Τη δεύτερη μεγαλύτερη μαύρη τρύπα του γαλαξία μας ανακάλυψαν αστρονόμοι

Η «νέα» μαύρη τρύπα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 2.000 ετών φωτός από τη Γη – σχετικά κοντά με κοσμικούς όρους – στον αστερισμό Αετός (Aquila) και έχει ένα συνοδό άστρο σε τροχιά γύρω της, δήλωσαν οι ερευνητές την Τρίτη (16/4), σύμφωνα με το Reuters. Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διανύει το φως σε ένα έτος, δηλαδή 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Οι μαύρες τρύπες είναι εξαιρετικά πυκνά αντικείμενα με βαρύτητα τόσο ισχυρή που ούτε το φως δεν μπορεί να διαφύγει, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό τους. Η συγκεκριμένη εντοπίστηκε από την αποστολή Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, επειδή προκάλεσε μια ταλαντευόμενη κίνηση στο συνοδό άστρο της. Για την επαλήθευση της μάζας της μαύρης τρύπας χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου στη Χιλή και άλλα επίγεια παρατηρητήρια.

«Αυτή η μαύρη τρύπα δεν είναι μόνο πολύ μεγάλης μάζας, είναι επίσης πολύ ιδιόμορφη από πολλές απόψεις. Είναι πραγματικά κάτι που δεν περιμέναμε ποτέ να δούμε», δήλωσε ο Pasquale Panuzzo, ερευνητής μηχανικός στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η μαύρη τρύπα, που ονομάζεται Gaia BH3, και ο συνοδός της ταξιδεύουν μέσα στον γαλαξία με αντίθετη κατεύθυνση από τις συνηθισμένες τροχιές των αστεριών.

Πώς σχηματίστηκε

Η Gaia BH3 πιθανώς σχηματίστηκε μετά το θάνατο ενός άστρου που είχε πάνω από 40 φορές τη μάζα του Ήλιου, είπαν οι ερευνητές.

Οι μαύρες τρύπες που προκύπτουν από την κατάρρευση ενός μόνο άστρου ονομάζονται αστρικές μαύρες τρύπες. Η Gaia BH3 είναι η μεγαλύτερη γνωστή αστρική μαύρη τρύπα, σύμφωνα με τον αστρονόμο και συν-συγγραφέα της μελέτης Tsevi Mazeh του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ.

Σύγκριση μεγέθους τριών αστρικών μαύρων τρυπών στον γαλαξία μας: οι Gaia BH1, Cygnus X-1 και Gaia BH3, έχουν μάζα 10, 21 και 33 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, αντίστοιχα

Οι αστρικές μαύρες τρύπες επισκιάζονται σε μέγεθος από τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες που κατοικούν στο κέντρο των περισσότερων γαλαξιών. Μια τέτοια μαύρη τρύπα που ονομάζεται Τοξότης Α* (Sagittarius A* ή Sgr A*), βρίσκεται στην καρδιά του γαλαξία μας. Διαθέτει 4 εκατομμύρια φορές τη μάζα του ήλιου μας και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 26.000 ετών φωτός από τη Γη.

Το προγονικό άστρο και ο συνοδός

Το προγονικό άστρο της Gaia BH3 αποτελούνταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από υδρογόνο και ήλιο και είχε σχηματιστεί σχετικά νωρίς στην ιστορία του σύμπαντος – ίσως 2 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Ο συνοδός αστέρας της, εξίσου παλιός, έχει περίπου το 76% της μάζας του Ήλιου και είναι λίγο πιο ψυχρός, αλλά περίπου 10 φορές πιο φωτεινός. Περιφέρεται γύρω από τη μαύρη τρύπα σε ελλειπτική τροχιά σε απόσταση που κυμαίνεται μεταξύ μίας AU (αστρονομική μονάδα, περίπου 150 εκατ. χιλιόμετρα) και 29 AU. Συγκριτικά, ο Δίας περιστρέφεται γύρω στις πέντε AU από τον Ήλιο και ο Ποσειδώνας γύρω στις 30 AU.