Βόλφγκανγκ Σόιμπλε: Στον Τσίπρα ευχήθηκα να μην κερδίσει τις εκλογές για το καλό του

Δεν λείπουν οι αναφορές στον Αλέξη Τσίπρα και τον Γιάνη Βαρουφάκη από το βιβλίο των απομνημονευμάτων του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, «Αναμνήσεις. Η ζωή μου στην πολιτική» το οποίο κυκλοφόρησε σήμερα Δευτέρα στη Γερμανία, σχεδόν τρεις μήνες μετά τον θάνατό του.

Το 656σέλιδο βιβλίο απομνημονευμάτων περιλαμβάνει πολλούς σταθμούς της 51χρονης πολιτικής καριέρας του ενώ περί τις 100 σελίδες αφιερώνονται στην ευρωκρίση από το 2010 έως το 2015. Από αυτό. Σε αποκλειστική προδημοσίευση της εφημερίδας «Η Καθημερινή» παρουσιάστηκαν αποσπάσματα της έκδοσης. Ανάμεσά του κι εκείνα τα οποία αφορούν τους δύο Έλληνες πολιτικούς.

Η γνωριμία με τον Τσίπρα

«Τον Τσίπρα τον είχα γνωρίσει ήδη από το 2013 ως ηγέτη της αντιπολίτευσης. Με ενδιέφερε αυτός ο άνθρωπος ενός ανερχόμενου κινήματος που έπνεε τα μένεα κατά της ευρωπαϊκής πολιτικής. Πώς πίστευε ότι μπορούσε να επιλύσει την κρίση; Αν και ουδείς ήθελε να τον υποδεχθεί εκείνη την εποχή στο Βερολίνο, εγώ τον κάλεσα στο υπουργείο Οικονομικών για να ανταλλάξουμε απόψεις. Σε μια συνομιλία που διήρκεσε μία ώρα επιχείρησε να μου αναλύσει πως η πολιτική λιτότητας ήταν λάθος, μου εξήγησε με αφοπλιστική αμεσότητα ότι θα υποσχεθεί στη διάρκεια της επικείμενης προεκλογικής εκστρατείας πως θα κρατήσει τη χώρα στο ευρώ πάση θυσία, χωρίς όμως, όταν γίνει πρωθυπουργός, να αποδέχεται την αιρεσιμότητα, δηλαδή οποιοδήποτε πρόγραμμα. Του απάντησα με την ίδια αμεσότητα πως του εύχομαι να μην κερδίσει τις εκλογές για το καλό του, επειδή η υπόσχεση που θα του εξασφαλίσει εκλογική επιτυχία δεν μπορεί να τηρηθεί με κανέναν τρόπο. Η Ελλάδα δεν μπορούσε να παραμείνει μέλος της Ευρωζώνης χωρίς τις απαραίτητες υποχρεώσεις. Αυτό το ήξερε και ο Τσίπρας. Η απάντησή μου όμως δεν τον εντυπωσίασε. Από αυτή τη συζήτηση μου εντυπώθηκε όμως η αδίστακτη πρόθεσή του να προωθήσει μια στάση όσο αδύναμη κι αν ήταν». Από τότε συνειδητοποίησε ότι δύσκολα θα έβρισκε πεδίο συμβιβασμού με τον τέως πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και πως η κρίση θα επέστρεφε ως «φάρσα», όπως χαρακτηριστικά γράφει.

Τι αναφέρει για τον Γ. Βαρουφάκη

Στην αυτοβιογραφία του ο Σόιμπλε αφιερώνει ξεχωριστό υποκεφάλαιο στον Γιάνη Βαρουφάκη. «Αυτή την κρίση προκάλεσε σε μεγάλο βαθμό ο άνθρωπος ο οποίος κατά την κυβερνητική αλλαγή ανέλαβε ως υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας να υλοποιήσει το σχέδιο. Ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν οικονομολόγος γνωστός για την ειδίκευσή του στον τομέα της θεωρίας των παιγνίων, ωστόσο τους όρους του παιχνιδιού δεν τους καταλάβαινε ή τους αγνοούσε συνειδητά. Η πρώτη του εμφάνιση στο Eurogroup, κατά την οποία εν είδει πανεπιστημιακής διάλεξης μάς εξήγησε πόσο ανίδεοι είμαστε όλοι, διέλυσε εξαρχής οποιαδήποτε καλή διάθεση και αποδείχθηκε καταστροφική για την περαιτέρω συνεργασία. Οι προκλητικές απόψεις και οι εσκεμμένα αντισυμβατικοί του τρόποι πήγαιναν χέρι χέρι στην περίπτωση του Βαρουφάκη. Αποκήρυξε την προηγούμενη πολιτική ως ένα συνδυασμό “τοξικών λαθών” και της είχε ήδη δείξει το μεσαίο του δάχτυλο δημοσίως – ένας υπουργός με αέρα ποπ σταρ που με άφηνε παγερά αδιάφορο. Τα έβρισκα όλα αυτά σαχλά, σε μεγάλη απόσταση από τη σοβαρότητα του κύκλου των υπουργών Οικονομικών και την ένταση που απαιτούσε η περίσταση. Ούτε ήθελα να ανταγωνιστώ με την αναμφισβήτητη δυναμική του αστέρα που ενθουσίαζε τους επαγγελματίες των μίντια, ειδικά στη Γερμανία, ούτε όμως ήθελα να υποχωρήσω στην αέναη παρουσία του στα μίντια. Από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ομολόγους του, ήμουν επιδεικτικά ο τελευταίος που επισκέφθηκε. Όταν τελικά ήρθε στο Βερολίνο, με συμβούλευσαν οι συνεργάτες μου να αποφύγω μια κοινή δημόσια εμφάνιση εξαιτίας των χιλιοτραγουδισμένων επικοινωνιακών ικανοτήτων του. Εγώ όμως επέμεινα στο συνηθισμένο πρωτόκολλο των επισκέψεων, δηλαδή μπροστά στη σημαία και με συνέντευξη Τύπου. Ο Βαρουφάκης εμφανίστηκε συνοδευόμενος από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτο. Όταν ο Βαρουφάκης μου εξήγησε διεξοδικά ότι στην κυβέρνησή του, με εξαίρεση τον ίδιο, ήταν όλοι άσχετοι και τόνισε μάλιστα πως ο ίδιος δεν είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, παρενέβη ο Τσακαλώτος και είπε “εγώ ξέρω”. Αυτό με έκανε να αντιδράσω λέγοντας ότι προφανώς εκείνος είναι ο επιβλέπων. Από αυτή την ανταλλαγή απόψεων αυτό που μου έμεινε, και θα μπορούσε να είναι κι ένα συμπέρασμα για τη σύντομη θητεία του Βαρουφάκη, είναι “συμφωνούμε πως διαφωνούμε”. Αν και ο Βαρουφάκης, ο οποίος ήθελε πάντα να έχει την τελευταία λέξη, προσέθεσε στην κοινή συνέντευξη Τύπου ότι ούτε καν σε αυτό συμφωνούμε. Επειδή μιλούσαμε όλοι ως υπουργοί Οικονομικών στα αγγλικά, προσφωνούσαμε ο ένας τον άλλον με το μικρό μας όνομα, αλλά δεν επέτρεπα στον εαυτό μου να τυφλωθεί από τα κοπλιμέντα του. Ο Βαρουφάκης αρεσκόταν να διεκδικεί την εύνοια με υπερβολικές φιλικότητες, ενώ την ίδια ακριβώς στιγμή, αναπαράγοντας περίπου χοντροκομμένες θεωρίες συνωμοσίας, ψιθύριζε για τις “σκοτεινές δυνάμεις” που θέλουν να υπονομεύσουν τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Παράξενο πουλί

Ο Γάλλος Μισέλ Σαπέν αποκαλούσε, σύμφωνα με τον Σόιμπλε, τον Βαρουφάκη «παράξενο πουλί», γεμάτο ιδέες που δεν κατάφερε ποτέ να μετακινηθεί από τον φανταστικό χώρο της διανόησης στον αληθινό κόσμο, έναν κόσμο δράσης και αντιφάσεων. «Καλώς ήρθες στην πραγματικότητα, σκέφθηκα σιωπηρά μέσα μου όταν παραπονέθηκε δημοσίως ο Βαρουφάκης ότι δεν του δόθηκε χρόνος για ενημέρωση, αλλά ότι με το πιστόλι στον κρόταφο έτρεχε από συνεδρίαση σε συνεδρίαση έπειτα από άγρυπνες νύχτες. Το πιο μελανό στιγμιότυπο στο Eurogroup έγινε γνωστό τον Ιούνιο, όταν μάθαμε ότι ο Βαρουφάκης ηχογραφούσε κρυφά τις διαπραγματεύσεις μας για να δημοσιοποιήσει αντίγραφα αυτών. Μένει ανοιχτό τι ήταν πιο εξοργιστικό: η διάρρηξη της εμπιστοσύνης αυτή καθεαυτήν ή η ερμηνεία ότι είχε “ηθικό καθήκον” επειδή στη συνέχεια έπρεπε να λογοδοτήσει στο Κοινοβούλιο και τα μίντια. Πάντως, συγκριτικά με άλλους συναδέλφους μου θύμωσα λιγότερο επειδή στην τελική έχω διαπραγματευθεί και με υπουργούς του SED (σ.σ. το κομμουνιστικό κόμμα της Ανατολικής Γερμανίας), είχα δηλαδή μεγάλο πλούτο εμπειριών από αυτή την άποψη. Αν και ο Βαρουφάκης υπέθετε ότι θα μπορούσε έως το τέλος να μας πείσει με ατέρμονες διαλέξεις ότι δεν είχαμε άλλη επιλογή από να αποδεχθούμε ένα νέο κούρεμα, ακόμη και ο Σαπέν, ο οποίος ως Γάλλος ήταν παραδοσιακά εγγύτερα στους Έλληνες, εξάρτησε την αλληλεγγύη από μια υπεύθυνη συμπεριφορά. Ο Βαρουφάκης δεν το κατάλαβε και κατάφερε να στρέψει ακόμη και τον πλέον καλοπροαίρετο συνάδελφό του εναντίον του». Ειδικά οι εκπρόσωποι της ανατολικής Ευρώπης εμφανίζονταν αγανακτισμένοι από τη στάση του Έλληνα υπουργού. «”Σταμάτα, Γιάνη”! Ακούω ακόμη τη φωνή ενός στ’ αυτιά μου. “Δεν αντέχω άλλο. Κλαίγεσαι για τις κοινωνικές παροχές που πρέπει να περικόψεις. Οι συντάξεις σας είναι διπλάσιες από τις δικές μας. Κι εγώ πρέπει να εξηγήσω στον λαό μου ότι διακινδυνεύουμε εξαιτίας σας”». Ο Σόιμπλε καταλήγει στο σχετικό εδάφιο με την αποστροφή της Λαγκάρντ περί ανάγκης να επιστρέψει ο διάλογος μεταξύ ενηλίκων στο δωμάτιο και επισημαίνει πως ουδέποτε διάβασε μια πιο «εξοντωτική» ετυμηγορία για έναν συνάδελφό του από αυτήν του Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρώην επικεφαλής του Eurogroup, για τον Βαρουφάκη: «Ποτέ ένας υπουργός Οικονομικών δεν προκάλεσε τόσο μεγάλη ζημιά στη χώρα του σε τόσο σύντομο διάστημα».