτάκη ακυρώθηκε επειδή ο Έλληνας πρωθυπουργός αρνήθηκε τις διαβεβαιώσεις ότι δεν θα χρησιμοποιούσε μια επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο ως «δημόσια πλατφόρμα» για να ασκήσει πίεση για την επιστροφή των μαρμάρων στην Αθήνα, ανέφερε η Ντάουνινγκ Στριτ. Η ελληνική πλευρά αρνήθηκε οποιαδήποτε τέτοια διαβεβαίωση.

Η διπλωματική διαμάχη ξέσπασε μετά από μια συνέντευξη στο BBC την Κυριακή, στην οποία ο Μητσοτάκης περιέγραψε τη διατήρηση των γλυπτών στο Βρετανικό Μουσείο «σαν να κόβεται στη μέση η Μόνα Λίζα», μία παρομοίωση που έχει χρησιμοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση και στο παρελθόν. Μετά από αυτό, η συνάντηση ματαιώθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα.Εκπρόσωπος του Σούνακ είπε ότι ένιωθε πως η διαμάχη για τα γλυπτά ήταν πιθανόν να μονοπωλήσουν τις συζητήσεις.

«Υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί ως δημόσια πλατφόρμα», είπε ο εκπρόσωπος. «Είδαμε να συμβαίνει αυτό με μια προηγούμενη επίσκεψη με προηγούμενο πρωθυπουργό το 2021. Οι διαβεβαιώσεις δεν τηρήθηκαν και έτσι ο [Βρετανός] πρωθυπουργός πήρε αυτή την απόφαση».

Ωστόσο, καθώς εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης κατηγόρησε τον Σουνάκ ότι «σνόμπαρε» τον κο Μητσοτάκη για να αποσπάσει την προσοχή από τις πολιτικές δυσκολίες στο εσωτερικό, η διαμάχη απείλησε να βλάψει τη φήμη του Ηνωμένου Βασιλείου στους ευρωπαϊκούς κύκλους μετά τις προσπάθειες αποκατάστασης των ρήξεων σχετικά με το Brexit.

Ευρωπαίοι διπλωμάτες υποστήριξαν ότι ο Σουνάκ παραβίασε τη συνήθη διπλωματική σύμβαση ακυρώνοντας συνομιλίες με τον Έλληνα πρωθυπουργό την τελευταία στιγμή και προκάλεσε «προσβολή» προσφέροντάς του αντ' αυτού μια συνάντηση με τον αναπληρωτή του, Όλιβερ Ντάουντεν.

Ένας ανώτερος ευρωπαίος αξιωματούχος είπε: «Αν θέλετε να είστε παγκόσμια Βρετανία, ανοιχτή στον κόσμο, με βάση τις διεθνείς αξίες και τη διπλωματία, δεν σταματάτε απλώς να μιλάτε με φίλους εξαιτίας ενός ζητήματος που υπάρχει εδώ και 200 χρόνια. Το να μην ασχολείσαι είναι πρόβλημα».

Αναγνώρισαν ότι ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε σπάσει το συνηθισμένο πρωτόκολλο συναντώντας πρώτα τον ηγέτη των Εργατικών, Kιρ Στάρμερ. Ωστόσο, πρότειναν ότι θα σημειωθεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι «ενώ η μία πλευρά διατηρεί τις διαπραγματεύσεις, η άλλη έκλεισε πολύ σταθερά την πόρτα».

Υπήρξε επίσης σιωπηρή κριτική κατά του Σουνάκ από την Αλίσια Κερνς, τη συντηρητική πρόεδρο της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων. «Παλεύω να καταλάβω γιατί πάρθηκε η απόφαση», είπε στο Sky News. «Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι αυτό έγινε με βάση τα Γλυπτά… ότι ακυρώθηκε μια συνάντηση με έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ, με τον οποίο έχουμε μια σημαντική σχέση».

Ο Γουίλιαμ Χέιγκ, πρώην υπουργός Εξωτερικών που μερικές φορές θεωρείται ως μέντορας του Σουνάκ, πήρε επίσης θέση, λέγοντας οτι «στην πραγματικότητα δεν είναι σπουδαία διαφήμιση για τη διπλωματία». Πρόσθεσε ότι «δεν θα έπρεπε να είναι αδύνατο» να καταλήξουμε σε συμφωνία για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά είπε επίσης στο Times Radio ότι ο Μητσοτάκης θα μπορούσε να είχε «προσεγγίσει τα πράγματα λίγο καλύτερα» και ότι ο Σουνάκ δεν θα είχε ακυρώσει χωρίς να έχει καλό λόγο.

Οι παρατηρητές τόνισαν εν τω μεταξύ τη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας, ενός κράτους μέλους της ΕΕ κοντά στη Μέση Ανατολή και τη Μαύρη Θάλασσα, η οποία είναι καίριας σημασίας για τις προσπάθειες αντιμετώπισης της μεσογειακής μεταναστευτικής κρίσης. «Κατανοώ το παιχνίδι που παίζεται εσωτερικά στη Βρετανία, η οποία πιθανότατα θα πάει σε εκλογές το 2024… [Ο Σουνάκ] έχει δυσκολίες, όπως φαίνεται ξεκάθαρα στις δημοσκοπήσεις», δήλωσε εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης.

Αλλά αν η διαμάχη ξεκίνησε ως μια προσπάθεια να υπηρετήσει ως «νεκρή γάτα» - ένα πολιτικό παιχνίδι σχεδιασμένο να αποσπά την προσοχή από άλλα άσχημα νέα - οι Συντηρητικοί βουλευτές άργησαν να υποστηρίξουν τον Σουνάκ. Ο πρόεδρος της διακομματικής ομάδας του Βρετανικού Μουσείου, Τιμ Λόουτον, είχε κατηγορήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό για «επιδειξιομανία». Ωστόσο, ένας εξέχων δεξιός που ασκεί πρόσφατα πιέσεις στον πρωθυπουργό σχετικά με τη μεταναστευτική πολιτική, δήλωσε ότι δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη διαμάχη του Παρθενώνα στους κόλπους των Τόρις.

Ξεχωριστά, ο λόρδος Έντ Βέιζι, ο οποίος προεδρεύει του Parthenon Project, το οποίο κάνει εκστρατεία για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, είπε ότι η απόφαση του Σούνακ να αποχωρήσει από τη συνάντηση ήταν ένα «δωρεάν χτύπημα» για τους Εργατικούς. «Μπορεί να υπάρχει κάποιο όφελος στους Τόρις που λένε ότι το Εργατικό Κόμμα θα αδειάσει όλα τα μουσεία και μισεί την ιστορία μας, αλλά αυτή τη στιγμή επικρατεί το: "Είμαι ο Kιρ Στάρμερ και είμαι χαρούμενος που συναντώ παγκόσμιους ηγέτες", είπε στο Times Radio.