Ισημερινός: Πώς βυθίστηκε στο χάος και την αιματοχυσία ο «παράδεισος» των Αμερικανών συνταξιούχων

Οι δολοφονίες και η βία που συνδέονται με τη διακίνηση ναρκωτικών έχουν εκτοξευθεί, καθώς ο Ισημερινός έχει γίνει μια από τις πιο επικίνδυνες χώρες στη Λατινική Αμερική. Οι κάτοικοί της παρ'ολα αυτά δεν ήταν προετοιμασμένοι για το πόσο γρήγορα και απότομα θα μπορούσε να επιδεινωθεί η κατάσταση ασφαλείας στη χώρα τους.

Μέχρι πριν από λίγα μόλις χρόνια, ο Ισημερινός (ή Εκουαδόρ) ήταν μια «γωνιά» σχετικά ήσυχη ανάμεσα στους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς κοκαΐνης στον κόσμο, την Κολομβία και το Περού, που πρόσφατα είδαν τις δικές τους βίαιες εσωτερικές συγκρούσεις να εκτοξεύονται μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και των «κατ' όνομα» αριστερών ανταρτών που συνδέονται με το επικερδές εμπόριο ναρκωτικών.

Αντιμετωπίζοντας το δικό του κύμα βίας, ο νεoεκλεγείς πρόεδρος του Ισημερινού, Ντανιέλ Νομπόα, κήρυξε κατάσταση «εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης», χαρακτηρίζοντας 20 συμμορίες διακίνησης ναρκωτικών ως τρομοκρατικές ομάδες και εξουσιοδοτώντας τον στρατό να «εξουδετερώσει» τις παρατάξεις του εγκλήματος «εντός των ορίων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

Οι «βαρόνοι» ναρκωτικών που δραπέτευσαν

Αυτή η ανακοίνωση έγινε καθώς ο Ισημερινός βυθίστηκε σε χάος και αιματοχυσία μετά την απόδραση από τη φυλακή την Κυριακή του πιο διαβόητου αρχηγου συμμοριών και βαρόνου ναρκωτικών της χώρας, Aντόλφο Μασίας, που είναι γνωστός ως «Φίτο». Η επακόλουθη κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης ώθησε τους εγκληματίες να εξαπολύσουν κύμα επιθέσεων εντός και εκτός φυλακών, όπου δολοφονήθηκαν αστυνομικοί και δεσμοφύλακες και ένοπλοι γκάνγκστερ εισέβαλαν σε τηλεοπτικό σταθμό κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής εκπομπής.

Οι κάτοικοι του Ισημερινού είναι τρομοκρατημένοι. Όχι πολύ καιρό πριν, ο Ισημερινός ήταν περισσότερο γνωστός για τα ηφαίστειά του, την πλούσια βιοποικιλότητά του και ακόμη και ως καταφύγιο συνταξιοδότησης για ηλικιωμένους πολίτες των ΗΠΑ που απολάμβαναν το εύκρατο κλίμα και το χαμηλότερο κόστος ζωής με τις συντάξεις τους.

«Δεν το έχουμε δει ποτέ πριν όλο αυτό», λέει ο Φερνάντο Καριόν, ειδικός ασφαλείας στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Λατινικής Αμερικής στο Κίτο. «Πάντα θεωρούσαμε τον εαυτό μας ως νησί της ειρήνης. «Αλλά το είχαμε δει να έρχεται», προσθέτει.

Ο ρυθμός των βίαιων θανάτων στη χώρα της Νότιας Αμερικής το 2017 ήταν πέντε ανά 100.000 κατοίκους, λέει ο Καριόν. Τώρα είναι 46, γεγονός που «κάνει το 2023 το πιο βίαιο έτος στην ιστορία του Ισημερινού», λέει. Σύμφωνα με τα αρχεία της αστυνομίας, το 2023 σημειώθηκαν τουλάχιστον 7.592 βίαιοι θάνατοι, έναντι 4.426 πέρυσι.

Η τελευταία έκρηξη βίας συνδέεται με την απόδραση όχι μόνο του «Φίτο» αλλά και ενός άλλου αρχηγού συμμορίας, του Φαμπρίσιο Κολόν, ο οποίος δραπέτευσε από τη φυλακή κατά τη διάρκεια αναταραχών το βράδυ της Δευτέρας. Το γραφείο του εισαγγελέα έχει συνδέσει τον Κολόν, αρχηγό της συμμορίας Los Lobos, με τη δολοφονία του υποψηφίου για την προεδρία Φερνάντο Βιλαβισένσιο πέρυσι και τις απειλές θανάτου κατά της γενικής εισαγγελέως, Ντιάνα Σαλαζάρ.

«Στα όπλα» οι συμμορίες κατά του νέου προέδρου

Ποτέ άλλοτε τα πλοκάμια του οργανωμένου εγκλήματος δεν έφτασαν τόσο μακριά στους διαδρόμους της εξουσίας, λέει ο Καριόν και τώρα πολλές συμμορίες επαναστατούν ενάντια στη σκληρή προσέγγιση του νέου προέδρου καθώς προσπαθεί να ανακινήσει τον έλεγχο των φυλακών, δεσμευόμενος να στρατιωτικοποιήσει τις φυλακές, να παρατείνει τις ποινές και να απομονώεσει ισχυρούς «βασιλείς του εγκλήματος» σαν αυτούς που μόλις δραπέτευσαν.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Noμπόα δεσμεύτηκε να ακολουθήσει το παράδειγμα του προέδρου του Ελ Σαλβαδόρ, Nαγίμπ Μπουκέλε, και να κατασκευάσει δύο φυλακές υψίστης ασφαλείας χρησιμοποιώντας την ίδια εταιρεία και σχέδιο με εκείνες που κατασκεύασε ο δημοφιλής ηγέτης.

Παγιδευμένοι ανάμεσα σε οικονομικές δυσκολίες, εκβιασμούς και τον πολύ πραγματικό κίνδυνο να πέσουν θύματα βίαιου εγκλήματος, πολλοί πολίτες της χώρας επέλεξαν να φύγουν. Δεκάδες χιλιάδες τα έχουν ρισκάρει όλα και κατευθύνονται βόρεια μέσω του επικίνδυνου περάσματος Darién μεταξύ Κολομβίας και Παναμά. Έγιναν έτσι η δεύτερη μεγαλύτερη εθνικότητα μετά τους Βενεζολάνους που έκαναν το ταξίδι, σύμφωνα με το γραφείο μετανάστευσης του Παναμά.

Μεγάλο μέρος της αυξανόμενης βίας του Ισημερινού οφείλεται στον ανταγωνισμό μεταξύ ενός διευρυνόμενου συμπλέγματος τοπικών εγκληματικών συμμοριών, που έμαθαν τις βάναυσα βίαιες τακτικές τρομοκατίας από τους υποστηρικτές τους, τα αντίπαλα μεξικανικά καρτέλ ναρκωτικών Sinaloa και Jalisco New Generation. Τώρα, ωστόσο, αυτές οι αιμοδιψείς τακτικές στρέφονται εναντίον ενός κοινού εχθρού – του κράτους του Ισημερινού.