Δεν είναι μέλλον αλλά παρόν: Αυτές οι ασθένειες θα σαρώσουν την Ευρώπη - Η απειλή από τσιμπούρια
Άκρως ανησυχητική είναι η κατάσταση που περιγράφει Raúl Rivas González, Καθηγητής Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα και μέλος της Ισπανικής Εταιρείας Μικροβιολογίας, σχετικά με τις επιπτώσεις τις κλιματικής αλλαγής τόσο στο περιβάλλον όσο και στον άνθρωπο τα επόμενα χρόνια.
Βασικά συμπεράσματα είναι ότι στην Ευρώπη, οι περιβαλλοντικές συνθήκες οδηγούν σε αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται από κρότωνες (τσιμπούρια), ενώ συχνότερος θα είναι ο δάγκειος πυρετός και η λεϊσμανίαση. Επίσης ο κίνδυνος εξάρσεων του ιού του Δυτικού Νείλου πενταπλασιάζεται.
Αναλυτικά ο Ισπανός καθηγητής αναφέρει:
Το 2023, ο κόσμος γνώρισε τις υψηλότερες παγκόσμιες θερμοκρασίες των τελευταίων 100.000 ετών, με ρεκόρ θερμότητας να καταρρίπτονται σε κάθε ήπειρο. Η θέρμανση αναμένεται να συνεχιστεί, μια αλλαγή που αυτή τη στιγμή φαίνεται μη αναστρέψιμη και θα προκαλέσει ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα που θα έχουν σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις σε όλες τις κατοικημένες ηπείρους.
Δεν είναι μέλλον αλλά παρόν. Σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ήδη εκτεθειμένο σε θανατηφόρα κύματα καύσωνα και η παγκόσμια χερσαία έκταση που πλήττεται από ακραίες ξηρασίες αυξήθηκε από 18% την περίοδο 1951-1960 σε 47% μεταξύ 2013 και 2022, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο την ασφάλεια του νερού, αλλά και την αποχέτευση και την παραγωγή τροφίμων.
Με αυτό το πανόραμα, εκτιμάται ότι μεταξύ 3.300 και 3.600 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιβάλλοντα εξαιρετικά ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή και ότι οι εξαφανίσεις ζώων και φυτών θα αυξηθούν σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Επιπλέον, οι προβλέψεις δείχνουν ότι, έως το 2030, η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει άμεση ζημιά στα συστήματα υγείας, προκαλώντας εκτιμώμενη απώλεια μεταξύ 2 και 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επιπλέον, οι προβλέψεις αναφέρουν ότι μεταξύ 2030 και 2050, η κλιματική αλλαγή θα στοιχίσει τη ζωή σε επιπλέον 250.000 ανθρώπους ετησίως λόγω υποσιτισμού , θερμικού στρες και αύξησης των ζωονόσων και των ασθενειών που μεταδίδονται από τα τρόφιμα, το νερό και τους φορείς.
Στην Ευρώπη, οι περιβαλλοντικές συνθήκες οδηγούν σε αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται από κρότωνες (τσιμπούρια).
Η ευρωπαϊκή έκθεση του 2024 του The Lancet Countdown
Υπό αυτή την έννοια, η ευρωπαϊκή έκθεση του 2024 του The Lancet Countdown , η οποία συγκεντρώνει περισσότερους από εκατό κορυφαίους ειδικούς για την υγεία και την κλιματική αλλαγή, επισημαίνει ότι, στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η καταλληλότητα των περιβαλλοντικών συνθηκών έχει βελτιωθεί για διάφορα παθογόνα και φορείς ασθένειες ευαίσθητες στο κλίμα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο στην Ευρώπη εμφάνισης εστιών που προκαλούνται από βακτήρια του γένους Vibrio , τον ιό του Δυτικού Νείλου, τον δάγγειο πυρετό, το chikungunya, τον Zika, την ελονοσία ή τη λεϊσμανίαση.
Ομοίως, προάγει τη δραστηριότητα των κροτώνων που μεταφέρουν πολλαπλά παθογόνα , όπως αυτά που προκαλούν τη νόσο του Lyme, την τουλαραιμία, την εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες (TBE), τη μπαμπέζωση, τον πυρετό από κρότωνες του Κολοράντο, τη θηλιέρωση, τη νόσο Heartland virus, τον κηλιδωτό πυρετό των Rocky Mountain, τις ρικετσιώσεις, την ανθρώπινη κοκκιοκυτταρική αναπλάσμωση και τον αιμορραγικό πυρετός Κριμαίας-Κονγκό, μεταξύ πολλών άλλων.
Οι ευνοϊκοί μήνες για τα τσιμπούρια
Για παράδειγμα, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, ο αριθμός των ευνοϊκών μηνών για τα τσιμπούρια Ixodes ricinus (ο φορέας της νόσου του Lyme και της εγκεφαλίτιδας που μεταδίδεται από κρότωνες) έχει αυξηθεί στη Δυτική Ασία και την Ανατολική Ευρώπη, μια τάση που αυξάνεται για άλλα είδη κροτώνων.
Αυτό ενισχύει την έκθεση στον φορέα και συνεπάγεται την πιθανή μετάδοση σχετικών παθογόνων παραγόντων . Στην πραγματικότητα, διάφορα μαθηματικά μοντέλα υποστηρίζουν ξεκάθαρα την υπόθεση ότι πολλά είδη κροτώνων θα ωφεληθούν από την κλιματική αλλαγή και θα επεκτείνουν την εξάπλωσή τους σε ευρείες περιοχές της Ευρώπης.
Περισσότερος δάγκειος πυρετός και λεϊσμανίαση
Σαν να μην έφτανε αυτό, όλες οι τρέχουσες συνθήκες στην Ευρώπη ευνοούν την τοπική μετάδοση του δάγκειου πυρετού, ειδικά στα νότια της ηπείρου. Αυτές οι συνθήκες περιλαμβάνουν την παρουσία κατάλληλου φορέα κουνουπιών ( Aedes spp.), μια επαρκή ομάδα ανθρώπων με την παρουσία του ιού στο αίμα τους και κλιματικές συνθήκες που ευνοούν τόσο την επιβίωση του εντόμου όσο και την ανάπτυξη του ιού στο διάνυσμα. Το σενάριο θα μπορούσε να είναι παρόμοιο για την chikungunya και τον Zika.
Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, των βροχοπτώσεων και της υγρασίας επηρεάζουν τη μετάδοση και τη διανομή μολυσματικών ασθενειών. Για το λόγο αυτό, η λεϊσμανίαση, μια ευαίσθητη στο κλίμα ζωονόσος που προκαλείται από παράσιτα του γένους Leishmania και μεταδίδεται από το τσίμπημα μολυσμένων θηλυκών αμμόμυγων, αναμένεται να αυξηθεί στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.
Αν και παραδοσιακά θεωρείται ενδημική ασθένεια σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές, τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή ευνοεί μια ανησυχητική αύξηση της επίπτωσης και της γεωγραφικής εξάπλωσής της, η οποία έχει φέρει την απειλή της λεϊσμανίασης στις πόρτες της Ευρώπης.
Ο κίνδυνος εξάρσεων του ιού του Δυτικού Νείλου πενταπλασιάζεται
Στο ίδιο μήκος κύματος, ανησυχητική είναι και η αύξηση των κρουσμάτων του πυρετού του Δυτικού Νείλου. Το 2023, ο αριθμός των ανθρώπινων κρουσμάτων τοπικού ιού του Δυτικού Νείλου στην Ευρώπη ξεπέρασε τα 800, συμπεριλαμβανομένων 69 θανάτων. Στην ευρωπαϊκή ήπειρο, το παθογόνο έχει γίνει ενδημικό με μεγάλη αύξηση στην ένταση, τη συχνότητα και τη γεωγραφική επέκταση των εστιών, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες, που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, επιταχύνουν την ικανότητα των φορέων του ιού, όπως τα κουνούπια του γένους Culex.
Τις επόμενες δεκαετίες, ο κίνδυνος εστιών που προκαλείται από τον ιό του Δυτικού Νείλου αναμένεται να αυξηθεί έως και πέντε φορές, το ποσοστό των ευρωπαϊκών χερσαίων εκτάσεων που θα πληγούν θα διπλασιαστεί και μεταξύ 161 και 244 εκατομμύρια άνθρωποι θα κινδυνεύουν να προσβληθούν από την ασθένεια .
Από την άλλη πλευρά, η αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας οδήγησε σε ένα μεγαλύτερο ποσοστό της ευρωπαϊκής ακτής δίπλα στα υφάλμυρα νερά να γίνει οικολογικά κατάλληλο για παθογόνα βακτήρια του γένους Vibrio . Αυτό το βακτηριακό γένος περιέχει περισσότερα από 100 επιβεβαιωμένα είδη, δώδεκα από τα οποία έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν λοιμώξεις στον άνθρωπο.
Σε υδάτινα περιβάλλοντα, τα βακτήρια Vibrio τείνουν να είναι πιο κοινά σε θερμότερα νερά, ειδικά πάνω από 17°C, και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, επομένως οι σχετικές μολύνσεις θα αυξηθούν λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Και έχει και συνέχεια....
Το πράγμα δεν τελειώνει εκεί. Στην τελευταία Παγκόσμια Έκθεση για την Ελονοσία, που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2023, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε ότι η κλιματική αλλαγή είχε τη δυνατότητα να υπονομεύσει την πρόοδο στον παγκόσμιο αγώνα κατά της νόσου και μπορεί να διευκολύνει την εξάπλωσή της σε εύκρατες περιοχές όπως η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής . Φυσικά, η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τις συνθήκες των παθογόνων μικροοργανισμών και των φορέων ζωονοσογόνων νοσημάτων.
Δυστυχώς, ο αντίκτυπος του κλίματος συχνά επηρεάζει αυτούς που είναι λιγότερο ικανοί να ανταποκριθούν, καθιστώντας τους πιο μειονεκτούντες πιο ευάλωτους . Τα άτομα με υπάρχοντα προβλήματα υγείας, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις ή διαβήτης, είναι επίσης πιο εύθραυστα σε ένα πιο ακραίο περιβάλλον.
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παρόν και θανατηφόρο σενάριο, το οποίο αλλάζει τις συνθήκες των παθογόνων και των φορέων ζωονοσογόνων νοσημάτων, με περιθώρια επιδείνωσης και επηρεασμού της ευημερίας δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι ζωτικής σημασίας να καθιερωθεί μια υπεύθυνη και παγκόσμια δέσμευση που να επιταχύνει τη δράση για το κλίμα και να μετριάσει τις μελλοντικές κακοτυχίες.Η συζήτηση