Η «κόλαση» των σκλάβων: Νέο εύρημα στην Πομπηία ρίχνει φως στις πιο μελανές σελίδες της Ρώμης (vid)

Η Πομπηία αποτελεί ένα εκπληκτικό «ζωντανό» αρχαιολογικό πάρκο, καθώς εξαιτίας της καταστροφής της από το ηφαίστειο του Βεζούβιου, έχουν μείνει άθικτα -σε πρωτοφανή για τα αρχαιολογικά δεδομένα βαθμό- όλα τα ευρήματα που ρίχνουν άπλετο φως στην περίοδο του 1ου αιώνα π.Χ., σε μια περιοχή που τότε άνθιζα, λίγα χιλιόμετρα μακριά απότην κοσμοκράτειρα Ρώμη.

Το νέο εύρημα είναι πιο μακάβριο και θλιβερό από τα πιο πρόσφατα (αναφερόμαστε στα ερωτικά ευρήματα, ή και στην αρχαία... πίτσα), καθώς καταδεικνύει τη ζωή και τις κακουχίες των σκλάβων, εκείνης της περιόδου.

Ο λόγος για ένα αρτοποιείο, το οποίο όμως ταυτόχρονα ηταν και το κολαστήριο των σκλάβων που εργάζονταν εκεί. Πρόκειται για ένα στενό δωμάτιο, χωρίς εξωτερική θέα, με μικρά παράθυρα με σιδερένιες σχάρες για το πέρασμα του φωτός. Εκεί, άνθρωποι και γαιδούρια -πολλές φορές με δεμένα τα μάτια- ζούσαν το μαρτύριο του... Σίσυφου, καθώς με την κίνησή τους άλεθαν τα σιτηρά, που απαιτούνταν για την παραγωγή του ψωμιού.

Μία ζωή-κόλαση δηλαδή,για να απολαμβάνουν οι υπόλοιποι, ανέξοδα σχεδόν, το ψωμί...

Σύμφωνα με την ιταλική αρχαιολογική υπηρεσία, οι νέες έρευνες αποκάλυψαν ένα σπίτι υπό ανακαίνιση, χωρισμένο -όπως συμβαίνει συχνά- σε έναν οικιστικό τομέα διακοσμημένο με εκλεπτυσμένες τοιχογραφίες και σε μια περιοχή παραγωγής που προορίζεται στην περίπτωση αυτή για την αρτοποιία. Σε ένα από τα δωμάτια του φούρνου είχαν ήδη εμφανιστεί τρία θύματα τους τελευταίους μήνες, επιβεβαιώνοντας ότι παρά τη συνεχιζόμενη ανακαίνιση, το σπίτι κάθε άλλο παρά ήταν ακατοίκητο.

Μαρτυρία για την κόλαση στην οποία υποβάλλονταν άνδρες, γυναίκες και ζώα στους αρχαίους μύλους-αρτοποιεία, έχουμε από τον συγγραφέα Απουλείο, που έζησε τον 2ο. αιώνα μ.Χ., ο οποίος στις Μεταμορφώσεις IX 11-13, αφηγείται την εμπειρία του πρωταγωνιστή Λούσιου, που μεταμορφώθηκε σε γαϊδούρι και πουλήθηκε σε μυλωνά.

«Είναι ένας χώρος στον οποίο πρέπει να φανταστούμε την παρουσία ανθρώπων δουλοπρεπούς θέσης των οποίων ο ιδιοκτήτης ένιωθε την ανάγκη να περιορίσει την ελευθερία κινήσεων – επισημαίνει ο διευθυντής Gabriel Zuchtriegel, σε επιστημονικό άρθρο. «Είναι η πιο συγκλονιστική πλευρά της αρχαίας σκλαβιάς, αυτή που στερείται σχέσεων εμπιστοσύνης και περιορίζεται σε ωμή βία, εντύπωση που επιβεβαιώνεται πλήρως από το κλείσιμο των λίγων παραθύρων με σιδερένιες σχάρες».

«Οι εικονογραφικές και λογοτεχνικές πηγές, ιδιαίτερα τα ανάγλυφα από τον τάφο του Ευρυσάκη στη Ρώμη, υποδηλώνουν ότι μια μυλόπετρα κινούνταν συνήθως από ένα ζευγάρι που αποτελείται από έναν γάιδαρο και έναν δούλο. Ο τελευταίος, εκτός από το να σπρώχνει το μύλο, είχε ως αποστολή να ενθαρρύνει το ζώο και να παρακολουθεί τη διαδικασία άλεσης, να προσθέτει δημητριακά και να αφαιρεί το αλεύρι».

Η φθορά των διαφόρων σκαλισμάτων μπορεί να αποδοθεί στον άπειρο αριθμό στροφών, πάντα οι ίδιες, που πραγματοποιούνται σύμφωνα με το σχέδιο που έχει τοποθετηθεί στο δάπεδο. Αντί για ένα αυλάκι, έρχεται να σκεφτεί κανείς τον εξοπλισμό ενός μηχανισμού σαν ρολόι, σχεδιασμένου να συγχρονίζει την κίνηση γύρω από τις τέσσερις μυλόπετρες που συγκεντρώνονται σε αυτήν την περιοχή.