Tζούλιαν Ασάνζ: Ποιος είναι ο «Μr Wikileaks» - Ο «Γολγοθάς» του συμβόλου της ελευθεροτυπίας

Ο Τζούλιαν Ασάνζ βγήκε από τη φυλακή και αναμένεται να δηλώσει ένοχος για ένα μόνο κακούργημα στις ΗΠΑ, κάτι που θα μπορούσε να σημάνει το τέλος μιας μακρόχρονης νομικής περιπέτειας με βάση την οποία βαφτίστηκε υπέρμαχος της ελευθερίας του Τύπου αλλά και απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Ποιος είναι ο Τζούλιαν Ασάνζ;

Ο Ασάνζ γεννήθηκε το 1971 στο Τάουνσβιλ, στην αυστραλιανή πολιτεία Κουίνσλαντ. Ενδιαφέρθηκε για τους υπολογιστές από πολύ νεαρή ηλικία και στις αρχές της δεκαετίας του '90 θεωρούνταν ένας από τους πιο ικανούς χάκερ της Αυστραλίας.

Το 2006 ίδρυσε τη WikiLeaks, έναν οργανισμό που δημοσίευσε υλικό που διέρρευσε. Μόλις το 2010 ο Ασάνζ απέκτησε παγκόσμια προβολή μετά τη δημοσίευση μιας σειράς διαρροών από την Τσέλσι Μάνινγκ, πρώην στρατιώτη του αμερικανικού στρατού. Μεταξύ των αρχείων ήταν ένα βίντεο από επίθεση με ελικόπτερο Apache το 2007 από τις αμερικανικές δυνάμεις στη Βαγδάτη που σκότωσε 11 άτομα, συμπεριλαμβανομένων δύο δημοσιογράφων του Reuters.

Η αμερικανική κυβέρνηση ξεκίνησε μια ποινική έρευνα και η Μάνινγκ τελικά καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για τις διαρροές, ποινή την οποία δεν εξέτισε λόγω της απονομής χάριτος που έλαβε από τον πρόεδρο Ομπάμα, το 2017.

Τον Νοέμβριο του 2010, το WikiLeaks δημοσίευσε περισσότερα από 250.000 διπλωματικά έγγραφα των ΗΠΑ. Το 2016, ο Ασάνζ έγινε ξανά πρωτοσέλιδο αφού το WikiLeaks δημοσίευσε email από στελέχη του Δημοκρατικού κόμματος ενόψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Οι εισαγγελείς των ΗΠΑ δήλωσαν ότι τα email κλάπηκαν από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και αποτελούσαν μέρος μιας επιχείρησης για παρέμβαση στις εκλογές για λογαριασμό του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Ασάνζ έχει ανακηρυχθεί από πολλούς σε όλο τον κόσμο ως ήρωας που έφερε στο φως αδικήματα του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, αλλά η φήμη του έχει επίσης αμαυρωθεί από κατηγορίες για βιασμό, τους οποίους αρνείται.

Γιατί ήταν στη φυλακή;

Το ένταλμα σύλληψης για τον Ασάνζ εκδόθηκε το 2010 για δύο ξεχωριστές κατηγορίες σεξουαλικής επίθεσης στη Σουηδία. Μετά την απόφαση βρετανικού δικαστηρίου ότι θα μπορούσε να εκδοθεί στη Σουηδία, ο Ασάνζ μπήκε στην πρεσβεία του Ισημερινού όπου του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο. Την εποχή εκείνη φοβόταν ότι εάν εκδοθεί στη Σουηδία, θα μπορούσε να εκδοθεί στις ΗΠΑ.

Παρέμεινε εκεί για σχεδόν επτά χρόνια, διάστημα κατά το οποίο οι σχέσεις του με την κυβέρνηση του Ισημερινού έγιναν ολοένα και πιο εχθρικές. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας το 2019 κατηγόρησε τον Ασάνζ για αγενή συμπεριφορά, η οποία εκτείνεται από την οδήγηση skateboard και το παιχνίδι ποδοσφαίρου μέσα στην πρεσβεία έως την κακομεταχείριση και την απειλή του προσωπικού της πρεσβείας.

Το 2017, οι σουηδικές αρχές απέσυραν τις κατηγορίες κατά του Ασάνζ, αλλά το ένταλμα σύλληψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο για παράλειψη εγγύησης εξακολουθούσε να ισχύει. Το 2019 ο Ισημερινός απέσυρε το άσυλο του και επέτρεψε στην αστυνομία του Ηνωμένου Βασιλείου να εισέλθει στην πρεσβεία για να τον συλλάβει.

Μετά την αναχώρησή του από την πρεσβεία, ο Ασάνζ συνελήφθη για λογαριασμό των ΗΠΑ που είχαν ζητήσει την έκδοσή του. Οι ΗΠΑ ήθελαν να αντιμετωπίσει 18 κατηγορίες και τον κατηγόρησαν ότι ενθάρρυνε και βοήθησε την Μάνινγκ να κλέψει τους στρατιωτικούς φακέλους. Αν κρινόταν ένοχος αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης έως και 175 ετών.

Γιατί αφέθηκε ελεύθερος;

Τα τελευταία πέντε χρόνια, ο Ασάνζ ήταν φυλακισμένος σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στο νότιο Λονδίνο, όπου του αρνήθηκαν την καταβολή εγγύησης με την αιτιολογία ότι είναι ύποπτος φυγής. Όλο αυτό το διάστημα, η οικογένειά του και οι υποστηρικτές του λένε ότι η σωματική και ψυχική του υγεία έχουν επιδεινωθεί.

Το 2021, ένα δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι ο Ασάνζ θα μπορούσε να εκδοθεί στις ΗΠΑ, αλλά νωρίτερα φέτος κέρδισε το δικαίωμα να ασκήσει έφεση σε αυτήν την ετυμηγορία. Τον Φεβρουάριο, το αυστραλιανό κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα που καλούσε τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να επιτρέψουν στον Ασάνζ να επιστρέψει στην πατρίδα του. Στη συνέχεια, τον Απρίλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, είπε ότι εξετάζει ένα αίτημα από την Αυστραλία να αποσύρει τη δίωξη κατά του Ασάνζ.

Αν και δεν είναι σαφές γιατί αφέθηκε ελεύθερος τώρα, η οικογένεια του Ασάνζ - συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του - είπε την Τρίτη ότι το τέλος της «δοκιμασίας» του ήταν νίκη της «ήσυχης διπλωματίας», ενώ ο πατέρας του ευχαρίστησε τον Αυστραλό πρωθυπουργό, Άντονι Αλμπανέζε.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία;

Ο Ασάνζ έχει προγραμματιστεί να παρουσιαστεί σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στις Βόρειες Μαριάνες Νήσους, μια αμερικανική κοινοπολιτεία στον δυτικό Ειρηνικό, όπου αναμένεται να δηλώσει ένοχος για μία κατηγορία βάσει του νόμου περί κατασκοπείας για συνωμοσία και παράνομη απόκτηση και διάδοση διαβαθμισμένων πληροφοριών εθνικής άμυνας. Το αίτημα έκδοσης αναμένεται να απορριφθεί και ο Ασάνζ δεν θα αντιμετωπίσει άλλες κατηγορίες.

Η ακρόαση λαμβάνει χώρα στις Βόρειες Μαριάνες λόγω της αντίθεσης του Ασάνζ να ταξιδέψει στην ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ και της εγγύτητας του δικαστηρίου με την Αυστραλία. Οι εισαγγελείς συμφώνησαν σε ποινή πέντε ετών, αλλά είπαν ότι ο χρόνος που έχει ήδη εκτιστεί σε βρετανική φυλακή θα μετρήσει σε αυτό. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα αφεθεί ελεύθερος μετά την καταδίκη.

Η δήλωση ενοχής πρέπει να εγκριθεί από έναν δικαστή, αλλά αν γίνει, αναμένεται να επιστρέψει στην Αυστραλία μετά την καταδίκη. Ο Τζον Σίπτον, ο πατέρας του Ασάνζ, είπε στα αυστραλιανά μέσα ενημέρωσης την Τρίτη ότι φαίνεται ότι «ο Τζούλιαν θα μπορέσει να απολαύσει μια συνηθισμένη ζωή με την οικογένειά του και τη σύζυγό του, Στέλλα».