Συναγερμός από τους ειδικούς: Η επόμενη πανδημία είναι πιθανόν να προκληθεί από τον ιό της γρίπης

Η γρίπη εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια υγεία καθώς ο ΠΟΥ εγείρει φόβους για την εξάπλωση του στελέχους της γρίπης των πτηνών. Η γρίπη είναι το παθογόνο που είναι πιο πιθανό να πυροδοτήσει μια νέα πανδημία στο εγγύς μέλλον, σύμφωνα με κορυφαίους επιστήμονες.

Μια διεθνής έρευνα, που θα δημοσιευθεί το επόμενο Σαββατοκύριακο, θα αποκαλύψει ότι το 57% των ειδικών σε θέματα ασθενειών πιστεύει τώρα ότι ένα στέλεχος του ιού της γρίπης θα είναι η αιτία της επόμενης παγκόσμιας επιδημίας θανατηφόρων μολυσματικών ασθενειών. Η πεποίθηση ότι η γρίπη είναι η μεγαλύτερη απειλή πανδημίας στον κόσμο βασίζεται σε μακροχρόνιες έρευνες που δείχνουν ότι εξελίσσεται συνεχώς και μεταλλάσσεται, δήλωσε ο Jon Salmanton-García του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, ο οποίος πραγματοποίησε τη μελέτη.

«Κάθε χειμερινή γρίπη εμφανίζεται», είπε. «Θα μπορούσατε να περιγράψετε αυτές τις εστίες ως μικρές πανδημίες. Λίγο πολύ ελέγχονται επειδή τα διάφορα στελέχη που τα προκαλούν δεν είναι αρκετά λοιμώδη – αλλά αυτό δεν θα ισχύει απαραίτητα για πάντα». Λεπτομέρειες της έρευνας – η οποία περιελάμβανε στοιχεία από συνολικά 187 ανώτερους επιστήμονες – θα αποκαλυφθούν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων (ESCMID) στη Βαρκελώνη.

Η επόμενη πιο πιθανή αιτία πανδημίας, μετά τη γρίπη, είναι πιθανό να είναι ένας ιός – που ονομάζεται Νόσος Χ – που είναι ακόμα άγνωστος στην επιστήμη, σύμφωνα με το 21% των ειδικών που συμμετείχαν στη μελέτη. Πιστεύουν ότι η επόμενη πανδημία θα προκληθεί από έναν μικροοργανισμό που δεν έχει ακόμη ταυτοποιηθεί που θα εμφανιστεί ξαφνικά, όπως έγινε με τον ιό Sars-CoV-2, η αιτία του Covid-19, όταν άρχισε να μολύνει ανθρώπους το 2019.

Πράγματι, ορισμένοι επιστήμονες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Sars-CoV-2 παραμένει απειλή, με το 15% των επιστημόνων που συμμετείχαν στη μελέτη να τον χαρακτηρίζουν ως την πιο πιθανή αιτία πανδημίας στο εγγύς μέλλον.

Άλλοι θανατηφόροι μικροοργανισμοί –όπως οι ιοί Lassa, Nipah, Ebola και Zika– αξιολογήθηκαν ως σοβαρές παγκόσμιες απειλές μόνο από το 1% έως το 2% των ερωτηθέντων. «Η γρίπη παρέμεινε σε πολύ μεγάλο βαθμό, η υπ’ αριθμόν ένα απειλή όσον αφορά το δυναμικό της πανδημίας στα μάτια της μεγάλης πλειοψηφίας των επιστημόνων του κόσμου», πρόσθεσε ο Salmanton-García.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέφρασε φόβους για την ανησυχητική εξάπλωση του στελέχους H5N1 της γρίπης που προκαλεί εκατομμύρια κρούσματα γρίπης των πτηνών σε όλο τον κόσμο. Αυτό το ξέσπασμα ξεκίνησε το 2020 και οδήγησε στο θάνατο ή τη θανάτωση δεκάδων εκατομμυρίων πουλερικών και έχει επίσης εξαφανίσει εκατομμύρια άγρια πτηνά.

Πιο πρόσφατα, ο ιός εξαπλώθηκε σε είδη θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένων των οικόσιτων βοοειδών που έχουν μολυνθεί τώρα σε 12 πολιτείες των ΗΠΑ, αυξάνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο για τους ανθρώπους. Όσο περισσότερα είδη θηλαστικών μολύνει ο ιός, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να εξελιχθεί σε ένα στέλεχος που είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, δήλωσε ο Daniel Goldhill, από το Royal Veterinary College στο Hatfield, στο περιοδικό Nature την περασμένη εβδομάδα.

Η εμφάνιση του ιού H5N1 στα βοοειδή ήταν μια έκπληξη, πρόσθεσε ο ιολόγος Ed Hutchinson, από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. «Οι χοίροι μπορεί να νοσήσουν από γρίπη των πτηνών, αλλά μέχρι πρόσφατα τα βοοειδή δεν είχαν νοσήσει. Είχαν μολυνθεί από τα δικά τους στελέχη της νόσου. Έτσι η εμφάνιση του H5N1 στις αγελάδες ήταν σοκ»

Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει καμία ένδειξη ότι ο H5N1 εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων. Αλλά σε εκατοντάδες περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι έχουν μολυνθεί μέσω επαφής με ζώα τα τελευταία 20 χρόνια, ο αντίκτυπος ήταν ζοφερός. «Το ποσοστό θνησιμότητας είναι εξαιρετικά υψηλό επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν φυσική ανοσία στον ιό», δήλωσε ο Τζέρεμι Φάραρ, επικεφαλής επιστήμονας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Η προοπτική μιας πανδημίας γρίπης είναι ανησυχητική, αν και οι επιστήμονες επισημαίνουν επίσης ότι εμβόλια κατά πολλών στελεχών, συμπεριλαμβανομένου του H5N1, έχουν ήδη αναπτυχθεί. «Εάν υπήρχε πανδημία γρίπης των πτηνών, θα ήταν ακόμα μια τεράστια υλικοτεχνική πρόκληση να παραχθούν εμβόλια στην κλίμακα και την ταχύτητα που θα χρειαζόταν. Ωστόσο, θα ήμασταν σε καλύτερη θέση από ό,τι ήμασταν με την Covid-19 όταν έπρεπε να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο από την αρχή», δήλωσε ο Hutchinson.

Ωστόσο, ορισμένα μαθήματα για την πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου έχουν ξεχαστεί από το τέλος της πανδημίας λένε οι ειδικοί. «Οι άνθρωποι έχουν επιστρέψει στο βήχα στα χέρια τους και στη συνέχεια στη χειραψία με άλλους ανθρώπους. Η χρήση μάσκας έχει εξαφανιστεί. Επιστρέφουμε στις παλιές κακές μας συνήθειες. Μπορεί να το μετανιώσουμε».