Ισραήλ: Σε ισορροπία τρόμου ο Νετανιάχου -«Υπαρξιακός κίνδυνος» αν δεν απαντήσουμε λένε τα «γεράκια»
Το Ισραήλ σταθμίζει την απάντησή του στην άνευ προηγουμένου επίθεση με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη του Ιράν στο έδαφός του, σηματοδοτώντας το βράδυ της Κυριακής ότι δεν θα ενεργήσει αμέσως μόνο του, επιμένει ωστόσο ότι οι δυνάμεις του παραμένουν σε συναγερμό και ότι η ηγεσία του έχει εγκρίνει τόσο «επιθετική όσο και αμυντική δράση».
Δύο μέλη του τριμελούς πολεμικού υπουργικού συμβουλίου του Ισραήλ έκαναν δηλώσεις αφήνοντας να εννοηθεί ότι είχαν μια πιο μακροπρόθεσμη άποψη για την απάντηση στην πρώτη επίθεση του Ιράν σε ισραηλινό έδαφος. Όμως ο πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, φαίνεται πως δεν είχε λάβει επίσημη απόφαση μέχρι αργά την Κυριακή.
Η πρόκληση για την ηγεσία του Ισραήλ είναι αναμφισβήτητα περίπλοκη: πώς να απαντήσει στην πρώτη άμεση επίθεση στη χώρα από ένα κυρίαρχο κράτος για περισσότερα από 30 χρόνια χωρίς να βυθίσει τη Μέση Ανατολή σε μια πλήρη σύγκρουση.
Ο πρώτος άμεσος ιρανο-ισραηλινός πόλεμος;
«Αυτό είναι ένα νέο στάδιο. Θα μπορούσε να αναφερθεί ως ο πρώτος άμεσος ιρανο-ισραηλινός πόλεμος», δήλωσε ο Raz Zimmt, ειδικός σε θέματα Ιράν στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ. «Αυτή τη στιγμή είναι ακόμα πολύ περιορισμένο. Αλλά [το πώς θα απαντήσει] έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού μεταξύ Ισραήλ και Ιράν από εδώ και πέρα».
Ισραηλινοί αξιωματούχοι - οι οποίοι ακόμη και πριν από την άνευ προηγουμένου επίθεση με drone και πυραύλους του Ιράν ήταν αποφασισμένοι να αποκαταστήσουν τη στρατηγική «αποτροπής» της χώρας που είχε καταστραφεί από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου - έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα απαντήσουν στο μπαράζ. Διπλωμάτες ωστόσο λένε οτι υπάρχει ακόμη σκοτάδι ως προς τη μορφή που θα είχε η απάντηση.
Το χτύπημα του Ισραήλ σε ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό αυτόν τον μήνα και τα αντίποινα του Ιράν ανέτρεψαν την πολιτική αποφυγής άμεσης σύγκρουσης που καθοδηγούσε τον σκιώδη πόλεμο ανάμεσα στις δύο χώρες εδώ και τρεις δεκαετίες. Πλέον οι δύο χώρες βρίσκονται σε αχαρτογράφητη περιοχή.
Οι σκληροπυρηνικοί στον συνασπισμό του Νετανιάχου ζήτησαν ομόφωνα μια επιθετική απάντηση. Ο Itamar Ben-Gvir, ο υπερεθνικιστής υπουργός Εθνικής Ασφάλειας, απαίτησε «συντριπτική επίθεση». «Οι έννοιες του περιορισμού και της αναλογικότητας είναι έννοιες που απεβίωσαν στις 7 Οκτωβρίου», είπε, αναφερόμενος στην επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ που πυροδότησε τον πόλεμο στη Γάζα.
Ο Bezalel Smotrich, ο υπερσυντηρητικός υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, έκανε παρόμοιες εκκλήσεις. «Εάν η απάντησή μας έχει απήχηση σε όλη τη Μέση Ανατολή για τις επόμενες γενιές - θα νικήσουμε», είπε. «Αν διστάσουμε, Θεός φυλάξοι, θα θέσουμε τον εαυτό μας και τα παιδιά μας σε υπαρξιακό κίνδυνο».
Τα τρία σενάρια που εξετάζει το Ισραήλ
Στους δρόμους της Ιερουσαλήμ - που οι ιδιοκτήτες καταστημάτων είπαν ότι ήταν πιο ήσυχοι από ό,τι συνήθως, καθώς οι ντόπιοι συνήλθαν από μια νύχτα ταραχής- φουντώνουν οι συζητήσεις μεταξύ ενός πληθυσμού που εξακολουθούσε να συγκλονίζεται από έξι μήνες πολέμου με τη Χαμάς και τραυματισμένος από τις αστοχίες ασφαλείας που οδήγησαν στην πιο θανατηφόρα ημέρα στην ιστορία του κράτους στις 7 Οκτωβρίου.
Πληροφορίες αναφέρουν οτι τρία είναι τα πιθανότερα σενάρια για την αντίδραση του Ισραήλ. Το πρώτο σενάριο θέλει μία μεγάλη αντίδραση η οποία θα πλήξει μεγάλες υποδομές του Ιράν. Το δεύτερο σενάριο είναι να υπάρξουν χτυπήματα στα σημεία από τα οποία έγινε η εκτόξευση των drones και των πυραύλων.
Και το τρίτο σενάριο είναι εκείνο των πιο «λογικών και συγκρατημένων» οι οποίοι προκρίνουν την τήρηση μιας ουδέτερης ή μιας ήπιας στάσης έναντι της Τεχεράνης για να μην κλιμακωθεί η ένταση στην ευρύτερη περιοχή.
Ο Μπάιντεν συστήνει αυτοσυγκράτηση
Ο Μπάιντεν και οι αξιωματούχοι του προσπάθησαν να πείσουν τον Νετανιάχου και το υπουργικό συμβούλιο ότι η επιτυχία της αντιπυραυλικής άμυνας του Ισραήλ, με τη βοήθεια των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων συμμάχων, στην παρεμπόδιση της επίθεσης αντιπροσώπευε μια νίκη από μόνη της, καταδεικνύοντας την αναμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ και των συμμάχων του , και ότι μια αντεπίθεση εναντίον του Ιράν δεν θα ήταν στρατηγικά σοφή.
Σε ιδιωτικές κλήσεις και δημόσιες κινήσεις, ο Μπάιντεν και οι βοηθοί του επισημαίνουν τους λόγους για τους οποίους προκρίνουν μια αποκλιμάκωση. Το κύριο μήνυμα της κυβέρνησης Μπάιντεν για το Ισραήλ μετά την αεροπορική επίθεση του Ιράν καταλήγει σε αυτό: «Σταματήστε και σκεφτείτε»
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αναμένουν από το Ισραήλ να ανταποκριθεί με κάποιο τρόπο στα χτυπήματα του Σαββάτου, αλλά με δημόσιο και ιδιωτικό τρόπο λαμβάνουν μέτρα που ελπίζουν ότι θα πείσουν το Ισραήλ να επιλέξει μια περιορισμένη απάντηση σε αντίθεση με μια ολοκληρωτική ένοπλη αντεπίθεση.
Το τελευταίο, φοβούνται, ότι θα βυθίσει την περιοχή σε μεγάλο πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες. Ο πρόεδρος Μπάιντεν συγκεκριμένα θέλει να αποφύγει οποιαδήποτε μάχη που θα μπορούσε να παρασύρει στρατεύματα των ΗΠΑ, και το έχει καταστήσει σαφές στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Τους συμβουλεύουμε να πάρουν μια ανάσα πριν απαντήσουν», είπε ένας Αμερικανός αξιωματούχος που γνωρίζει τη Μέση Ανατολή, ένα από τα 10 άτομα που διατήρησαν την ανωνυμία τους για να συζητήσουν ελεύθερα τη διπλωματία κεκλεισμένων των θυρών. Εάν το Ισραήλ ανταποκριθεί, «πρέπει να είναι αναλογικό και να τερματίσει αυτόν τον κύκλο».
Ο Μπάιντεν συγκέντρωσε για πρώτη φορά πληροφορίες σχετικά με τη σχεδιαζόμενη ιρανική επίθεση σε μια κλήση στις 4 Απριλίου, η οποία επικεντρώθηκε επίσης στην τρομερή ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι. Τις επόμενες δέκα ημέρες, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ετοίμασαν ένα συντονισμένο σχέδιο άμυνας και οι ΗΠΑ έφεραν περισσότερα αεροπλάνα και πλοία στην περιοχή.
Ο Μπάιντεν τόνισε την επιτυχία της κοινής τους δράσης σε μια κλήση προς τον Νετανιάχου, αλλά κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε καμία αντεπίθεση εναντίον του ιρανικού εδάφους. «Είμαστε δεσμευμένοι να υπερασπιστούμε το Ισραήλ. Δεν θα ήμασταν μέρος οποιασδήποτε απάντησης που κάνουν. Αυτή είναι μια πολύ συνεπής πολιτική», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της διοίκησης. «Στόχος μας είναι να αποκλιμακώσουμε τις περιφερειακές εντάσεις. Δεν θέλουμε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση. Η εστίασή μας ήταν να περιορίσουμε αυτήν την κρίση».
Ανώτερος αξιωματούχος Άμυνας των ΗΠΑ είπε ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επίθεση είχε σκοπό να προκαλέσει σημαντικές ζημιές και απώλειες ζωών. «Επιτρέψτε μου να είμαι ξεκάθαρος ότι το Ιράν σκόπευε να προκαλέσει σημαντική ζημιά στο Ισραήλ και απέτυχε στην αποστολή του να το πράξει, κάτι που αποτελεί απόδειξη της στρατιωτικής υπεροχής του Ισραήλ και της συλλογικής μας άμυνας», είπε ο αξιωματούχος. Ωστόσο, ο αξιωματούχος της άμυνας κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ συμβούλευαν το Ιράν να μην λάβει άμεσα αντίποινα.
«Στόχος μας παραμένει να κλιμακώσουμε άμεσα και να σταματήσουμε τυχόν περαιτέρω επιθέσεις», είπε ο αξιωματούχος. «Δεν επιδιώκουμε σύγκρουση με το Ιράν, αλλά δεν θα διστάσουμε να δράσουμε για να προστατεύσουμε τις δυνάμεις μας και να υποστηρίξουμε την άμυνα του Ισραήλ».
Η Χεζμπολάχ επαίνεσε την επίθεση του Ιράν
Η λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ επαίνεσε την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, χαρακτηρίζοντάς την ως «γενναία» απόφαση. Η υποστηριζόμενη από το Ιράν ομάδα πρόσθεσε σε δήλωση την Κυριακή ότι το Ιράν άσκησε τα νόμιμα δικαιώματά του παρά τις «απειλές, τον εκφοβισμό και την πίεση», σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Τα σχόλια έγιναν καθώς το Ισραήλ δήλωσε την Κυριακή ότι έπληξε μια τοποθεσία της Χεζμπολάχ στα ανατολικά του Λιβάνου κοντά στα σύνορα με τη Συρία, μετά τις επιθέσεις του Ιράν στο Ισραήλ, αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο.
Πηγή της Χεζμπολάχ είπε επίσης στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι «το ισραηλινό χτύπημα είχε στόχο μια περιοχή… κοντά στο Μπάαλμπεκ και είχε στόχο ένα διώροφο κτίριο που ανήκει στη Χεζμπολάχ», προσθέτοντας ότι δεν υπήρξαν θύματα.
Το Ισραήλ ζητά κυρώσεις στο Ιράν
Το Ισραήλ ζήτησε νέες κυρώσεις κατά του Ιράν σε νέα συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ο απεσταλμένος του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Γκιλάντ Ερντάν, προέτρεψε το Συμβούλιο να «επιβάλει όλες τις πιθανές κυρώσεις στο Ιράν πριν να είναι πολύ αργά» και «να καταδικάσει το Ιράν για τον τρόμο του», αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο.
«Ούτε η περιοχή ούτε ο κόσμος μπορούν να αντέξουν περισσότερο πόλεμο», είπε ο Αντόνιο Γκουτέρες στο Συμβούλιο Ασφαλείας του σώματος, καθώς συνεδρίαζε για να συζητήσει την ιρανική επίθεση του Σαββάτου. «Η Μέση Ανατολή βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού», προειδοποίησε. «Οι άνθρωποι της περιοχής αντιμετωπίζουν έναν πραγματικό κίνδυνο μιας καταστροφικής σύγκρουσης πλήρους κλίμακας. Τώρα είναι η ώρα για εκτόνωση και αποκλιμάκωση».
Ο απεσταλμένος του Ιράν στον ΟΗΕ, Amir Saeid Iravani, απάντησε λέγοντας ότι η Ισλαμική Δημοκρατία ασκεί το «εγγενές δικαίωμά της στην αυτοάμυνα» και «δεν είχε άλλη επιλογή» από το να δράσει. Επέμεινε ότι η χώρα του «δεν επεδίωκε κλιμάκωση ή πόλεμο», αλλά θα απαντούσε σε οποιαδήποτε «απειλή ή επιθετικότητα».
Η αποστολή του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησε επίσης την Ουάσιγκτον να μείνει μακριά από τη σύγκρουσή της με το Ισραήλ. Πρόσθεσε σε μήνυμα στο X ότι «το θέμα μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει ολοκληρωθεί». «Ωστόσο, εάν το ισραηλινό καθεστώς κάνει άλλο ένα λάθος, η απάντηση του Ιράν θα είναι πολύ πιο αυστηρή».
Το Ιράν εξαπέλυσε την πρώτη του άμεση επίθεση στο ισραηλινό έδαφος, ως αντίποινα για μια θανατηφόρα αεροπορική επιδρομή που ευρέως αποδόθηκε στο Ισραήλ, η οποία κατέστρεψε το προξενικό κτήριο της Τεχεράνης στην πρωτεύουσα της Συρίας τον Απρίλιο. Η ολονύκτια επίθεση από το Ιράν ξεκίνησε ως αντίποινα για μια αεροπορική επιδρομή σε ιρανικό διπλωματικό κτίριο στη Συρία την 1η Απριλίου που σκότωσε αρκετούς Ιρανούς αξιωματικούς των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης.
Η επίθεση στη συριακή πρωτεύουσα της Δαμασκού σημειώθηκε εν μέσω μηνών κλιμακούμενης έντασης για τον πόλεμο στη Γάζα και έξι μηνών σχεδόν καθημερινής επιθετικότητας στη Γαλάζια Γραμμή που χωρίζει το Ισραήλ και την ισχυρή πολιτοφυλακή του Λιβάνου που υποστηρίζεται από το Ιράν, τη Χεζμπολάχ.
Η Τεχεράνη λέει ότι είχε ενημερώσει
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν δήλωσε την Κυριακή ότι η Τεχεράνη ενημέρωσε εκ των προτέρων τις ΗΠΑ για το σχέδιο αντιποίνων και έδωσε προειδοποίηση 72 ωρών στις γειτονικές χώρες. Η Μέση Ανατολή, ωστόσο, παραμένει τεταμένη μετά την άμεση ιρανική επίθεση που έφερε αποφασιστικά ανοιχτά τον επί χρόνια σκιώδη πόλεμο με το Ισραήλ, με πιθανές επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή.
Οι ηγέτες της G7 εξέδωσαν δήλωση καταδικάζοντας την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ και επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση της ομάδας για την ασφάλεια του Ισραήλ, αφού ο Μπάιντεν είπε ότι θα συμφωνούσε η ομάδα την Κυριακή να «συντονίσει μια ενιαία διπλωματική απάντηση» στην «θρασύδειλη» επίθεση του Ιράν. «Θα κάνουμε τα πάντα για να σταματήσουμε μια περαιτέρω κλιμάκωση», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, σε επίσκεψή του στην Κίνα. «Μπορούμε μόνο να προειδοποιήσουμε τους πάντες, ειδικά το Ιράν, να μην συνεχίσουμε με αυτόν τον τρόπο».
Ορισμένες αεροπορικές εταιρείες επανέλαβαν τις πτήσεις τους μετά από απότομες ακυρώσεις το βράδυ του Σαββάτου, όταν αρκετές χώρες της περιοχής πήραν την απόφαση να κλείσουν τον εναέριο χώρο τους για εμπορική κυκλοφορία. Τα σχολεία στο Ισραήλ θα παραμείνουν κλειστά σήμερα (15/4) και ο εναέριος χώρος του Ιράν δεν έχει ξανανοίξει. Οι τιμές των μετοχών υποχώρησαν στα χρηματιστήρια του Ισραήλ και των χωρών του Κόλπου κατά το άνοιγμα την Κυριακή, ανέφερε το Reuters.
Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου της Χαμάς που σκότωσε περίπου 1.200 Ισραηλινούς και είδε άλλους 250 απαγωγείς πυροδότησε έναν άνευ προηγουμένου πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας, όπου περισσότεροι από 33.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και ο υπόλοιπος πληθυσμός των 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων υφίσταται μια τρομερή ανθρωπιστική κρίση.
Ο πόλεμος με τη Χαμάς οδήγησε σε έξαρση των εντάσεων στην περιοχή, καθώς ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη εντάχθηκαν στη μάχη. Ο Νετανιάχου, που θεωρείται από καιρό «γεράκι» κατά του Ιράν, έχει επανειλημμένα πιέσει τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει σκληρή δράση κατά του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης και των περιφερειακών αντιπροσώπων.