Aίγυπτος: Στο φως χαμένη σαρκοφάγος του Ραμσή Β, 3.000 χρόνια μετά τον θάνατό του

Οι αρχαιολόγοι που επανεξέτασαν μία μυστηριώδη κρύπτη από γρανίτη που βρέθηκε κάτω από το δάπεδο ενός θρησκευτικού κέντρου στην Αίγυπτο, διαπίστωσαν ότι ανήκε στο Ραμσή Β

Ονομάστηκε «Ραμσής ο Μέγας» και επί της βασιλείας του από το 1279 έως το 1213 π.Χ χτίστηκαν κολοσσιαία αγάλματα και κτήρια σε αυτό που χαρακτηρίστηκε ως η τελευταία περίοδος της αυτοκρατορικής αίγλης της Αιγύπτου. Τα λείψανα ενός αρχιερέα βρέθηκαν αρχικά στη σαρκοφάγο, αλλά αυτή η νέα ανακάλυψη πρότεινε ότι αφαίρεσε τη μούμια και το φέρετρο του Φαραώ για να ξαναχρησιμοποιήσει το ταφικό μνημείο.

Ο αιγυπτιολόγος Frédéric Payraudeau, δάσκαλος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στη Γαλλία, έκανε την ανακάλυψη αυτόν τον μήνα αφού έριξε μια άλλη ματιά σε ένα θραύσμα γρανίτη που ανακαλύφθηκε στη νεκρόπολη της Αβύδου το 2009. Προσδιόρισε ότι η πέτρα, μήκους 152 εκατοστών και πάχους 7 εκατοστών, περιείχε μια παραβλεφθείσα γκραβούρα που έγραφε «του ίδιου του Ραμσή Β'», σύμφωνα με μεταφρασμένη δήλωση από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας.

«Όταν διάβασα αυτά τα αποτελέσματα, με κυρίευσε η αμφιβολία. Ρώτησα τον Αμερικανό συνάδελφό μου αν μπορούσα να ξαναμελετήσω τον φάκελο, κάτι που αποδέχτηκε δεδομένης της πολυπλοκότητας αυτής της υπόθεσης», είπε ο Payraudeau. «Οι συνάδελφοί μου πίστευαν ότι η περγαμηνή που περιέχει το όνομα του Φαραώ στα ιερογλυφικά) προηγήθηκε της λέξης «βασιλιάς» που όριζε τον αρχιερέα Menkheperre που κυβερνούσε τη νότια Αίγυπτο γύρω στο 1000 π.Χ.

«Ωστόσο, αυτό το φυσίγγιο χρονολογείται από την προηγούμενη γκραβούρα και επομένως όρισε τον πρώτο του ιδιοκτήτη». Συνέχισε να εξηγεί ότι στη σαρκοφάγο υπήρχαν επίσης γκραβούρες του Βιβλίου των Πυλών, ενός απόκρυφου βιβλίου που προοριζόταν για βασιλείς ην εποχή του Ραμσή.

«Η περγαμηνή περιέχει το όνομα στέψης του Ραμσή Β΄, το οποίο είναι συγκεκριμένο για αυτόν, αλλά αυτό καλύφθηκε από την κατάσταση της πέτρας και από μια δεύτερη γκραβούρα, που προστέθηκε κατά την επαναχρησιμοποίηση», είπε ο Payraudeau.

Οι αρχαιολόγοι γνώριζαν από καιρό ότι ο Ραμσής Β' θάφτηκε σε ένα χρυσό φέρετρο, κλάπηκε στην Αρχαιότητα και μεταφέρθηκε σε μια αλαβάστρινη σαρκοφάγο που αργότερα καταστράφηκε. Τα χιλιάδες κομμάτια τοποθετήθηκαν μέσα στη μεγάλη σαρκοφάγο από γρανίτη που εκλάπη 200 χρόνια αργότερα από τον Menkheperrê για επαναχρησιμοποίηση.

«Αυτή η ανακάλυψη είναι νέα απόδειξη ότι εκείνη την εποχή, η Κοιλάδα των Βασιλέων ήταν αντικείμενο όχι μόνο λεηλασιών αλλά και επαναχρησιμοποίησης ταφικών αντικειμένων από μεταγενέστερους ηγεμόνες», είπε ο επιστήμονας.

Ο Ραμσής Β' ήταν ο πιο ισχυρός και διάσημος ηγεμόνας της αρχαίας Αιγύπτου. Γνωστός από τους διαδόχους του ως «Μεγάλος Πρόγονος», οδήγησε πολλές στρατιωτικές αποστολές και επέκτεινε την Αιγυπτιακή Αυτοκρατορία με αποτέλεσμα να εκτείνεται από τη Συρία στα ανατολικά έως τη Νουβία στο νότο.

Ήταν ο τρίτος φαραώ της δέκατης ένατης δυναστείας της Αιγύπτου. Επιστήμονες από την Αίγυπτο και την Αγγλία αναδημιούργησαν το πρόσωπό του το 2022 χρησιμοποιώντας ένα τρισδιάστατο μοντέλο του κρανίου του για να ξαναχτίσουν τα χαρακτηριστικά του. Στη συνέχεια, αντέστρεψαν τη διαδικασία γήρανσης, γυρνώντας το ρολόι σχεδόν μισό αιώνα πίσω για να αποκαλύψουν το πρόσωπό του στο απόγειο των δυνάμεών του.

Το αποτέλεσμα είναι η πρώτη «επιστημονική ανακατασκευή του προσώπου» του φαραώ βασισμένη σε αξονική τομογραφία του κρανίου του. Ο Sahar Saleem του Πανεπιστημίου του Καΐρου, ο οποίος δημιούργησε το τρισδιάστατο μοντέλο του κρανίου, είπε ότι το αποτέλεσμα αποκάλυψε έναν «πολύ όμορφο» ηγεμόνα.

«Η φαντασία μου για το πρόσωπο του Ραμσή επηρεάστηκε από το πρόσωπο της μούμιας του», είπε ο Saleem. «Ωστόσο, η αναδόμηση του προσώπου βοήθησε στη δημιουργία ενός ζωντανού προσώπου στη μούμια. Βρίσκω ότι το ανακατασκευασμένο πρόσωπο είναι ένας πολύ όμορφος Αιγύπτιος με χαρακτηριστικά προσώπου χαρακτηριστικά του Ραμσή, την έντονη μύτη και το δυνατό σαγόνι

Η Caroline Wilkinson, διευθύντρια του Face Lab στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ, που ανακατασκεύασε το πρόσωπο του φαραώ, περιέγραψε την επιστημονική διαδικασία. «Παίρνουμε το μοντέλο τομογραφίας υπολογιστή (CT) του κρανίου, το οποίο μας δίνει το τρισδιάστατο σχήμα του κρανίου που μπορούμε να βάλουμε στο σύστημα του υπολογιστή μας.

Στη συνέχεια, έχουμε μια βάση δεδομένων με προ-μοντελοποιημένη ανατομία προσώπου που εισάγουμε και έπειτα αλλάζουμε για να ταιριάζει στο κρανίο. Έτσι, βασικά χτίζουμε το πρόσωπο, από την επιφάνεια του κρανίου μέχρι την επιφάνεια του προσώπου, μέσω της μυϊκής δομής και των στρωμάτων λίπους και, τέλος, του στρώματος του δέρματος».

Και συνέχισε: «Όλοι έχουμε λίγο πολύ τους ίδιους μύες από την ίδια προέλευση με τις ίδιες προσκολλήσεις. Επειδή ο καθένας από εμάς έχει ελαφρώς διαφορετικές αναλογίες και σχήμα στο κρανίο μας, θα έχετε ελαφρώς διαφορετικά σχήματα και αναλογίες για τους μύες, και αυτό θα επηρεάσει άμεσα το σχήμα του προσώπου».