Έκρηξη ηφαιστείου στην Ισλανδία: Εικόνες «αποκάλυψης» με φλόγες και λάβα - Τι φοβούνται οι Αρχές

Η ηφαιστειακή έκρηξη στη χερσόνησο Ρέικιανες της νοτιοδυτικής Ισλανδίας, σημειώθηκε μετά από εβδομάδες έντονων σεισμών και δονήσεων και τα κινηματογραφικά πλάνα από το σπάνιο γεωολογικό φαινόμενο κάνουν τον γύρο του κόσμου. Οι αναθυμιάσεις θα μπορούσαν να φτάσουν στο Ρέικιαβικ μέσα στις επόμενες ώρες, εκτιμούν οι ειδικοί που παρακολουθούν αδιαλείπτως την κατάσταση.

Η τελευταία έκρηξη, η οποία αναμενόταν εδώ και εβδομάδες, έθεσε σε κίνδυνο ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, το θέρετρο σπα Blue Lagoon και, κυρίως, τo Γκρίνταβικ, μία παράκτια πόλη των 4 χιλιάδων κατοίκων. Στις 18 Δεκεμβρίου, μετά τις 10 μ.μ. τοπική ώρα, μια σχισμή μήκους σχεδόν τεσσάρων χιλιομέτρων άνοιξε στο έδαφος ακριβώς στα βορειοανατολικά της πόλης, προκαλώντας κόλαση φωτιάς μέσα στη νύχτα.

«Η κατάσταση είναι εξελισσόμενη, σχετικά απρόβλεπτη και επικίνδυνη. Η ρωγμή έχει ανοίξει κοντά στη θέση του χειρότερου πιθανού σεναρίου», λέει ο Τομ Γουίντερ, σεισμολόγος ηφαιστείων στο Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας. Η έκρηξη, που θα μπορούσε να διαρκέσει για μέρες, εβδομάδες ή ακόμη και μήνες, θα μπορούσε να αποφύγει εντελώς την πόλη ή να οδηγήσει τη λάβα σε αυτήν.

Από το απόγευμα της 19ης Δεκεμβρίου, η ένταση της έκρηξης μειώθηκε και ολα δείχνουν οτι το Γκρίνταβικ δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή κινδύνου. Ωστόσο, τα πράγματα θα μπορούσαν να αλλάξουν ξαφνικά και οι επιστήμονες βρίσκονται σε εγρήγορση. «Είναι μια ενεργή κρίση», λέει ο Σάμιουελ Μίτσελ, ηφαιστειολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.

Εάν η έκρηξη «διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να καλύψει μια ευρεία περιοχή», λέει ο Μάικ Μπάρτον, ηφαιστειολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στην Αγγλία. Κάποια από αυτή τη λάβα μπορεί να εκτραπεί νότια και τελικά να απειλήσει το Γκρίνταβικ.

Επίσης θα μπορούσε να οδηγηθεί προς το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής στα δυτικά, μια σειρά φραγμάτων όμως που κατασκευάστηκαν από τότε που ξεκίνησε η ηφαιστειακή κρίση τον Νοέμβριο θα μπορούσε να βοηθήσει στην εκτροπή των επικίνδυνων υλικών. Ένας μεγάλος δρόμος προς το βορά θα μπορούσε να κοπεί εάν η λάβα συνεχίσει να ρέει με αυτόν τον τρόπο—αυτό, ωστόσο, απέχει πολύ από το χειρότερο σενάριο.

«Τρελές και τρομακτικές» σκηνές

Περίπου 4.000 άνθρωποι απομακρύνθηκαν τον περασμένο μήνα από το Γκρίνταβικ, μια αλιευτική πόλη που απειλείται από τη ροή της λάβας. Μια κάτοικος που ζούσε κοντά στο Γκρίνταβικ περιέγραψε «τρελές» και «τρομακτικές» σκηνές το βράδυ της Δευτέρας και είπε ότι μπορούσε ακόμα να δει το ηφαίστειο να εκρήγνυται την Τρίτη (19.12)

Η μυρωδιά καπνού και στάχτης ήταν αισθητή μέχρι και 30 χιλιόμετρα από το σημείο της έκρηξης και η ομάδα του BBC μπορούσε ακόμη και να αισθανθεί περιστασιακές δονήσεις στο έδαφος. Η Ισλανδία είχε προετοιμαστεί για ηφαιστειακή δραστηριότητα εδώ και εβδομάδες. Από το τέλος Οκτωβρίου, η περιοχή γύρω από το Ρέικιαβικ παρουσιάζει αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας.

Η έκρηξη ήταν εμφανής από το Ρέικιαβικ, το οποίο βρίσκεται περίπου 42 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Γκρίνταβικ. Αυτόπτης μάρτυρας στην πρωτεύουσα είπε στο BBC ότι ο μισός ουρανός προς την κατεύθυνση της πόλης είχε βαφτεί «κόκκινος» από την έκρηξη και ο καπνός φαινόταν να υψώνεται στον αέρα. Την Τρίτη, οι Βρετανοί τουρίστες Aμριτ και Πίτερ, ένα παντρεμένο ζευγάρι στα 20 τους, έβγαλαν selfie με φόντο την πορτοκαλί λάβα.

Μιλώντας στο BBC, ο Πίτερ είπε: «Δεν φοβόμαστε καθόλου, οι ισλανδικές αρχές το χειρίζονται καλά και συνεχίζουν να μας δίνουν πληροφορίες. Αισθανόμαστε απόλυτα ασφαλείς». Το 2010, μια ηφαιστειακή έκρηξη είχε ως αποτέλεσμα ένα νέφος τέφρας να υψωθεί αρκετά χιλιόμετρα στην ατμόσφαιρα, οδηγώντας σε αρκετές ημέρες διακοπής των αεροπορικών ταξιδιών στην Ευρώπη.

Η ηφαιστειολόγος Δρ.Εβγκενία Ιλίσκαγια είπε ότι δεν θα προκληθεί το ίδιο χάος με το 2010, καθώς αυτά τα ηφαίστεια στη νοτιοδυτική Ισλανδία « δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν τα ίδια σύννεφα τέφρας». Μιλώντας από την Ισλανδία η καθηγήτρια ηφαιστειολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, είπε ότι οι ντόπιοι «φοβούνταν και περίμεναν» την έκρηξη του ηφαιστείου.

Πρόσθεσε ότι οι αρχές προετοιμάζονται για πιθανές ροές λάβας που θα μπορούσαν να καταστρέψουν σπίτια και υποδομές, ανάμεσά τους και το Blue Lagoon, ένα δημοφιλή τουριστικό προορισμό. «Προς το παρόν δεν φαίνεται να είναι απειλητικό, αν και μένει να φανεί», είπε. Το Ισλανδικό Μετεωρολογικό Γραφείο δήλωσε την Τρίτη ότι η ισχύς της έκρηξης μειώνεται, αλλά ότι τα τοξικά έρια από το ηφαίστειο θα μπορούσαν ακόμα να φτάσουν στο Ρέικιαβικ.

Τι συνέβη με τα αεροπορικά ταξίδια

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ισλανδίας, Μπιάρνι Μπένεντικτσον, δήλωσε στο X, πρώην Twitter, ότι «δεν υπάρχουν διακοπές στις πτήσεις από και προς την Ισλανδία και οι διεθνείς διάδρομοι πτήσεων παραμένουν ανοιχτοί». Εικόνες και βίντεο που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξαν λάβα να εκρήγνυται από το ηφαίστειο μόλις μία ώρα μετά τον εντοπισμό ενός σμήνους σεισμών -μια σειράς δηλαδή σεισμικών γεγονότων.

Η αστυνομία έχει προειδοποιήσει τους ανθρώπους να μείνουν μακριά από την περιοχή. Το μήκος της ρωγμής στο ηφαίστειο είναι περίπου 3,5 χιλιόμετρα, με τη λάβα να ρέει με ρυθμό περίπου 100 έως 200 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο, ανέφερε η Met Office, προσθέτοντας ότι αυτό ήταν πολλές φορές περισσότερο από τις πρόσφατες εκρήξεις στη χερσόνησο του Ρέικιανες.

Η πρωθυπουργός της Ισλανδίας Kατρίν Γιακομπσντότιρ είπε ότι οι άμυνες που κατασκευάστηκαν πρόσφατα είχαν θετικό αποτέλεσμα. Είπε ότι οι σκέψεις της ήταν στην τοπική κοινωνία και ότι ελπίζει για το καλύτερο παρά το «σημαντικό γεγονός». Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται μόλις 20 χιλιόμετρα βόρεια από το σημείο της έκρηξης, το Διεθνές Αεροδρόμιο Kέφλαβικ, το κύριο διεθνές αεροδρόμιο της Ισλανδίας, δεν έχει κλείσει και οι πτήσεις εξακολουθούν να φτάνουν και να αναχωρούν. Ωστόσο, ο δρόμος μεταξύ του αεροδρομίου και του Γκρίνταβικ είναι κλειστός.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις μπορεί να αποτελέσουν σοβαρό κίνδυνο για τα αεροπορικά ταξίδια, καθώς η τέφρα που εκλύεται στην ατμόσφαιρα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους κινητήρες, να βλάψει τα συστήματα ελέγχου πτήσης και να μειώσει την ορατότητα. Οι αρχές της Ισλανδίας ανέβασαν τον αεροπορικό συναγερμό τους σε πορτοκαλί, υποδεικνύοντας ότι, παρόλο που βρίσκεται σε εξέλιξη μια ηφαιστειακή έκρηξη, υπάρχει μικρή εκπομπή τέφρας, εάν υπάρχει.

Οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες έχουν πει ότι θα επικοινωνήσουν απευθείας με τους πελάτες εάν αυτό αλλάξει. Συνιστάται στους επιβάτες να παρακολουθούν στενά τα μηνύματα από την αεροπορική τους εταιρεία.