Ιστορικές κάλπες στη Γαλλία: Το μετέωρο βήμα του Μακρόν, ο «νεολεπενισμός» και η επόμενη ημέρα

Μετά την ανακοίνωση-βόμβα από τον Εμανουέλ Μακρόν για πρόωρες κάλπες, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Οι κρίσιμες βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα (30/6) και ολοκληρώνονται στον δεύτερο γύρο της ερχόμενης Κυριακής (7/7) θα αναδείξουν μία νέα Εθνοσυνέλευση χωρίς απόλυτη πλειοψηφία για ένα από τα τρία μπλοκ που «κονταροχτυπιούνται»: «Εθνική Συσπείρωση» (RN) της Μαρίν Λε Πεν, «Νέο Λαϊκό Μέτωπο» τη συμμαχία της Αριστεράς, ή το προεδρικό στρατόπεδο.

Το RN και οι σύμμαχοί του εμφανίζονται στην κορυφή των προθέσεων ψήφου στον πρώτο γύρο (35,5%), λίγο πιο μπροστά από το «Νέο Λαϊκό Μέτωπο» (29,5%), ενώ ακολουθεί το προεδρικό στρατόπεδο (19,5%), σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ipsos για το France Bleu που κυκλοφόρησε το περασμένο Σάββατο.

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι συνταγματικά υπεύθυνος για τον διορισμό του πρωθυπουργού του. Το δίλημμα που ενδέχεται να αποκτήσει μετά τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου είναι το εξής: να ορίσει τον αρχηγό του πρώτου κόμματος στο πρωθυπουργικό μέγαρο Mατινιόν ή να προσπαθήσει να εντοπίσει μια εναλλακτική επιλογή που θα ενώσει τα άλλα δύο μπλοκ. Σε περίπτωση «θεσμικού μπλοκαρίσματος» είναι πιθανές κι άλλες επιλογές, όπως η σύνθεση μεταβατικής κυβέρνησης ή κυβέρνησης τεχνοκρατών, ακόμα και η παραίτηση του ίδιου του προέδρου της γαλλικής δημοκρατίας.

Εναλλακτικός συνασπισμός;

Το ενδεχόμενο «συγκατοίκησης» με το RN, έχει απομακρυνθεί τις τελευταίες ημέρες από τη στιγμή που ο πρόεδρός του κόμματος και «δεξί χέρι» της Λε Πεν Ζορντάν Μπαρντελά διεμήνυσε ότι θα αρνηθεί την πρωθυπουργία εάν δεν εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση. Πράγματι, ακόμη και με λίγο λιγότερες από τις 289 έδρες που απαιτούνται για την απόλυτη πλειοψηφία, ο κίνδυνος να ανατραπεί με πρόταση μομφής από όλες τις άλλες πολιτικές ομάδες θα ήταν υπαρκτός για το αφεντικό του κόμματος της Λεπέν.

Στη μακρονική πλειοψηφία, το πιθανότερο είναι να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με σκοπό ένα νέο είδος συνασπισμού, με την έννοια μιας «ομοσπονδίας» που υποστήριξε ο Εμμανουέλ Μακρόν μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. «Οι μετριοπαθείς έχουν την ευθύνη να δοκιμάσουν κάτι μαζί», έλεγε ένας απερχόμενος βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος της «Αναγέννησης», κάνοντας λόγο για μία «κυβέρνηση ευθύνης», ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα κάνει παραχωρήσεις προς τα αριστερά αν η συμμαχία της κόψει δεύτερη το νήμα.

Αλλά οι διαφορές μεταξύ των κεντροδεξιών «Ρεπουμπλικανών» και της «Ανυπότακτης Γαλλίας» του Ζαν Λικ Μελανσόν είναι πιθανό να είναι ασυμβίβαστες. «Ο μεγάλος κίνδυνος είναι μια κατάσταση όπου κανείς δεν θα μπορεί να κυβερνήσει», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Καμίλ Μπεντόκ, ερευνήτρια του CNRS στο κέντρο Émile-Durkheim στο Μπορντό.

Προσωρινή κυβέρνηση εν όψει Ολυμπιακών;

Για την πολιτική επιστήμονα, τότε θα ξεκινούσε μια «περίοδος επανακοινοβουλευτικοποίησης», όπως αυτή που βίωσε η Ολλανδία τους τελευταίους μήνες ή το Βέλγιο, που παρέμεινε χωρίς κυβέρνηση για μεγάλα διαστήματα το 2007-2008 και μετά το 2010-2011.

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μπορούσε στη συνέχεια να επιλέξει «μια προσωρινή κυβέρνηση υπεύθυνη για το χειρισμό των τρεχόντων υποθέσεων για ένα έτος», μια συνταγματική προθεσμία πριν μπορέσει να διαλύσει ξανά την Εθνοσυνέλευση. Με ένα δυνητικό status quo που θα μπορεί να διατηρήσει την ομάδα στη θέση της, υπόθεση που ευνοείται από την σχεδόν άμεση έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων.

Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες που ανοίγουν αυλαία στις 26 Ιουλίου και διαρκούν έως τις 11 Αυγούστου διεξάτγονται στο Παρίσι και σε 16 πόλεις στη μητροπολιτική Γαλλία αλλά και στη γαλλική αποικία της Ταϊτής.

Κυβέρνηση τεχνοκρατών;

Μια άλλη επιλογή είναι «μια τεχνική λύση, μια απολιτική κυβέρνηση», συνεχίζει η Καμίλ Μπεντόκ, αναφέροντας το παράδειγμα του Mάριο Ντράγκι στην Ιταλία (2021-2022). Η λύση αυτή είχε λάβει την υποστήριξη σχεδόν ολόκληρου του Κοινοβουλίου, καθώς σε μία τέτοια περίπτωση «τα κόμματα αποκτούν το πλεονέκτημα να βλέπουν να πραγματοποιούνται αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις χωρίς να αναλαμβάνουν πολιτική ευθύνη».

Στο στρατόπεδο Μακρόν εξετάζεται η εν λόγω υπόθεση. «Ο πρόεδρος θα πρέπει να επιδείξει μεγάλη εφευρετικότητα», επισημαίνει ένας από τους ιστορικούς υποστηρικτές του, ο οποίος παραδέχεται ότι «φοβάται το σενάριο του κενού, του χάους που θα προκαλέσει η έλλειψη απόλυτης πλειοψηφίας». Το Ματινιόν θα χρειαζόταν «μια γνωστή, σεβαστή προσωπικότητα, χωρίς πολιτικές αγκυλώσεις», συνεχίζει ένα άλλο στέλεχος της κεντρώας-φιλελεύθερης παράταξη «Ensemble» («Μαζί») του προέδρου Μακρόν.

Έσχατη λύση η παραίτηση

Θα υποστήριζαν όμως οι ευρωσκεπτικιστές της Λεπέν ή η αριστερά μια τέτοια επιλογή του Μακρόν, ο οποίος συχνά χαρακτηρίζεται ως «τεχνοκράτης»; Η αντιπολίτευση προτιμάει σε αυτή τη φάση να εγείρει το φάσμα της παραίτησης. Το μόνο που θα της απομείνει είναι «η παραίτηση για να βγει δυνητικά από μια πολιτική κρίση», επέμεινε η Μαρίν Λεπέν τις τελευταίες ημέρες, διαβεβαιώνοντας ωστόσο ότι η ίδια δεν θα καλέσει τον πρόεδρο Μακρόν να αποχωρήσει.

«Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, αν φοβάται τόσο το χάος, γιατί δεν παραιτείται», διερωτήθηκε επίσης η ευρωβουλευτής Μανόν Ομπρί στο Sud Radio.
Ο αρχηγός του κράτους απορρίπτει κατηγορηματικά αυτό το σενάριο.

Μακρόν: «Δεν είμαι τυφλός, βλέπω τη δυσφορία»

Σε ανοιχτή επιστολή του προς τον γαλλικό λαό ο Μακρόν παραδέχθηκε τα λάθη του, απέκλεισε παραίτησή του και δεσμεύθηκε για δράση μέχρι τον Μάιο του 2027. Με μια μακροσκελή επιστολή που δημοσιεύθηκε από τον περιφερειακό ημερήσιο Τύπο της Κυριακής (23/6), ο Μακρόν απευθύνθηκε στους Γάλλους, μια εβδομάδα πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών.

Είναι η δεύτερη φορά που χρησιμοποιεί τη μέθοδο της επιστολής και αυτή τη φορά έχει πολλά να εξηγήσει, μετά την απόφασή του για πρόωρες εκλογές που κατέλαβε τη χώρα εξ'απήνης. «Πιστέψτε με, δεν το αποφάσισα επιπόλαια» γράφει στην επιστολή του για τη διάλυση της Βουλής, διαβεβαιώνοντας ότι για τον ίδιο ήταν «η μόνη λύση».

Ο ίδιος θεωρούσε μέχρι την τελευταία στιγμή οτι με τη χρήση του φόβου για τα άκρα θα έπειθε τους Γάλλους να κινητοποιηθούν για τη δημιουργία ενός διευρυμένου κέντρου κατά τον δεύτερο γύρο, ικανού να αντισταθεί στα δύο επιθετικά μπλόκα των άκρων: Στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο της αριστεράς και στο υπερσυντηρητικό μπλοκ της Εθνικής Συσπείρωσης, που μετά τη συνεργασία με μερίδα των Ρεπουμπλικανών πλησιάζει το 35% στις σφυγμομετρήσεις.

«Δεν είμαι τυφλός, μετράω το μέγεθος της δημοκρατικής δυσφορίας» τόνισε στην επιστολή και εξήγησε ότι με τη διάλυση της Βουλής θεωρεί ότι «τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια της αντιπολίτευσης, που ετοιμαζόταν να ανατρέψει την κυβέρνηση το φθινόπωρο» κατά την ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό.

Είναι μία από τις σπάνιες φορές που ο Εμμανουέλ Μακρόν αναλαμβάνει την ευθύνη για δύο κυρίαρχα αισθήματα στη γαλλική κοινωνία: της ανασφάλειας και της ατιμωρησίας. Πιστεύει ότι αυτά είναι «που έθρεψαν την επιλογή πολλών να στραφούν προς την Εθνική Συσπείρωση» και υπόσχεται «βαθειά αλλαγή διακυβέρνησης». Μα πάνω απ’ όλα υπόσχεται ότι ακόμα και εάν υπάρξει μια συντριπτική νίκη των εθνικιστών, θα παραμείνει «προστάτης της Δημοκρατίας έως τον Μάιο του 2027», κλείνοντας έτσι την πόρτα σε μια πιθανή παραίτησή του στην οποία αναφέρεται το μέτωπο Λεπέν.

Mπαρντελά: Το «αστέρι« του κόμματος Λεπέν

Ο 28χρονος Ζορντάν Μπαρντελά είναι ο αρχηγός της «Εθνικής Συσπείρωσης» που οδήγησε το κόμμα σε πρωτοφανή επίπεδα στις ευρωεκλογές, λαμβάνοντας το 32,4% των ψήφων. Πλέον δεσμεύεται για «πολιτιστική μάχη», απαιτεί επαναδιαπραγμάτευση με την ΕΕ και είναι πεπεισμένος για νίκη στις κάλπες.

Σε συνέντευξη στους Financial Times, το «δεξί χέρι» της Λεπέν δήλωσε σίγουρος ότι θα κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές, κάτι που θα ανάγκαζε τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν σε μια κυβέρνηση «συμβίωσης» ή διαμοιρασμού εξουσίας, με ένα δυνητικά ανταγωνιστικό εταίρο. «Νομίζω ότι οι Γάλλοι είναι έτοιμοι για αλλαγή», είπε ο Μπαρντελά, προσθέτοντας ότι η χώρα θέλει να γυρίσει σελίδα μετά από επτά χρόνια μακρονισμού που ήταν βάναυσος στη διακυβέρνησή της».

Δεσμεύτηκε επίσης να χρησιμοποιήσει το πολιτικό «βάρος» της εκλογικής του νίκης για να μειώσει τις συνεισφορές της Γαλλίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά 2 δισεκατομμύρια ευρώ. «Θέλω να λάβω έκπτωση», δήλωσε. Με επικεφαλής τη «σημαιοφόρο» Μαρίν Λεπέν, το RN και οι δεξιοί σύμμαχοί τους προηγούνται στις δημοσκοπήσεις. Οι δημοσκόποι δεν μπορούν να κάνουν ακριβείς προβλέψεις για την Εθνοσυνέλευση των 577 μελών. Ένα κοινοβούλιο χωρίς πλειοψηφία είναι το πιο πιθανό σενάριο, αλλά ορισμένες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το RN πλησιάζει ακόμη σε απόλυτη πλειοψηφία 289 βουλευτών.

Το κόμμα καρπώνεται μια δεκαετή προσπάθεια της Μαρίν Λεπέν να «λειάνει τις γωνίες» ενός κινήματος που ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1970 από τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λεπέν, ο οποίος καταδικάστηκε για ρητορική μίσους επειδή αποκάλεσε τους θαλάμους αερίων των Ναζί «λεπτομέρεια της ιστορίας». Ο Μπαρντελά, ο οποίος είναι ο πιο έμπιστος «υπολοχαγός« της Λεπέν, υποστηρίζει ότι το RN είναι «έτοιμο να κυβερνήσει».

Άλλαξε το οικονομικό πρόγραμμα του κόμματος και «ψαλίδισε» τις υποσχέσεις για μεγάλες δαπάνες σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τις αγορές και τα αφεντικά των εταιρειών. «Νομίζω ότι η οικονομική μας πολιτική αποτελείται από μια χούφτα βασικές πεποιθήσεις και πολύ ρεαλισμό για τη διασφάλιση της εμπιστοσύνης και της σταθερότητας για την επιχειρηματική κοινότητα», είπε.

Ο Μπαρντελά δήλωσε ότι δεσμεύεται να παρέχει στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία, εφόσον αυτό δεν οδηγήσει σε κλιμάκωση με τη Ρωσία. Το RN είχε προηγουμένως έντονη φιλορωσική στάση αλλά υποστήριξε δημόσια το Κίεβο μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή της Μόσχας. Συνεχίζει να αντιτίθεται στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ και απείχε σε ψηφοφορία για το σύμφωνο ασφαλείας της Γαλλίας με την Ουκρανία πέρυσι.

«Πρώτα οι Γάλλοι»: Τέλος στην ιθαγένεια και τις μαντήλες

Βασικός πυρήνας της πολιτικής του παραμένει η σκληρή προσέγγιση στη μετανάστευση. Ο Μπαρντελά είπε ότι το RN στοχεύει τα επόμενα χρόνια να αναθεωρήσει το γαλλικό σύνταγμα μέσω δημοψηφίσματος για να καθιερώσει μια «εθνική προτίμηση» για τους πολίτες έναντι των αλλοδαπών για κοινωνική στέγαση και άλλα επιδόματα πρόνοιας.

Σκοπεύει να ψηφίσει νόμο αυτό το καλοκαίρι για τον τερματισμό της ιθαγένειας των παιδιών που γεννήθηκαν στη Γαλλία από αλλοδαπούς γονείς, μια πρακτική που υπάρχει από το 1515 και τώρα απαιτεί από όσους έχουν ξένους γονείς να ζητούν επίσημα την ιθαγένεια στην ηλικία των 18 ετών.

Υποστήριξε ότι η προσέγγιση της Γαλλίας ως προς την ιθαγένεια με δικαιώματα εκ γενετής «δεν είχε πλέον νόημα» καθώς οι παγκόσμιες συγκρούσεις, η κλιματική αλλαγή και η δημογραφία οδηγούν σε «μαζικές αφίξεις» μεταναστών. «Σκοπεύω να ανακτήσω τον έλεγχο της μετανάστευσης στη χώρα μας», είπε. Οι ειδικοί λένε ότι η κατάργηση της ιδιότητας του πολίτη μπορεί να μην περάσει από συνταγματική αναθεώρηση και θα βύθιζε πολλές γαλλικές οικογένειες σε διοικητικό κενό.

Το RN σκοπεύει να προχωρήσει με έναν προτεινόμενο νόμο που δηλώνει ως στόχο του «την καταπολέμηση των ισλαμιστικών ιδεολογιών». Περιλαμβάνει μέτρα για να διευκολυνθεί το κλείσιμο των τζαμιών και η απέλαση ιμάμηδων που θεωρούνται ριζοσπαστικοποιημένοι και η απαγόρευση ενδυμάτων που «αποτελούν από μόνα τους μια ξεκάθαρη και επιδεικτική επιβεβαίωση» της ισλαμιστικής ιδεολογίας.

Ο Μπαρντελά είπε ότι αυτό θα περιλαμβάνει διάφορους τύπους μαντήλας και το λεγόμενο μπουρκίνι, ή μαγιό από το κεφάλι μέχρι τα νύχια. «Η μαντήλα δεν είναι επιθυμητή στη γαλλική κοινωνία», είπε. «Η μάχη είναι εν μέρει νομοθετική, αλλά είναι επίσης μια πολιτιστική μάχη που πρέπει να συνεχιστεί». Ορισμένες από τις οικονομικές προτάσεις του RN παραμένουν μη χρηματοδοτούμενες και ελάχιστες σε λεπτομέρειες, όπως η μείωση του φόρου εισοδήματος για άτομα κάτω των 30 ετών για την καταπολέμηση της διαρροής εγκεφάλων και η «κατ' αρχήν» κατάργηση της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης του Μακρόν από τα 62 στα 64.

Ο Μπαρντελά θέλει να πραγματοποιήσει έλεγχο τα δημόσια οικονομικά πριν αποφασίσουν τις προτεραιότητες δαπανών το φθινόπωρο. Ωστόσο, είπε ότι η πρώτη του κίνηση εάν το RN πάρει την εξουσία θα ήταν να ενισχύσει την αγοραστική δύναμη της εργατικής τάξης με τη μείωση του φόρου προστιθέμενης αξίας στην ενέργεια και τη βενζίνη, η οποία, όπως λέει, θα κοστίσει 12 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

«Δεν θα πάω σε πόλεμο με τις Βρυξέλλες»

Η χρηματοδότηση θα προέλθει από τη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των ενεργειακών εταιρειών, το κλείσιμο των φορολογικών κενών στις ναυτιλιακές εταιρείες και τη μείωση της ετήσιας συνεισφοράς της Γαλλίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά 2 δισ. ευρώ, είπε. Οι αναλυτές αμφισβήτησαν τη σκοπιμότητα των κινήσεων αύξησης εσόδων. Το πρόγραμμα του κόμματος θα μπορούσε να παραβιάζει τους κανόνες της ΕΕ σε πολλά μέτωπα, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του ΦΠΑ, της απόσυρσης από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ και της προνομιακής μεταχείρισης στις γαλλικές εταιρείες στις δημόσιες συμβάσεις. Ωστόσο, ο Μπαρντέλα προεξόφλησε: «Δεν σκοπεύω να πάω σε πόλεμο με τις Βρυξέλλες».

«Θέλω απλώς η Γαλλία να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της». Για περισσότερο από μια δεκαετία, η Γαλλία έχει αρνηθεί να το κάνει στην ευρωπαϊκή σκηνή», είπε. Ερωτηθείς εάν θα ενεργούσε μονομερώς, είπε ότι θα διαπραγματευτεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον προϋπολογισμό και άλλα θέματα, χρησιμοποιώντας την εκλογική του εντολή ως μοχλό.

Ο Μπαρντελά μεγάλωσε στο προάστιο του Παρισιού Seine-Saint-Denis σε ένα συγκρότημα κοινωνικών κατοικιών, με μια ανύπαντρη μητέρα. Δεν έχει πτυχίο πανεπιστημίου. Ο πατέρας του, ο οποίος τον πήγαινε διακοπές και χρηματοδότησε το ιδιωτικό του σχολείο, δεν είναι μέρος της επίσημης βιογραφίας του, σύμφωνα με τα γαλλικά Μέσα Ενημέρωσης. Αυτή είναι μια έντονη αντίθεση από το τυπικό προφίλ των Γάλλων πολιτικών, οι οποίοι συνήθως έχουν προνομιακό υπόβαθρο και κατέχουν πτυχία από πολλά πανεπιστήμια που «βγάζουν» υπουργούς και προέδρους. Η Λεπέν ανήκει σε μεγάλο βαθμό στην τελευταία κατηγορία.