Το παζλ για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ έχει σχεδόν συμπληρωθεί - Ποιοι μένουν και ποιοι φεύγουν

Αν περιμένατε μήνες μονομαχίας, συναρπαστική πολιτική δράση και ισχυρό λόμπινγκ με τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών να ακονίζουν κοφτερά μαχαίρια για να εξασφαλίσουν τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ μετά τις ευρωεκλογές, μπορεί κάλλιστα να απογοητευτείτε, σημειώνει το Politico.

Μια ασυνήθιστα πρώιμη συναίνεση φαίνεται να αναδύεται γύρω από τα προτιμώμενα ονόματα που θα καθίσουν στο τραπέζι κορυφής της ΕΕ: ​​η Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Πορτογάλος Αντόνιο Κόστα ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ρομπέρτα Μετσόλα από τη Μάλτα ως επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η Κάγια Κάλλας από την Εσθονία, ως επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής.

Αν και τίποτα δεν έχει καθοριστεί, το περίγραμμα της συμφωνίας αναμένεται στο άτυπο δείπνο που ετοιμάστηκε για τους ηγέτες του μπλοκ στις 17 Ιουνίου, είπαν ανώνυμα στο POLITICO οκτώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες. «Χτυπήστε ξύλο, αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα θα μπορούσαν να συμφωνηθούν σχετικά γρήγορα», είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ, αν και προειδοποίησε ότι μια επίσημη συμφωνία πιθανότατα δεν θα έρθει μέχρι να συναντηθούν ξανά οι ηγέτες στις 27-28 Ιουνίου.

Μέρος του λόγου για την αισιοδοξία σχετικά με το χρονοδιάγραμμα είναι ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα έχει μικρό χρονικό περιθώριο για τα τακτικά του κόλπα ως κλασικός «dealmaker». Aπό τότε που ο Μακρόν, ένας από τους κύριους μεσάζοντες στη συζήτηση για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας - και οι φιλελεύθεροί του - γνώρισαν συντριπτική ήττα από την ακροδεξιά στις εκλογές της ΕΕ, η διαπραγματευτική του ισχύς στις Βρυξέλλες έχει μειωθεί. Η προσοχή του στρέφεται τώρα στις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε στη Γαλλία, παρά στις θέσεις εργασίας στις Βρυξέλλες.

Σε συνδυασμό με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και την πιθανή επιστροφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει «εσωτερικά παζάρια» θυσιάζοντας τη σταθερότητα, δήλωσαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες.

Η γρήγορη διπλωματική ευθυγράμμιση γύρω από τις 4 κορυφαίες θέσεις έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσδοκίες ενόψει των ευρωεκλογών, όταν οι Βρυξέλλες κατακλύζονταν από φήμες ότι ο Μακρόν εξετάζει εναλλακτικές λύσεις αντί της φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ. Πράγματι, η ταχύτητα της συναίνεσης έκανε ακόμη και ορισμένους διπλωμάτες να φοβούνται ότι μπορεί να γίνει ανατροπή. «Όσο περισσότερη αισιοδοξία ακούω, τόσο πιο νευρικός γίνομαι», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη μετά τις ευρωεκλογές, θέλει να εγγυηθεί δεύτερη πενταετή θητεία στη φον ντερ Λάιεν. Με τον Μακρόν να επικεντρώνεται στη δική του εσωτερική πολιτική αναταραχή, οι ηγέτες της «γηραιάς ηπείρου» είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα την προωθήσουν.

«Οι ηγέτες δεν μπορούν να την παρακάμψουν, ακόμη και αυτοί που θα το ήθελαν», είπε ένας άλλος αξιωματούχος της ΕΕ. «Είναι η κύρια υποψήφια τους, είναι το μεγαλύτερο κόμμα. Θα είναι η πρώτη επιλογή».

Κόστα στο Συμβούλιο;

Οι Σοσιαλιστές, η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και βασικό μέρος του σημερινού κεντρώου συνασπισμού, θέλουν την ηγεσία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που εκπροσωπεί τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Ο Κόστα είναι ο ξεκάθαρος πρωτοπόρος στην κούρσα για να διαδεχθεί τον σημερινό Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, τόσο πολύ που οι διπλωμάτες εικάζουν ήδη ποιος θα γινόταν ο αρχηγός του επιτελείου του σε περίπτωση που αποκτήσει τη θέση.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο σημερινός κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, δήλωσε ότι η Λισαβόνα θα στηρίξει τον Κόστα για τη θέση. «Ο Μοντενέγκρο θα το έκανε μόνο αν ήξερε ότι ο Κόστα έχει σοβαρό έρεισμα», είπε δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ. Αλλά δεν είναι τελειωμένη υπόθεση: η υποψηφιότητα του Κόστα θα μπορούσε ακόμα να περιπλακεί από τα νομικά του προβλήματα.

Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Κόστα παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία αφού οι εισαγγελείς τον αναγνώρισαν ως επίσημο ύποπτο σε μια ευρεία έρευνα για αθέμιτη επιρροή. Τότε, οι Πορτογάλοι εισαγγελείς δεν αποκάλυψαν ποιο έγκλημα θεωρούνταν ύποπτο ότι διέπραξε. Οκτώ μήνες μετά, η υπόθεση παραμένει σφραγισμένη και το μυστήριο παραμένει.

Δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες εναντίον του Κόστα, αλλά οι εισαγγελείς δεν σταμάτησαν την έρευνά τους για τον πρώην πρωθυπουργό. Κατόπιν αιτήματός του, ο Κόστα απάντησε τον περασμένο μήνα σε ερωτήσεις του εισαγγελέα και επέμεινε ξανά στην αθωότητά του.

Πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν βλέπουν πλέον τη νομική υπόθεση εναντίον του Κόστα ως εμπόδιο για τη μετακίνησή του στις Βρυξέλλες. Έχει καλή εργασιακή σχέση με τη φον ντερ Λάιεν και είναι γενικά δημοφιλής στους Ευρωπαίους ηγέτες. Σύμφωνα με έναν Γάλλο αξιωματούχο, ο Μακρόν συμπαθεί τον γαλλόφωνο Πορτογάλο πρώην πρωθυπουργό, στον οποίο αρέσει να συμμετέχει σε διανοητικές συζητήσεις.

Ωστόσο, το νομικό σύστημα της Πορτογαλίας κινείται με αργούς ρυθμούς και ενώ η έρευνα για τον Κόστα συνεχίζεται, τα νομικά του προβλήματα θα μπορούσαν να επισημανθούν από τους Σκανδιναβούς που επιδιώκουν να ενισχύσουν την υποψηφιότητα της σοσιαλίστριας πρωθυπουργού της Δανίας Mέτε Φρέντερικσεν, το όνομα της οποίας έχει κυκλοφορήσει στις συζητήσεις στις Βρυξέλλες φούσκα για μήνες.

Οι άλλες κρίσιμες θέσεις

Η πιο αβέβαιη θέση, σε αυτό το σημείο, είναι ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής, ανέφεραν τέσσερις αξιωματούχοι. Η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάλλας θα ήθελε τη θέση και ως γυναίκα φιλελεύθερη και ως ηγέτης της Ανατολικής Ευρώπης, θα ήταν σχεδόν ιδανική επιλογή για τους φιλελεύθερους καθώς επιλέγουν τον διάδοχο του Ζοζέμπ Μπορέλ.

Εν όψει των ευρωεκλογών, οι χώρες της ΕΕ με μικρή εμπειρία από τη ρωσική επιθετικότητα ήταν δύσπιστες σχετικά με τις έντονες θέσεις της κατά του Κρεμλίνου. Ορισμένοι δυτικοί ηγέτες φοβήθηκαν ότι μπορεί να επικεντρωθεί αποκλειστικά στη Ρωσία και να μην δώσει αρκετή προσοχή σε άλλες περιοχές, ειδικά στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Αλλά αυτή η αντίθεση έκτοτε έχει σβήσει, καθώς η Κάλλας θα ταίριαζε απόλυτα στο σημερινό παζλ των θέσεων εργασίας, γεωγραφικά, πολιτικά και διπλωματικά.

Η ευκολότερη από τις τέσσερις υποψηφιότητες θα είναι να δώσει άλλη μια θητεία δυόμισι ετών στην σημερινή Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, η οποία είναι μέλος του ΕΛΚ. Αλλά είναι το ίδιο το Κοινοβούλιο, όχι οι ηγέτες της ΕΕ, που έχουν τον τελευταίο λόγο για αυτήν την απόφαση.

Μου ξύνεις την πλάτη…

Τις επόμενες ημέρες, στο άτυπο δείπνο και τη Σύνοδο Κορυφής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα «παζαρέψουν» με τη φον ντερ Λάιεν για να εξασφαλίσουν παραχωρήσεις με αντάλλαγμα την υποστήριξή τους, διεκδικώντας ως αντάλλαγμα βασικά χαρτοφυλάκια στην επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Αυτοί είναι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Δεν έρχονται στις Βρυξέλλες απλώς για να υπογράψουν μια συμφωνία», είπε ένας τρίτος διπλωμάτης της ΕΕ. Ακόμη και αν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταλήξει σε μια γρήγορη συμφωνία σχετικά με το παζλ των κορυφαίων ρόλων, εξακολουθεί να υπάρχει το εμπόδιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο θα μπορούσε να ψηφίσει για μια δεύτερη πενταετή θητεία της φον ντερ Λάιεν στις 18 Ιουλίου.

«Υπάρχει πάντα μια έκπληξη στις συζητήσεις για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας», είπε άλλος διπλωμάτης της ΕΕ. Η Γερμανίδα πρόεδρος της Επιτροπής χρειάζεται 361 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να εγκρίνει μια δεύτερη πενταετή θητεία. Ενώ ο σημερινός συνασπισμός της έχει κερδίσει 400 έδρες, τα στελέχη του κόμματος προειδοποιούν ότι τουλάχιστον το 10% ενδέχεται να μην ψηφίσει υπέρ της υφιστάμενης προεδρίας, στερώντας της ενδεχομένως την πλειοψηφία.

Politico