Η Νορβηγία είναι το backup του πλανήτη - Εικονική ξενάγηση στην «Κρύπτη της Αποκάλυψης»
Η μεγαλύτερη τράπεζα σπόρων στον κόσμο, βρίσκεται στην αρκτική περιοχή του αρχιπελάγους Σβάλμπαρντ, περίπου 1.000 χιλιόμετρα μακριά από το Βόρειο Πόλο. Η Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων Σβάλμπαρντ έχει δημιουργηθεί για την προστασία της χλωρίδας και των πηγών τροφίμων του πλανήτη στην περίπτωση πολέμων ή φυσικών καταστροφών.
Το Svalbard Global Seed Vault γνωστό και ως «Κρύπτη της Αποκάλυψης» κατασκευάστηκε το 2008 από τη νορβηγική κυβέρνηση υπογείως σε μία ζώνη μόνιμης ψύξης, ως μέτρο ασφαλείας σε περίπτωση που εξαφανιστούν πηγές τροφίμων λόγω συγκρούσεων ή φυσικών καταστροφών.
To κτήριο είναι περιτριγυρισμένο από χιόνι, πάγο και, περιστασιακά, κάποιες πολικές αρκούδες και στο εσωτερικό της είναι αποθηκευμένοι 1,2 εκατομμύρια σπόροι από κάθε «γωνιά» του πλανήτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατασκευή της κόστισε 8 εκατομμύρια δολάρια και χρηματοδοτήθηκε από τη νορβηγική κυβέρνηση. Στο διοικητικό της συμβούλιο παρουσία έχουν η νορβηγική κυβέρνηση, ο διεθνής οργανισμός Global Crop Diversity Trust και το Nordic Genetic Resource Center.
Καθηγητής μιλά στο Newsbomb.gr για το μέλλον της ανθρωπότητας που «φυλάσσεται» στους πάγους της Ανταρκτικής
Ο Καθηγητής Βοτανικής και Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών Δημόπουλος Παναγιώτης μιλώντας στο Newsbomb.gr εξήγησε ότι η συγκεκριμένη τράπεζα του Σβάλμπαρντ προοριζόταν ως το τελευταίο σχέδιο ασφαλείας για πιθανές μελλοντικές καταστροφές.
Όπως περιέγραψε ο καθηγητής στο Newsbomb.gr το κτήριο στο νορβηγικό τμήμα της Αρκτικής, ξεκίνησε να λειτουργεί το 2008 και παραμένει κλειστό για το κοινό.
«Η παγκόσμια αυτή τράπεζα σπερμάτων δεν έχει αυτόχθονα είδη της βιοποικιλότητας αλλά καλλιεργούμενα. Εκεί αποθηκεύουν με έναν εφεδρικό τρόπο φυτά τα οποία καλλιεργούνται για τροφή στον κόσμο και τα οποία υπάρχουν σε άλλες εθνικές και περιφερειακές τράπεζες σπερμάτων. Δηλαδή τα φυτά αυτά που συγκεντρώνουν εκεί υπάρχουν και σε άλλες περιοχές του κόσμου. Αυτή τη στιγμή στην Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων Σβάλμπαρντ υπάρχουν 1,2 εκατομμύρια δείγματα σπόρων τα οποία αντιστοιχούν σε 5.900 διαφορετικά είδη φυτών τα οποία καλλιεργούνται. Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε το 2008», είπε αρχικά ο Δημόπουλος Παναγιώτης.
«Ο ρόλος της συγκεκριμένης τράπεζας σπερμάτων είναι σημαντικός γιατί όλοι επιχειρούν να βρουν τρόπους ώστε να μην υπάρξουν καταστροφές οι οποίες θα οδηγήσουν σε επισιτιστικό πρόβλημα τον πλανήτη Γη», πρόσθεσε.
Στόχος της Παγκόσμιας Τράπεζας σπόρων είναι να αποτρέψει την εξαφάνιση καλλιεργούμενων ειδών μετά από κάποιον πόλεμο ή φυσική καταστροφή.
«Στόχος είναι σε περίπτωση που υπάρξει καταστροφή ή προβλήματα από την κλιματική αλλαγή να έχουν διατηρηθεί αυτά τα είδη και να καλλιεργηθούν ξανά ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα διατροφής του κόσμου στον πλανήτη γη», εξήγησε ο καθηγητής Δημόπουλος Παναγιώτης στο Newsbomb.gr.
Τι θα συμβεί σε περίπτωση που λιώσουν οι πάγοι
Η τράπεζα σπόρων βρίσκεται σε ένα παγωμένο νησί της Νορβηγίας, στο οποίο το περιβάλλον θεωρούνταν το ιδανικό σημείο ασφαλείας και προστασίας των προστατευόμενων σπόρων. Σε περίπτωση όμως που οι πάγοι αρχίσουν να λιώνουν τι θα συμβεί; Βρίσκεται σε κίνδυνο το «θησαυροφυλάκιο» των σπόρων;
Ο καθηγητής Παναγιώτης Δημόπουλος τονίζει πως το σημείο που βρίσκεται η «Κρύπτη της Αποκάλυψης», δεν επιλέχθηκε τυχαία. Το παγωμένο έδαφος της περιοχής σε συνδυασμό με τη χαμηλή τεκτονική δραστηριότητα, θεωρήθηκαν ιδανικά για την κατασκευή της κρύπτης καθώς μελέτες έδειχναν πως ακόμα κι αν λιώσουν όλοι οι πάγοι της Γης, η τοποθεσία θα εξακολουθήσει να βρίσκεται πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.
«Σημασία έχει το σημείο που αποφάσισαν να φτιάξουν το “παγκόσμιο θησαυροφυλάκιο”, δεν είναι τυχαία η επιλογή που αποφάσισαν να φτιάξουν την Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων του Σβάλμπαρντ εκεί. Σε περίπτωση που λιώσουν οι πάγοι η τοποθεσία θα μείνει στεγνή. Η συγκεκριμένη τράπεζα σπόρων βρίσκεται 130 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, υπάρχουν ισχυρά συστήματα ασφαλείας και το γεγονός ότι δεν βρίσκεται στην επιφάνεια της θάλασσας είτε κάτω από την επιφάνεια του εδάφους έχει να κάνει με το ότι σκέφτηκαν την πιθανότητα να λιώσουν οι πάγοι. Έχουν λάβει όλα τα μέτρα ώστε να διατηρηθεί αυτή η παγκόσμια τράπεζα σπερμάτων», ανέφερε.
Η Ελλάδα διαθέτει δύο τράπεζες σπόρων
Όπως ανέφερε ο καθηγητής Δημόπουλος στη χώρα μας υπάρχουν δύο τράπεζες σπόρων, η μία στην Κρήτη και η άλλη στη Βόρεια Ελλάδα.
Η τράπεζα σπόρων του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων, του ΜΑΙΧ, από το 2000, οπότε ξεκίνησε τη λειτουργία της, έχει βάλει σαν στόχο τη διατήρηση των άγριων φυτών του νησιού με προτεραιότητα στα ενδημικά, δηλαδή εκείνα τα είδη που βρίσκονται μόνο στην Κρήτη και πουθενά αλλού στον κόσμο και τα απειλούμενα, όπως αυτά καταγράφονται στα λεγόμενα «κόκκινα βιβλία», ενώ σταδιακά στη λίστα προστίθενται και άλλα είδη φυτών, όπως τα αρωματικά, τα φαρμακευτικά και τα παραδοσιακά που χρησιμοποιούνται ως βρώσιμα. Για παράδειγμα τοπικές ποικιλίες οσπρίων, όπως φακές που καλλιεργούνταν στο παρελθόν στην Κρήτη.
Επίσης στον νομό Κιλκίς κατοικεί ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων που βρίσκεται κοντά στις πηγές του Γαλλικού ποταμού, δίπλα στο χωριό Ποντοκερασιά. Εκτείνεται μέσα στα φυλλοβόλα δρυοδάση του Μαυροβουνίου, της οροσειράς των Κρουσσίων, σε υψόμετρο 600 μέτρα.
Αναπτύσσεται σε 310 στρέμματα, από τα οποία τα 150 είναι καλυμμένα με αυτό το υπέροχο φυσικό δρυοδάσος στο οποίο διατηρούνται επιτόπου αυτοφυείς πληθυσμοί από εκατοντάδες φυτικά taxa (είδη και υποείδη), μεταξύ των οποίων και αξιοσημείωτοι πληθυσμοί από τουλάχιστον 8 διαφορετικά είδη ορχεοειδών. Στα υπόλοιπα 160 στρέμματα διατηρούνται εκτός τόπου (ex situ) είδη της ελληνικής χλωρίδας, μεταξύ των οποίων σπάνια και ενδημικά φυτά. Εγκαινιάστηκε το 2001, οπότε κι έγινε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Βοτανικών Κήπων.
«Είναι υποχρέωση των Εθνικών Τραπεζών Σπερμάτων από διάφορα μέρη του κόσμου μέσω της συμφωνίας που έχουν κάνει να τους στέλνουν στοιχεία των φυτών προκειμένου να τα διατηρήσουν και να τα χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση που υπάρχει θέμα στο μέλλον», είπε ο κ. Παναγιώτης Δημόπουλος.
Kαι πρόσθεσε: «Στην Ελλάδα έχουμε τράπεζες σπερμάτων και αποτελούν ένα σημαντικό ρόλο. Στην Ελλάδα μία σημαντική τράπεζα σπερμάτων είναι στην Κρήτη, στο ΜΑΙΧ, στο οποίο έχουμε περίπου 450 διαφορετικά είδη φυτών. Υπάρχει ακόμη μία αντίστοιχη τράπεζα στον Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων. Στην Κρήτη έχουμε μόνο τα αυτοφυή είδη, τα σπάνια».
Περιηγηθείτε στο Παγκόσμιο «θησαυροφυλάκιο» σπόρων
Με αφορμή τον εορτασμό της 15ης επετείου λειτουργίας του, μία εικονική περιήγηση προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους να δουν το εσωτερικό της Τράπεζας και την τεράστια συλλογή από σπόρους ρυζιού, σιτηρών και άλλων καλλιεργειών, που βρίσκονται θαμμένοι στο βουνό, πίσω από πέντε σειρές μεταλλικών θυρών.
Περιηγηθείτε εικονικά στην Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων, κάνοντας κλικ ΕΔΩ.
Διαβάστε επίσης
Τα σπάνια φυτά της Ακρόπολης: To λουλούδι που φυτρώνει μόνο στο μνημείο και πουθενά αλλού στον κόσμο
Κινδυνεύουν οι Ινουίτ της Γροιλανδίας: Λιώνουν οι πάγοι στα φιορδ λόγω κλιματικής αλλαγής
Ανταρκτική: Όλο και περισσότερα λουλούδια ανθίζουν στη στεριά