Πρόωρες κάλπες στη Μεγάλη Βρετανία: 8 απαντήσεις για όλα-Το «χειροφίλημα» κι η περιουσία του Σούνακ
Η Μεγάλη Βρετανία θα διεξάγει εθνικές εκλογές στις 4 Ιουλίου, οι οποίες, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα δώσουν τέλος σε 14 χρόνια διακυβέρνησης υπό την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, σε μια από τις πιο ταραχώδεις περιόδους της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της χώρας.
Το Reuters αναλύει τις συνθήκες στο βασίλειο.
-Πώς λειτουργεί το σύστημα;
Η χώρα χωρίζεται σε 650 εκλογικές περιφέρειες. Σε κάθε εκλογική περιφέρεια, οι ψηφοφόροι εκλέγουν έναν τοπικό υποψήφιο, ο οποίος στη συνέχεια θα καταλάβει μια θέση στο κοινοβούλιο. Οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν έναν υποψήφιο στο ψηφοδέλτιό τους και ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους κερδίζει. Οι υποψήφιοι συνήθως εκπροσωπούν ένα μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα.
Η γραμμή νίκης για κάθε πολιτικό κόμμα είναι 326 έδρες. Ο ηγέτης του κόμματος που θα περάσει αυτή τη γραμμή θα μπορέσει στη συνέχεια να σχηματίσει κυβέρνηση και να γίνει πρωθυπουργός.
-Ποιος μπορεί να ψηφίσει;
Σχεδόν 50 εκατομμύρια Βρετανοί θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Τα εκλογικά τμήματα ανοίγουν από τις 07.00 έως τις 22.00 τοπική ώρα και οι ψήφοι μπορούν να δοθούν αυτοπροσώπως, ταχυδρομικώς ή μέσω πληρεξουσίου.
-Πότε θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα;
Οι εκλογικές περιφέρειες αρχίζουν να μετρούν τις ψήφους αμέσως μόλις κλείσουν οι κάλπες και τα πρώτα αποτελέσματα προκύπτουν μέσα σε λίγες ώρες. Τα περισσότερα ανακοινώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, αν και σε ορισμένες αγροτικές περιοχές αυτό διαρκεί περισσότερο, ιδίως εάν η ψηφοφορία είναι κλειστή και απαιτείται επανακαταμέτρηση.
Τα exit polls δημοσιεύονται από τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς όταν κλείσουν οι κάλπες.
-Τι θα συμβεί αν κανένα κόμμα δεν εξασφαλίσει την πλειοψηφία
Ένα κοινοβούλιο χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία προκύπτει όταν κανένα κόμμα δεν καταφέρνει να κερδίσει περισσότερες από 325 έδρες. Σε αυτή την περίπτωση ο νυν πρωθυπουργός παραμένει στην εξουσία και του δίνεται η πρώτη ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση διαπραγματευόμενος με άλλα κόμματα για τη δημιουργία συνασπισμού ή να προσπαθήσει να κυβερνήσει με μειοψηφία.
Εάν δεν καταφέρει να συμφωνήσει σε μια συμφωνία που θα του δώσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός θα προτείνει τότε να κληθεί ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση.
Οι κυβερνήσεις συνασπισμού είναι ασυνήθιστες στη Βρετανία. Η κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών-Φιλελεύθερων Δημοκρατών του 2010 ήταν η πρώτη από το 1945. Μετά από ένα κοινοβούλιο χωρίς ισχυρή ψήφο στις εκλογές του 2017, οι Συντηρητικοί έκαναν συμφωνία με ένα μικρότερο κόμμα για να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας.
-Ο ρόλος του βασιλιά
Σε περίπτωση που μια κυβέρνηση χάσει, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός μεταβαίνει στον μονάρχη για να υποβάλει επισήμως την παραίτησή του μόλις αποφασιστούν οι ρυθμίσεις για τη σύσταση νέας κυβέρνησης.
Στη συνέχεια, ο νέος πρωθυπουργός φτάνει για να συναντήσει τον βασιλιά, ο οποίος ζητά να σχηματίσουν κυβέρνηση, μια συνάντηση που ιστορικά είναι γνωστή ως «χειροφίλημα», αν και οι πρωθυπουργοί δεν αναμένεται πλέον να φιλούν τα χέρια του μονάρχη.
-Ποια είναι τα μεγάλα ζητήματα που διακυβεύονται;
Σύμφωνα με το Associated Press τα θέματα που αναμένεται να απασχολήσουν την προεκλογικη ατζέντα είναι:
Η οικονομία: Η Βρετανία αγωνίστηκε με υψηλό πληθωρισμό και αργή οικονομική ανάπτυξη, που σε συνδυασμό με αυτά έκαναν τους περισσότερους ανθρώπους να αισθάνονται φτωχότεροι. Οι Συντηρητικοί κατάφεραν να επιτύχουν τον στόχο τους για μείωση του πληθωρισμού στο μισό, ο οποίος κορυφώθηκε στο 11,1% τον Οκτώβριο του 2022, αλλά η οικονομία διολίσθησε σε τεχνική ύφεση τους τελευταίους έξι μήνες του 2023, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης.
Μετανάστευση: Χιλιάδες αιτούντες άσυλο και οικονομικοί μετανάστες διέσχισαν τη Μάγχη με εύθραυστες φουσκωτές βάρκες τα τελευταία χρόνια, εγείροντας ανησυχίες ότι η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο των συνόρων της Βρετανίας. Η πολιτική που υπογράφουν οι Συντηρητικοί για να σταματήσουν τις βάρκες είναι ένα σχέδιο για την απέλαση ορισμένων από αυτούς τους μετανάστες στη Ρουάντα. Οι επικριτές λένε ότι το σχέδιο παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, είναι απάνθρωπο και δεν θα κάνει τίποτα για να σταματήσει τους ανθρώπους που φεύγουν από τον πόλεμο, τις ταραχές και την πείνα.
Υγειονομική περίθαλψη: Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας, το οποίο παρέχει δωρεάν υγειονομική περίθαλψη σε όλους, μαστίζεται από μεγάλες λίστες αναμονής για τα πάντα, από την οδοντιατρική περίθαλψη μέχρι τη θεραπεία του καρκίνου. Οι εφημερίδες είναι γεμάτες με ιστορίες για βαριά άρρωστους ασθενείς που αναγκάζονται να περιμένουν ώρες για ένα ασθενοφόρο και στη συνέχεια ακόμα περισσότερο για ένα κρεβάτι στο νοσοκομείο.
Το περιβάλλον: Ο Σουνάκ υπαναχώρησε από μια σειρά περιβαλλοντικών δεσμεύσεων, μεταθέτοντας την προθεσμία για τον τερματισμό της πώλησης βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων επιβατικών οχημάτων και εγκρίνοντας νέες γεωτρήσεις πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα. Οι επικριτές λένε ότι πρόκειται για λάθος πολιτικές σε μια εποχή που ο κόσμος π
-Τι αναμένεται να συμβεί;
Το YouGov προέβλεψε ότι οι Εργατικοί θα κερδίσουν 403 έδρες, ενώ οι Συντηρητικοί αναμένεται να κερδίσουν 155.
Οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες μετρούν το συνολικό μερίδιο των ψήφων που αναμένεται να κερδίσει κάθε κόμμα, δείχνουν σταθερά ότι οι Εργατικοί προηγούνται κατά περισσότερες από 20 μονάδες έναντι των Συντηρητικών. Στις εκλογές του 2019 οι Συντηρητικοί κέρδισαν 365 έδρες και οι Εργατικοί 202. Έκτοτε, παραιτήσεις, διαγραφές και άλλα γεγονότα μείωσαν την πλειοψηφία των Συντηρητικών. Προσερχόμενοι στις εκλογές του 2024, οι Συντηρητικοί έχουν 344 έδρες και οι Εργατικοί 205.
-Γιατί τώρα και γιατί όχι;
Οι Τόρις βρίσκονται 20 μονάδες πίσω από το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα στις δημοσκοπήσεις.
Αλλά γιατί τώρα αντί για τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο, όταν οι περισσότεροι σχολιαστές περίμεναν;
Το Politico απαντάει:
Το να πάει ο Σούνακ σε εκλογές νωρίς θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια απίθανη πράξη τόλμης από έναν πρωθυπουργό. που συνήθως θεωρείται ως σύνθημα για προσοχή. Θα μπορούσε να φανεί ως σημάδι του ρεαλισμού του.
Το πρωί της προεκλογικής του ανακοίνωσης, το Γραφείο Εθνικής Στατιστικής ανακοίνωσε ότι ο πληθωρισμός είχε επιτέλους σχεδόν αγγίξει τον πολύ σημαντικό στόχο του 2%, με τους αξιωματούχους να χαιρετίζουν την ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι οι Συντηρητικοί μπορούν τώρα να πάνε στις εκλογές δείχνοντας σταθερές τιμές των τροφίμων και τους λογαριασμούς ενέργειας. Οι μισθοί είναι «ζωηροί», η ανεργία σχετικά χαμηλή. Και με το μεταναστευτικό του πρόγραμμα που στέλνει κόσμο στη Ρουάντα προστίθεται «πολιτική υπεραξία»
Έπειτα, υπάρχει κι ένας ακόμη παράγοντας: ο Σουνάκ δεν φαίνεται να λατρεύει τη ζωή στο Νο. 10 της Ντάουνιγκ Στριτ. Του ανέθεσαν ένα σχεδόν αδύνατο έργο.
Και την ίδια στιγμή η προσωπική περιουσία του και της συζύγου του αυξήθηκε κατά 120 εκατομμύρια λίρες στις 651 εκατομμύρια λίρες στην τελευταία λίστα των Sunday Times. Αν επρόκειτο να χάσει, γιατί να μην χάσει τώρα και να πάει για ένα καλύτερο μέλλον με τους φίλους του στη Silicone Valley;
Τα επόμενα βήματα
Ακολουθούν ορισμένες ημερομηνίες-κλειδιά καθώς προετοιμάζουμε τις γενικές εκλογές σε έξι εβδομάδες:
-Την Παρασκευή 24 Μαΐου το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου ανακηρύσσεται σε σώμα, τερματίζοντας την τρέχουσα σύνοδο των βουλευτών.
-Την Πέμπτη 30 Μαΐου διαλύεται το Κοινοβούλιο σηματοδοτώντας το επίσημο τέλος του τρέχοντος κοινοβουλίου
-Η προθεσμία για την εγγραφή στις εκλογές λήγει την Τρίτη 18 Ιουνίου
-Η προεκλογική εκστρατεία εντείνεται κατά τη διάρκεια του Ιουνίου μέχρι την Πέμπτη 4 Ιουλίου, όταν οι ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες την ημέρα της ψηφοφορίας.
-Το αποτέλεσμα είναι πιθανό να μάθουμε το πρωί της Παρασκευής 5 Ιουλίου.
-Στη συνέχεια, λίγες ημέρες αργότερα, την Τρίτη 9 Ιουλίου, οι νεοεκλεγέντες βουλευτές θα συναντηθούν για πρώτη φορά για να ορκιστούν επίσημα και να εκλέξουν Πρόεδρο της Βουλής
-Τέλος, την Τετάρτη 17 Ιουλίου, θα γίνει η επίσημη έναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου.