Ευρωεκλογές 2024: H μάχη της κάλπης, η ψήφος των 16χρονων και η επόμενη ημέρα στην ΕΕ

Σε μια χρονιά κομβικών εκλογών, οι κάλπες στην ΕΕ είναι ιδιαίτερα σημαντικές, σε μια ήπειρο που χαρακτηρίζεται από πολωμένη πολιτική και αυξημένο λαϊκισμό. Η προεκλογική περίοδος σημαδεύτηκε από βίαια επεισόδια - αν και μια επίθεση που οδήγησε την πρωθυπουργό της Δανίας Mέτε Φρέντερικσεν με ελαφρά τραύματα και την ανάγκασε να σταματήσει την εκστρατεία δεν θεωρείται ως πολιτικά υποκινούμενη.

Η κύρια κεντροδεξιά ομάδα της Ευρώπης αναμένεται να φτάσει στην κορυφή της ΕΕ όταν οι πρώτες προβλέψεις θα εμφανιστούν αργότερα σήμερα (9/6) ωστόσο τρία εθνικιστικά κόμματα αναμένεται να κερδίσουν τις περισσότερες έδρες σε εθνικό επίπεδο. Η «Εθνική Συσπείρωση» της Γαλλίας, τα «Αδέρφια» της Ιταλίας της Ιταλίας και το «Κόμμα Ελευθερίας» της Αυστρίας προηγούνται στις δημοσκοπήσεις, όπως και το αυτονομιστικό και αντιμεταναστευτικό κόμμα του Βελγίου, «Vlaams Belang»

Η ψηφοφορία ξεκίνησε ήδη από την Πέμπτη, την Παρασκευή και το Σάββατο για ορισμένες χώρες της ΕΕ - αλλά η πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ ψηφίζει σήμερα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ο άμεσος σύνδεσμος μεταξύ των Ευρωπαίων και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.

Η ψήφος των 16χρονων

Δεκαεξάχρονοι και δεκαεπτάχρονοι ψηφίζουν για πρώτη φορά στη Γερμανία και στο Βέλγιο, αυξάνοντας το μέγεθος της ψήφου των νέων στην Ευρώπη. Οι νεαροί Αυστριακοί και οι Μαλτέζοι έχουν τη δυνατότητα να ψηφίζουν από τα 16 εδώ και αρκετό καιρό και οι Έλληνες μπορούν να ψηφίζουν από τα 17.

Μόνο στη Γερμανία υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 1,4 εκατομμύρια νέοι ηλικίας 16 και 17 ετών μεταξύ των περίπου πέντε εκατομμυρίων που ψηφίζουν για πρώτη φορά, επομένως θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά στο αποτέλεσμα.
Η εθνικο-συντηρητική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έχει διεκδικήσει επιτυχία στην προσέλκυση νέων ανδρών ειδικά, μέσα από καμπάνιες σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok.

Οι Βέλγοι ψηφίζουν επίσης στις ομοσπονδιακές και περιφερειακές εκλογές, καθώς και στις ευρωεκλογές. Η ψηφοφορία στο Βέλγιο είναι υποχρεωτική και η 16χρονη πριγκίπισσα Eλεωνόρα ψήφισε για τις ευρωπαϊκές εκλογές, μαζί με την πριγκίπισσα διάδοχο Ελισάβετ και τα δύο αδέρφια τους. Αλλά υπήρχε ελάχιστος ενθουσιασμός μεταξύ των νεαρών Βέλγων πριν από την ψηφοφορία στη φλαμανδική πόλη Aalst.

Το Vlaams Belang έχει κερδίσει στην περιοχή στο παρελθόν, αν και μέχρι τώρα κανένα άλλο κόμμα δεν ήταν διατεθειμένο να συνεργαστεί μαζί του. Μια νεαρή γυναίκα ονόματι Σιμόνα είπε ότι οι νέοι ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικοί για τη στάση τους κατά της μετανάστευσης: «Τους αρέσει η πολιτική τους για τους ανθρώπους που έρχονται εδώ από το εξωτερικό».

Πολλοί από τους νεαρούς ψηφοφόρους της πόλης που προσέγγισε το BBC είπαν ότι δεν είχαν αποφασίσει ακόμη πώς θα ψηφίσουν, σε ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο.
Ο Ολλανδός αντιισλαμιστής λαϊκιστής Γκέερτ Βίλντερς επισκέφτηκε το Aalst την παραμονή της ψηφοφορίας για να ενισχύσει τις πιθανότητες του «Vlaams Belang». Οι Ολλανδοί ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες την Πέμπτη και τα exit poll έχουν ήδη δείξει ότι το κόμμα του βρίσκεται πολύ πίσω από μια συμμαχία αριστερά-πράσινων. Το αποτέλεσμα δεν θα γίνει γνωστό μέχρι το απόγευμα της Κυριακής.

Οι προτεραιότητες των ευρωπαίων ψηφοφόρων έχουν αλλάξει δραματικά από την τελευταία ψηφοφορία το 2019, με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και το κόστος ζωής πλέον στο επίκεντρο του μυαλού των ανθρώπων, ενώ η μετανάστευση, η υγεία και η οικονομία είναι επίσης βασικές προτεραιότητες. Πριν από πέντε χρόνια, οι ψηφοφόροι του Ηνωμένου Βασιλείου συμμετείχαν στις τελευταίες εκλογές πριν από το Brexit.

«Θέλουμε μια Ευρώπη ικανή να υπερασπιστεί τον εαυτό της», λέει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία είναι επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τα τελευταία πέντε χρόνια και αγωνίζεται για άλλη μια θητεία. Αυτές οι εκλογές θα παίξουν επίσης μεγάλο ρόλο στην απόφαση για το ποιος θα διευθύνει την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ. Ωστόσο, οι ψηφοφόροι επηρεάζονται τόσο από τα εθνικά ζητήματα όσο και από την ευρωπαϊκή πολιτική, όπως τονίστηκε από το ολλανδικό exit poll, το οποίο υποδηλώνει ότι ήταν εξίσου σημαντικά για το 48% των ψηφοφόρων.

Η μεγαλύτερη κούρσα την Κυριακή είναι στη Γερμανία, όπου διακυβεύονται 96 από τις 720 έδρες του Κοινοβουλίου. Το συντηρητικό CDU/CSU της φον ντερ Λάιεν στη Γερμανία αναμένεται ευρέως να κερδίσει και η μεγαλύτερη μάχη είναι για τη δεύτερη θέση, με τους Σοσιαλδημοκράτες του Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς να αμφισβητούνται τόσο από τον εταίρο του συνασπισμού, τους Πράσινους, όσο και από την αντιπολίτευση AfD.

Βία κατά την προεκλογική περίοδο

Αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν βιώσει βίαιες επιθέσεις ενόψει της ψηφοφορίας, ενώ στη Γερμανία πολιτικοί και ακτιβιστές έχουν γίνει στόχος. Στην ανατολική πόλη της Δρέσδης, ο υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών Mαττίας Έκε τραυματίστηκε σοβαρά σε επίθεση από εφήβους και ένας ακτιβιστής των Πρασίνων δέχθηκε επίθεση, ενώ στο Βερολίνο ένας πρώην υπουργός χτυπήθηκε στο κεφάλι.

Η υπουργός Εσωτερικών Nάνσι Φάζερ προειδοποίησε για μια νέα διάσταση της αντιδημοκρατικής βίας και είπε ότι ο νόμος και το σύνταγμα της Γερμανίας «πρέπει και θα συνεχίσουν να αυξάνουν την προστασία των δημοκρατικών δυνάμεων στη χώρα μας». Ο Πρόεδρος της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο γλίτωσε σχεδόν σαν απο θαύμα αφού πυροβολήθηκε ενώ συναντούσε υποστηρικτές του τον περασμένο μήνα.

Έκτοτε έχει στρέψει την οργή του στους πολιτικούς του αντιπάλους, σε μια προφανή προσπάθεια να ενισχύσει την υποστήριξη για το λαϊκιστικό αριστερό κόμμα του Smer.
Η Σοσιαλδημοκρατική Πρωθυπουργός της Δανίας Mέτε Φρέντερκισεν χτυπήθηκε και έπεσε στο έδαφος από έναν άνδρα την Παρασκευή, και παρόλο που δεν υπήρχε προφανές πολιτικό κίνητρο, χρειάστηκε να σταματήσει την εκστρατεία.

«Μάχες» στη Γαλλία και την Ουγγαρία

Στη Γαλλία, ο «Εθνικός Συναγερμός» της Μαρίν Λεπέν ελπίζει να αυξήσει το ποσοστό του από τις 81 έδρες της χώρας, με τις δημοσκοπήσεις να υποδηλώνουν μεγάλο προβάδισμα έναντι του κόμματος Renew του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και των αναγεννημένων Σοσιαλιστών υπό τον Ραφαέλ Γκλουκσμάν.

Η μεγάλη έκπληξη για τον «Εθνικό Συναγερμό» ήταν ο 28χρονος ηγέτης του, Ζορντάν Μπαρντελά, ο οποίος ηγήθηκε της ευρωπαϊκής εκστρατείας. Η κυβέρνηση τον πήρε τόσο σοβαρά που ο Πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ συμμετείχε μαζί του σε μια ατομική συζήτηση και επιτέθηκε στη στενή σχέση του κόμματός του με το Κρεμλίνο.

Της λίστας του κόμματος Μακρόν σε αυτές τις εκλογές ηγείταιη Βαλερί Χάγιερ, μία ελάχιστα γνωστή πολιτικός σε σύγκριση με τον Ζορντάν Μπαρντελά. Εν τω μεταξύ, στην Ουγγαρία, το κόμμα Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν αντιμετωπίζει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη διακυβέρνησή του μέχρι στιγμής από τον Πέτερ Μαγιάρ και το νέο του κεντροδεξιό κόμμα Tisza.

Για όλες τις μεγάλες εθνικές μάχες, η πραγματική εξουσία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκείται από πολιτικές ομάδες από διαφορετικά κράτη μέλη, και είναι το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα που αποτελείται από συντηρητικά κόμματα σε όλη την ΕΕ και θεωρείται ευρέως ότι θα παραμείνει η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στην αίθουσα των 720 εδρών. Η κεντροαριστερά έχει λίγα κόμματα στην εξουσία στην Ευρώπη, αλλά εξακολουθεί να αναμένεται να είναι δεύτερη.

Οι δύο δεξιές ομάδες, που φιλοξενούν αρκετά εθνικιστικά κόμματα αναμένεται να αυξήσουν την υποστήριξή τους. Το κόμμα «Αδέρφια της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι συμμετέχει στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές μαζί με το Vox της Ισπανίας και τους Σουηδούς Δημοκράτες, ενώ η «Εθνική Συσπείρωση» της Γαλλίας είναι μέρος του Identity & Democracy, καθώς και η «Ιταλική Λέγκα» και το «Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας».

Αυτό αφήνει ανοιχτό το ερώτημα εάν είναι διατεθειμένοι να συνεργαστούν ή αν θα μπορούσαν να βρουν κοινό έδαφος με την κεντροδεξιά. Οι μεγάλοι χαμένοι σε αυτή τη μάχη θα μπορούσαν να είναι οι κεντρώοι, στους οποίους περιλαμβάνεται το γαλλικό Renew και οι Πράσινοι. Όπως είπε ένας ακτιβιστής των Πρασίνων στις Βρυξέλλες την παραμονή της ψηφοφορίας: «Όλα έχουν κινηθεί προς τα δεξιά».