Η εξαφάνιση της «βασίλισσας των κρυπτονομισμάτων»: Η πτήση-θρίλερ για Αθήνα και ο ρόλος της μαφίας

Το 2014, η δρ Ρούγια Ιγνάτοβα έκανε τα πάντα για να γίνει διάσημη. Παρουσιάστηκε ως προφήτης μιας πολλά υποσχόμενης τεχνολογικής επανάστασης και εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εμπιστεύτηκαν στη βουλγαρικής καταγωγής επιχειρηματία τις οικονομίες τους, δείχνοντας ακλόνητη πίστη στο όραμά της για ένα νέο διαδικτυακό νόμισμα. Ξαφνικά, το 2017, εξαφανίστηκε χωρίς εξήγηση.

Δέκα χρόνια μετά, εξακολουθούν να υπάρχουν ελάχιστες λεπτομέρειες για το τι συνέβη στη «βασίλισσα των κρυπτονομισμάτων». Οι αρχές στις ΗΠΑ την κατηγόρησαν για απάτη ερήμην, πιστεύοντας ότι είχε φύγει με επενδύσεις αξίας 4,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων από υποστηρικτές του κρυπτονομίσματος της OneCoin σε περίπου 175 χώρες. Παραμένει η πιο περιζήτητη γυναίκα στον κόσμο.

Τώρα, μια πρωτοποριακή έρευνα από το BBC έχει πλησιάσει ένα βήμα πιο κοντά στην επίλυση του μυστηρίου της εξαφάνισης της. Το Panorama θέτει το ερώτημα: έφυγε με τα χρήματα ή σκοτώθηκε από τους ίδιους τους ανθρώπους που υποτίθεται ότι την προστάτευαν;

Για επτά χρόνια, η εξαφάνιση της αποκαλούμενης «CryptoQueen» μπέρδεψε τους ερευνητές σε έναν λαβύρινθο από αδιέξοδα. Πλέον εξετάζουν τους υποτιθέμενους δεσμούς της με τη μαφία και υιοθετούν νέες θεωρίες για το γιατί έφυγε

Όταν η Ιγκνάτοβα εξαφανίστηκε τον Οκτώβριο του 2017 - αποτυγχάνοντας να παρευρεθεί σε μια συνάντηση με υποστηρικτές στη Λισαβόνα - οι επικριτές της είχαν ήδη αρχίσει να συνειδητοποιούν την περίτεχνη απάτη της. Οι πρώτοι επενδυτές είχαν πιστέψει σε μία λαμπερή απόφοιτο της Οξφόρδης που φέρεται να είχε περάσει έξι χρόνια στη McKinsey πριν κάνει το άλμα στον νεοσύστατο κόσμο των κρυπτονομισμάτων.

Ήταν σίγουρη, καλοντυμένη και διαβεβαίωνε τους υποστηρικτές οτι το έργο της, το OneCoin, επρόκειτο να απογειωθεί. Μέσα σε μήνες, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είχαν αγοράσει την ιδέα της, όπως επίσης και πακέτα ενός νέου νομίσματος στο διαδίκτυο που πίστευαν ότι μια μέρα θα άλλαζε τον κόσμο.

Όλα αυτά τα χρόνια η δρ Ρούγια δεν έμεινε ποτέ μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Συχνά φωτογραφιζόταν ντυμένη κομψά, φορώντας το σήμα κατατεθέν κόκκινο κραγιόν της. Καθώς το κοινό της μεγάλωνε, έκανε εμφανίσεις σε τεράστιες συγκεντρώσεις, όπως μεταξύ άλλων στο στάδιο Γουέμπλεϊ. Το OneCoin απέκτησε ακόμη και τραγούδι που αναφερόταν στην «Επανάσταση της Ρούγια». Ήταν το διάσημο πρόσωπο ενός πραγματικά παγκόσμιου κινήματος.

Έξι χρόνια μετά την παγκόσμια οικονομική Κρίση, υπήρχε μια αίσθηση αλλαγής στον αέρα. Η δυσπιστία στις συμβατικές τράπεζες και το νόμισμα είχε δημιουργήσει ένα νέο χώρο για εμπιστοσύνη στα κρυπτονομίσματα, μια «επαναστατική» νέα προσέγγιση στο χρήμα που πουλήθηκε αφαιρώντας την εξουσία από ιδιώτες και μεγάλες εταιρείες. Όσοι μπήκαν γρήγορα στον κόσμο των crypto, είχαν πολλά να κερδίσουν.

Σε αυτό το διάστημα, η ιστορία της αστρονομικής ανόδου του Bitcoin - και οι περιουσίες που είχε δημιουργήσει μέσα σε μια νύχτα ήταν δύσκολο να χαθεί. Πολύ γρήγορα, εμφανίστηκε ένα νέο κοινό από πιθανούς επενδυτές που ήταν πρόθυμοι να μην χάσουν την ευκαιρία για δεύτερη φορά - και πρόθυμοι να λάβουν τεράστια δάνεια για να στοιχηματίσουν στη βιωσιμότητα μιας σχετικά νέας τεχνολογίας.

Το OneCoin υποσχέθηκε να είναι ό,τι γινόταν το Bitcoin. Ο καθένας μπορούσε να αγοράσει «πακέτα» του νομίσματος με πραγματικά χρήματα και να παρακολουθήσει την αξία να αυξάνεται συνέχεια. Αλλά υπήρχαν βασικές διαφορές στα μικρά γράμματα που αναπόφευκτα θα αποθάρρυνε τους επενδυτές.

Όταν η δρ Ρούγια έχασε τη συνάντησή της τον Οκτώβριο του 2017, αναμενόταν τελικά να εξετάσει εάν οι επενδυτές θα μπορούσαν να μετατρέψουν το εικονικό τους νόμισμα σε ευρώ. Οι ανησυχίες αυξάνονταν ότι οι επενδυτές που αγόραζαν «πακέτα» του νομίσματος μέσω Διαδικτύου δεν μπορούσαν να το ανταλλάξουν με μετρητά που θα μπορούσαν να ξοδέψουν σε καταστήματα. Η αξία των περιουσιακών τους στοιχείων ανέβαινε - αλλά δεν υπήρχε τρόπος να τη χρησιμοποιήσουν.

Οι επενδυτές συνειδητοποιούσαν σιγά σιγά ότι το OneCoin δεν είχε τις απαραίτητες διασφαλίσεις για την προστασία της αξίας του από χειραγώγηση. Οι αποκαλύψεις ότι το OneCoin δεν υποστηρίχτηκε στην πραγματικότητα από το blockchain ήταν η πρώτη κόκκινη σημαία - που έφερε στο φως μια ερευνητική σειρά podcast του BBC από τον Τζέιμι Μπάρτλετ

Για χρόνια, προσπαθούσε να καταλάβει τι ακριβώς συνέβη σε εκείνους τους κρίσιμους μήνες που οδήγησαν στην εξαφάνιση της Ρούγια. Το podcast του στο BBC Radio 5 Live με τίτλο «The Missing Cryptoqueen», έφερε την ιστορία στο επίκεντρο από το 2019, προσελκύοντας χιλιάδες ακροατές.

Τώρα, εμφανίζεται σε μια ιστορία του BBC Panorama που ερευνά νέους δρόμους, καθώς δημοσιογράφοι και ερευνητές συνεχίζουν το κυνήγι της πιο καταζητούμενης γυναίκας στον κόσμο. Σε μια συγκλονιστική ανατροπή που θα προβληθεί σήμερα το βράδυ (3.6) με τίτλο, «The Missing Cryptoqueen: Dead or Alive?» το BBC διερευνά αν η εξαφανισμένη «βασίλισσα» υπολόγισε έξυπνα τη διαφυγή της με χρήματα των επενδυτών ή αν έπεσε θύμα ενός βάναυσου πισώπλατου μαχαιρώματος από τη μαφία.

Ολόκληρες ζωές καταστράφηκαν στον απόηχο των αποκαλύψεων, δεν ήταν όλα όπως φαινόταν με το OneCoin. Χρειάστηκε πολύς χρόνος για να συνειδητοποιήσουν οι επενδυτές τι είχε συμβεί, επιτρέποντας τη ζημιά να πολλαπλασιαστεί καθώς οι άνθρωποι συνέχιζαν να αγοράζουν πακέτα και αρνούνταν να λάβουν υπόψη τις προειδοποιήσεις.

Υπολογίζεται οτι 70.000 άνθρωποι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν βάλει τα δικά τους χρήματα για την αγορά πακέτων, σύμφωνα με το BBC, ενώ επένδυσαν στην απάτη με την ίδια ζέση που θα έκαναν με ένα κίνημα λατρείας. Δεν ήταν εύκολο για τους ανθρώπους να αποσυνδεθούν από την υπόσχεση της επανάστασης, έχοντας ήδη βυθιστεί τόσο πολύ σε αυτήν. Αλλά πολλές οικογένειες έχασαν τα χρήματά τους.

Μέχρι το 2016, οι πηγές άρχισαν να εγείρουν υποψίες ότι το OneCoin δεν υποστηρίζονταν από blockchain - όπως ισχυρίστηκε η Ρούγια. Η αξία, στην ουσία, ήταν «απλώς ένας αριθμός που είχε φτιάξει κάποιος σε ένα γραφείο στη Βουλγαρία και μπορούσε να διαγράψει το ίδιο εύκολα», εκτίμησε ο Μπάρτλετ στο podcast εκείνη την εποχή.

Όταν εξαφανίστηκε ένα χρόνο αργότερα, ήταν λογικό να έφυγε με τα χρήματα. Επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο στη Βουλγαρία με έναν σωματοφύλακα και πέταξε για την Αθήνα. Ο σωματοφύλακας επέστρεψε και εκείνη όχι. Αμέσως μετά, κατηγορήθηκε για απάτη χρεογράφων, απάτη μέσω εμβάσματος και συνωμοσία για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος στις ΗΠΑ.

Κατά την κρίση του υπουργείου δικαιοσύνης των ΗΠΑ, το OneCoin ήταν «ένα παλιό σύστημα πυραμίδας σε μια νέα πλατφόρμα». Στον απόηχο της εξαφάνισής της, ο Kονσταντίν Ιγκντάτοφ- ο αδερφός της - παρενέβη για να καλύψει το κενό, σύμφωνα με τους εισαγγελείς. Η αστυνομία επιχείρησε να συλλάβει τον συνιδρυτή Σεμπάστιαν Γκρίνγουντ το 2018, και συνέλαβε τον αδερφό της τον επόμενο Μάρτιο.

Ο Κονσταντίν που θεωρείται ο «ντε φάκτο ηγέτης» του OneCoin - ομολόγησε ένοχος για δύο κατηγορίες τραπεζικής απάτης, μία κατηγορία τραπεζικής απάτης και μία κατηγορία νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ως μέρος μιας συμφωνίας που αποκαλύφθηκε στη Νέα Υόρκη στα τέλη του 2019 και πέρασε 34 μήνες πίσω από τα κάγκελα της φυλακής.

Από το 2019, ο Μπάρτλετ άρχισε να ερευνά τις φήμες ότι η εξαφάνιση της Ρούγια ήταν μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης ιστορίας συναλλαγών της μαφίας στη Βουλγαρία. Το BBC άρχισε να συνεργάζεται με τοπικούς δημοσιογράφους για να μάθει τι πραγματικά συνέβη, ποια κίνητρα είχε να εξαφανιστεί η Ρούγια και ποιος τραβούσε τα νήματα ερήμην της.

Πιο πρόσφατα, τα τοπικά ΜΜΕ έχουν δημιουργήσει δεσμούς μεταξύ της Ρούγια και του Χριστόφορου Αμανατίδη, ενός άνδρα στην πατρίδα της Βουλγαρίας που φέρεται να είναι επικεφαλής του δικτύου οργανωμένου εγκλήματος της χώρας. Το 2022, έγγραφα που κατασχέθηκαν από το σπίτι ενός δολοφονηθέντος πρώην αρχηγού της αστυνομίας στη Σόφια αποκάλυψαν ασυνήθιστους ισχυρισμούς ότι η Ιγκνάτοβα δολοφονήθηκε τον Νοέμβριο του 2018 για λογαριασμό του Αμανατίδη.

Το ντοκιμαντέρ εκτείνεται σε πέντε χρόνια και εξετάζει την υπόθεση μέσα από έναν νέο φακό. Εξετάζοντας μυστικά στοιχεία και διερευνώντας μυστικά έγγραφα για τις διασυνδέσεις της με τη βουλγαρική μαφία, το Panorama εξετάζει τα στοιχεία οτι η Ρούγια απλώς εξαφανίστηκε όπως επίσης και τους ισχυρισμούς υποτιθέμενων μελών της μαφίας ότι σκοτώθηκε κοντά στην Ελλάδα, τεμαχίστηκε και πετάχτηκε στη θάλασσα επειδή «ήξερε πάρα πολλά».

Με αυτό, το όνειρο μιας νομισματικής επανάστασης που είχε υποσχεθεί πριν από δέκα χρόνια καταρρίπτεται από τους ισχυρισμούς που ενώνονται με έναν ιστό κατασκόπων, υποτιθέμενων απατεώνων αξιωματούχων και σοβαρών εγκληματιών που πιστεύεται ότι χρησιμοποίησαν αυτή την επιχείρηση ως «κάλυμμα» ενός πολύ μεγαλύτερου σχεδίου.

Αυτό που συνέβη στη δρα Ιγκνάτοβα μπορεί να μην γίνει ποτέ πλήρως γνωστό ή κατανοητό. Αλλά το μυστήριο γύρω από την ξαφνική άνοδό της στη φήμη, σε πλήρη αντίθεση με την ολονύκτια αποχώρησή της από τον κόσμο, παραμένει ένα περίεργο τεχνούργημα του σύγχρονου κόσμου - με μια προειδοποίηση για τους κινδύνους από αυτά που συμβαίνουν στη σκιά.