Ερευνητές βρίσκονται κοντά στην ανάπτυξη μιας «καθολικής» ομάδας αίματος

Ερευνητές από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Δανίας (DTU) και το Πανεπιστημίου Λούντ στη Σουηδία, ανακάλυψαν ορισμένα ένζυμα τα οποία, όταν αναμιγνύονται με ερυθρά αιμοσφαίρια, μπορούν να απομακρύνουν συγκεκριμένα σάκχαρα που αποτελούν τα αντιγόνα Α και Β στις ανθρώπινες ομάδες αίματος ΑΒΟ. Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη μιας «καθολικής» ομάδας αίματος.

Τα ανθρώπινα ερυθρά αιμοσφαίρια φέρουν ειδικές πολύπλοκες δομές σακχάρων (αντιγόνα) που καθορίζουν τις τέσσερις ομάδες αίματος ΑΒΟ Α, Β, ΑΒ και Ο. Τα αντιγόνα αυτά ελέγχουν τη συμβατότητα μεταξύ δοτών και ληπτών για την ασφαλή μετάγγιση αίματος και τη μεταμόσχευση οργάνων. Το αίμα του δότη ελέγχεται για δείκτες ασθενειών και για τις κύριες ομάδες αίματος. Στη συνέχεια μπορεί να αποθηκευτεί στο ψυγείο για έως και 42 ημέρες.

«Για πρώτη φορά, τα νέα κοκτέιλ ενζύμων δεν αφαιρούν μόνο τα αντιγόνα Α και Β, αλλά και εκτεταμένες παραλλαγές που προηγουμένως δεν είχαν αναγνωριστεί ως προβληματικές για την ασφάλεια των μεταγγίσεων. Βρισκόμαστε κοντά στην παραγωγή αίματος ομάδας Β, ενώ διερευνούμε το πώς να μετατρέψουμε την πιο σύνθετη ομάδα Α. Τώρα, εστιάζουμε στη βελτίωση των ενζύμων μας ώστε να επιτύχουμε τον τελικό στόχο της καθολικής ομάδας αίματος», δήλωσε ο καθηγητής Μάερ Αμπού Χατσέμ, επικεφαλής της μελέτης στο DTU.

Η ανάγκη για αίμα είναι μεγάλη εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και του γεγονότος ότι περισσότεροι ασθενείς υποβάλλονται σε ιατρικές διαδικασίες οι οποίες απαιτούν μεγάλες ποσότητες αίματος. Η επιτυχής μετατροπή των ομάδων αίματος Α ή Β σε ΑΒΟ μπορεί να λύσει τα προβλήματα που συνδέονται με την αποθήκευση των τεσσάρων διαφορετικών ομάδων αίματος. Επιπλέον, η ανάπτυξη μιας «καθολικής» ομάδας αίματος θα οδηγήσει σε αύξηση της προσφοράς ενώ παράλληλα, θα μειώσει τη σπατάλη των αποθεμάτων αίματος που κοντεύει να λήξει.

Η ιδέα της χρήσης ενζύμων για τη δημιουργία καθολικού αίματος δότης εισήχθη πριν από περισσότερα από 40 χρόνια. Έκτοτε, ανακαλύφθηκαν ένζυμα υψηλότερης αποτελεσματικότητας για την αφαίρεση των αντιγόνων Α και Β, αλλά οι ερευνητές δεν είναι ακόμη σε θέση να εξηγήσουν ή να καταστείλουν όλες τις ανοσολογικές αντιδράσεις που σχετίζονται με το αίμα και, ως εκ τούτου, τα ένζυμα αυτά δεν χρησιμοποιούνται ακόμη στην κλινική πρακτική.

Ένζυμα από το έντερο

Οι ερευνητές εστίασαν σε 24 ένζυμα, τα οποία χρησιμοποίησαν για την επεξεργασία εκατοντάδων δειγμάτων αίματος. Χρησιμοποίησαν νέες τεχνικές για να εντοπίσουν τα ένζυμα που μπορούν να απομακρύνουν τόσο τα αντιγόνα Α και Β του αίματος όσο και τα σάκχαρα που τα εμποδίζουν. Ανακάλυψαν νέα μείγματα ενζύμων από το βακτήριο Akkermansia muciniphila το οποίο τρέφεται διασπώντας τη βλέννα που καλύπτει την επιφάνεια του εντέρου. Αποδεικνύεται ότι τα ένζυμα αυτά είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά, καθώς τα σύνθετα σάκχαρα στην επιφάνεια του εντερικού βλεννογόνου είναι χημικά όμοια με εκείνα που βρίσκονται στην επιφάνεια των κυττάρων του αίματος.

«Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του βλεννογόνου είναι ότι τα βακτήρια, τα οποία μπορούν και ζουν σε αυτό το υλικό, διαθέτουν συχνά ένζυμα που έχουν προσαρμοστεί ώστε να διασπούν τις δομές των σακχάρων του βλεννογόνου που περιλαμβάνουν αντιγόνα της ομάδας αίματος ΑΒΟ. Η υπόθεση αυτή αποδείχθηκε σωστή» εξήγησε ο Χατσέμ.

Οι ερευνητές έχουν υποβάλει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τα νέα ένζυμα και τη μέθοδο ενζυμικής επεξεργασίας και αναμένουν να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο κατά τα επόμενα τριάμισι χρόνια. Σε περίπτωση επιτυχίας, η ιδέα θα πρέπει να δοκιμαστεί σε ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές σε ασθενείς προτού εξεταστεί το ενδεχόμενο εμπορικής παραγωγής και κλινικής χρήσης.

Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Microbiology».

Πηγή: ΕΡΤ