«Απλησίαστος» ο χυμός πορτοκαλιού: Στρέφονται στα μανταρίνια - Η κρίση θα διαρκέσει χρόνια

Οι τιμές του χυμού πορτοκαλιού έχουν εκτοξευθεί σε υψηλά ρεκόρ, λόγω των κακών καιρικών συνθηκών και των ασθενειών στη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα στον κόσμο, ωθώντας τους κατασκευαστές να διερευνήσουν εάν μπορούν να χρησιμοποιήσουν μανταρίνια για την παρασκευή του ποτού.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τον χυμό πορτοκαλιού - που επιτρέπουν στους βασικούς «παίκτες» του κλάδου να αντισταθμίσουν τις διακυμάνσεις των τιμών - έχουν κλονιστεί από το τέλος του 2022, όταν ένας τυφώνας, στη συνέχεια, ένας παγετός κατέστρεψαν στρέμματα πορτοκαλεώνων στη Φλόριντα των ΗΠΑ, που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Όμως το «ράλι» επιταχύνθηκε απότομα αυτόν τον μήνα καθώς η προοπτική μιας θλιβερής συγκομιδής στη Βραζιλία έχει πανικοβάλει την αγορά.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης χυμού πορτοκαλιού, που διαπραγματεύονται στο Intercontinental Exchange της Νέας Υόρκης, έφτασαν τα 4,92 δολάρια τη λίβρα την Τρίτη, σχεδόν διπλάσια από την τιμή του πριν από ένα χρόνο. «Πρόκειται για κρίση», δήλωσε ο Kees Cools, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Χυμών Φρούτων και Λαχανικών (IFU). «Δεν έχουμε δει ποτέ κάτι παρόμοιο, ακόμη και κατά τη διάρκεια των μεγάλων παγετώνων και των μεγάλων τυφώνων».

Οι δραματικές ελλείψεις έχουν εγείρει φόβους για αύξηση των τιμών που θα πλήξει τους καταναλωτές και θα αναδιαμορφώσει θεμελιωδώς την παγκόσμια βιομηχανία χυμού πορτοκαλιού, σύμφωνα με την IFU. Κανονικά οι κατασκευαστές μπορούν να ξεπεράσουν τις διαφορές στις γεύσεις από τη μια εποχή στην άλλη αναμειγνύοντας αποθέματα κατεψυγμένου χυμού πορτοκαλιού —που έχει διάρκεια ζωής δύο ετών— από την τελευταία σεζόν με τη νεότερη καλλιέργεια. Ωστόσο, τρία συνεχόμενα χρόνια φθίνουσας προσφοράς έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα.

Η μακροπρόθεσμη λύση για την έλλειψη πορτοκαλιών, σύμφωνα με τον Cools, μπορεί να είναι η παρασκευή χυμού πορτοκαλιού από μανταρίνια, καθώς τα δέντρα αυτά είναι πιο ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή στις περιοχές που τα παράγουν. Η μόνη πιο μακροπρόθεσμη επιλογή «χωρίς να αγγίξουμε τη φυσικότητα και την εικόνα του προϊόντος» μπορεί να είναι «η χρήση διαφορετικών ειδών φρούτων», είπε ο Cools.

Η βιομηχανία πειραματίζεται ήδη. Στην Ιαπωνία, η οποία συνήθως εισάγει το 90% του χυμού πορτοκαλιού της, κυρίως από φρούτα που καλλιεργούνται στη Βραζιλία, η στενότητα της προσφοράς έχει επιδεινωθεί από το αδύναμο γιεν, αυξάνοντας περαιτέρω το κόστος εισαγωγής. Η Seven & i Holdings, ιδιοκτήτρια της αλυσίδας σούπερ μάρκετ 7-Eleven, στράφηκε στην εγχώρια προμήθεια μανταρινιών της χώρας, λανσάροντας ένα προϊόν μανταρινιού και χυμού πορτοκαλιού.

Η IFU εξέταζε το ενδεχόμενο να ξεκινήσει τη ρυθμιστική διαδικασία για να επιτρέψει στο ποτό να περιέχει εσπεριδοειδή εκτός από πορτοκάλια, είπε ο Cools. Αυτό θα απαιτούσε μια νομοθετική αλλαγή, πρώτα στον κώδικα προτύπων τροφίμων Codex Alimentarius που θεσπίστηκε από φορείς του ΟΗΕ, και στη συνέχεια σε εθνικό επίπεδο, όπως από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.

Η σημερινή μείωση της προσφοράς ξεκίνησε σταδιακά πριν από 20 χρόνια από τότε που ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το πρασίνισμα των εσπεριδοειδών - μια ανίατη ασθένεια που μεταδίδεται από έντομα ψύλλων που ρουφούν το χυμό και κάνουν τον καρπό του δέντρου πικρό πριν τον σκοτώσουν εντελώς. Μέχρι το 2008, είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη Φλόριντα, η οποία ιστορικά αντιπροσώπευε περισσότερο από το 80% των προμηθειών των ΗΠΑ. Πριν από δύο δεκαετίες η Φλόριντα έβγαζε περίπου 240 εκατομμύρια κουτιά χυμού πορτοκαλιού το χρόνο, σύμφωνα με την Cools. Σήμερα, μετά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχει μειωθεί σε μόλις 17 εκατομμύρια.

Η Βραζιλία παρενέβη για να καλύψει το έλλειμμα, αλλά τώρα η γεωργία της Νότιας Αμερικής αρχίζει επίσης να κλυδωνίζεται. Η παραγωγή φέτος μειώθηκε κατά ένα τέταρτο στα 232 εκατομμύρια κιβώτια πορτοκαλιών, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Fundecitrus, της οργάνωσης καλλιεργητών εσπεριδοειδών.

Οι πορτοκαλεώνες της Βραζιλίας είχαν πληγεί από υψηλότερες από τις μέσες θερμοκρασίες και βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου, δήλωσε ο Andrés Padilla, αναλυτής της Rabobank. Λιγότερο από το ένα τρίτο των αγροκτημάτων ήταν αρδευόμενα και ακόμη και αυτά «παλεύουν για να τα βγάλουν πέρα», είπε.

Η Rabobank εκτιμά ότι σχεδόν το 40% των πορτοκαλεώνων στην κύρια περιοχή καλλιέργειας στα νοτιοανατολικά της χώρας έχουν μολυνθεί από το «πρασίνισμα εσπεριδοειδών». Η ασθένεια κάνει επίσης τα πορτοκάλια να πέφτουν νωρίτερα, πράγμα που σημαίνει ότι οι αγρότες τείνουν να κάνουν τη συγκομιδή νωρίτερα από το κανονικό, επηρεάζοντας και πάλι το «γευστικό προφίλ», είπε ο Padilla, προσθέτοντας ότι αυτό «δημιουργεί προκλήσεις για τη βιομηχανία χυμού πορτοκαλιού».

Ο μόνος τρόπος για να θεραπεύσει κανείς την ασθένεια είναι να ξεριζώσει το δέντρο, «πράγμα που δεν αρέσει στον αγρότη γιατί υπάρχουν ακόμα πορτοκάλια», είπε ο Cools. «Αλλά οι αποδόσεις είναι κακές και η ποιότητα [του καρπού] είναι κακή». Στελέχη του κλάδου λένε ότι οι καταναλωτές είναι πιθανό να αισθάνονται τον αντίκτυπο για χρόνια. Πολλοί κατασκευαστές μετακυλίουν ήδη το αυξανόμενο κόστος στους πελάτες τους.

«Λόγω αυτών των ταραγμένων και αβέβαιων παραγόντων τόσο παγκοσμίως όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναγκαστήκαμε να αναθεωρήσουμε τις τιμές και τα μεγέθη των ποτών μας», δήλωσε η Sarah Baldwin, διευθύνουσα σύμβουλος της Purity Soft Drinks.

Εν τω μεταξύ, η καταναλωτική ζήτηση δεν δείχνει σημάδια χαλάρωσης. Πριν από την πανδημία, ορισμένοι Αμερικανοί είχαν εγκαταλείψει τον χυμό πορτοκαλιού, προβληματισμένοι από την περιεκτικότητά του σε ζάχαρη και είχαν στραφεί σε συμπληρώματα για να λάβουν την ημερήσια δόση βιταμίνης C, δήλωσε ο Jack Scoville, μεσίτης της Price Futures Group στο Σικάγο. Αλλά «κατά τη διάρκεια της Covid-19 πολλοί άνθρωποι ανακάλυψαν ξανά χυμό», είπε.

Financial Times