Mπανάνες: Θα γίνει φρούτο προς εξαφάνιση; Η κλιματική αλλαγή και οι απειλές για αύξηση στην τιμή της

Οι μπανάνες πρόκειται να γίνουν ακριβότερες καθώς η κλιματική αλλαγή πλήττει ένα πολύ αγαπημένο φρούτο, λέει στο BBC News ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες του κλάδου στον κόσμο.

Ο Πασκάλ Λιου, ανώτερος οικονομολόγος στο Παγκόσμιο Φόρουμ Μπανάνας, λέει ότι οι κλιματικές επιπτώσεις αποτελούν «τεράστια απειλή» για την προσφορά της μπανάνας, επιδεινώνοντας τις επιπτώσεις των ασθενειών που εξαπλώνονται γρήγορα. Εμπειρογνώμονες του κλάδου συναντώνται στη Ρώμη σήμερα (12/3) με θέμα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το δημοφιλές φρούτο.

Ορισμένα καταστήματα του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετώπισαν πρόσφατα ελλείψεις μπανάνας λόγω θαλάσσιων καταιγίδων. Στο φυσικό κίτρινο περιτύλιγμά της, η θρεπτική και νόστιμη μπανάνα είναι το πιο εξαγόμενο φρούτο στον κόσμο. Μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο εισάγει περίπου 5 δισεκατομμύρια μπανάνες κάθε χρόνο, με περίπου το 90% να πωλείται στα μεγάλα σούπερ μάρκετ.

Την περασμένη εβδομάδα παρατηρήθηκαν ελλείψεις σε μπανάνες σε πολλά σούπερ μάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου, για τις οποίες οι λιανοπωλητές είπαν ότι οφείλονται σε καταιγίδες στη θάλασσα, καθυστερώντας τις προμήθειες. Οι περισσότεροι καταναλωτές ωστόσο ενδεχομένως δεν το πρόσεξαν, σύμφωνα με τον καθηγητή Νταν Μπέμπερ από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, ο οποίος έχει μελετήσει τις προσπάθειες να γίνουν οι μπανάνες πιο βιώσιμες.

«Η αλυσίδα εφοδιασμού παρουσιάζει διακυμάνσεις, αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο είναι στην πραγματικότητα αρκετά καλό στο να περιορίζει αυτούς τους τύπους επιπτώσεων», είπε στο BBC News. «Κυρίως, επειδή τα κέντρα ωρίμανσης μπορούν να επιταχύνουν ή να επιβραδύνουν τον ρυθμό με τον οποίο ωριμάζουν οι μπανάνες όταν φτάνουν, κάτι που βοηθά στην εξάλειψη αυτών των διακυμάνσεων».

Όμως, ενώ οι προμήθειες μπανάνας μπορούν να ανταπεξέλθουν σε βραχυπρόθεσμα καιρικά φαινόμενα όπως αυτό, οι ειδικοί ανησυχούν για τις αυξανόμενες απειλές από έναν κόσμο που θερμαίνεται και από τις ασθένειες που εξαπλώνονται στον απόηχο του.

Τεράστια αλλαγή η κλιματική αλλαγή

«Νομίζω ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικά μια τεράστια απειλή για τον τομέα της μπανάνας», είπε ο Λιου του Παγκόσμιου Φόρουμ Μπανάνας, μιας ομάδας ομπρέλας του ΟΗΕ που συγκεντρώνει ενδιαφερόμενους φορείς της βιομηχανίας, λιανοπωλητές, χωρες παραγωγής, εξαγωγείς και ερευνητικά ιδρύματα.

Εκτός από τις έντονες καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν την παραγωγή, οι μπανάνες είναι ευαίσθητες στις αυξήσεις της θερμοκρασίας που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν τις καλλιέργειες σε ορισμένες τοποθεσίες. Ίσως η μεγαλύτερη άμεση απειλή είναι το γεγονός ότι η αύξηση της θερμοκρασίας συμβάλλει στην εξάπλωση ασθενειών.

Αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι το Fusarium Wilt TR4, μια μυκητιασική λοίμωξη, η οποία έχει μετακινηθεί από την Αυστραλία και την Ασία στην Αφρική και τώρα στη Νότια Αμερική. Όταν μολυνθεί μια φυτεία, σκοτώνει όλες τις μπανανιές και οι ειδικοί λένε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαλλαγεί κανείς από την ασθένεια.

Ο μύκητας έχει επίσης μεταλλαχθεί για να απειλήσει την Cavendish, την πιο αγαπημένη ποικιλία μπανάνας στον κόσμο. «Γνωρίζουμε ότι οι σπόροι αυτού του Fusarium Wilt είναι εξαιρετικά ανθεκτικοί και μπορούν να εξαπλωθούν από πλημμύρες και από ισχυρούς ανέμους», είπε ο Λιού. «Έτσι, αυτό το είδος φαινομένου θα διαδώσει την ασθένεια πολύ πιο γρήγορα από ό,τι αν είχαμε φυσιολογικά καιρικά μοτίβα».

Οι παραγωγοί «υποφέρουν» από το αυξανόμενο κόστος

Οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν επίσης πιέσεις από το αυξανόμενο κόστος των λιπασμάτων, της ενέργειας και των μεταφορών, καθώς και προβλήματα στην εξεύρεση αρκετών εργαζομένων. Λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην προσφορά, οι τιμές στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού είναι πιθανό να ανέβουν - και να παραμείνουν ανοδικές.

«Θα υπάρξουν κάποιες αυξήσεις τιμών, πράγματι», είπε ο Λιου. «Αν δεν υπάρξει σημαντική αύξηση της προσφοράς, προβλέπω ότι οι τιμές της μπανάνας θα παραμείνουν σχετικά υψηλές τα επόμενα χρόνια».

Μεταξύ των θεμάτων που θα συζητήσει η βιομηχανία μπανάνας στη συνάντησή της στη Ρώμη είναι το κρίσιμο ζήτημα της βιωσιμότητας. Οι καταναλωτές αναζητούν όλο και περισσότερο να αγοράσουν μπανάνες και άλλα προϊόντα που παράγονται με βιώσιμο τρόπο. Για τους καλλιεργητές μπανάνας αυτό σημαίνει όχι μόνο να κάνουν τα μέσα παραγωγής τους πιο «πράσινα», αλλά και να πληρώνουν ανεξάρτητους εξεταστές για να πιστοποιήσουν ότι τα φρούτα τους είναι βιολογικά.

«Αυτοί οι κανονισμοί είναι θετικοί κατά κάποιο τρόπο γιατί βοηθούν τους παραγωγούς να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία να κάνουν τα συστήματα παραγωγής τους πιο βιώσιμα», είπε ο Λιου. «Αλλά φυσικά, συνεπάγονται και κόστος για τους παραγωγούς, επειδή απαιτούν περισσότερα συστήματα ελέγχου και παρακολούθησης από την πλευρά των παραγωγών και των εμπόρων. Και αυτό το κόστος θα καταλήξει στους καταναλωτές»