Ανταρκτική: Ανακαλύφθηκε γιγαντιαίο σύστημα ποταμών - Υπήρχε από 40 εκατομμύρια χρόνια

Οι γεωλόγοι που σκάβουν στο τεράστιο στρώμα πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής ανακάλυψαν τα υπολείμματα ενός αρχαίου συστήματος ποταμών που κάποτε έρεε για σχεδόν χίλια μίλια.

Η ανακάλυψη προσφέρει μια ματιά στην ιστορία της Γης και αφήνει υπονοούμενα για το πώς η ακραία κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να αλλάξει τον πλανήτη, σύμφωνα με τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στις 5 Ιουνίου στο περιοδικό Science Advances.

«Εάν σκεφτόμαστε μια δυνητικά σοβαρή κλιματική αλλαγή στο μέλλον, πρέπει να μάθουμε από περιόδους της ιστορίας της Γης όπου συνέβη κάτι αντίστοιχο», υποστήριξε στο Live Science ο Χόαν Κλέιτζ, ιζηματολόγος στο κέντρο Helmholtz Helmholtz Institute Alfred Wegener που συμμετείχε στη σχετική γερμανική έρευνα.

Μεταξύ 34 και 44 εκατομμυρίων ετών πριν, μια εποχή γνωστή ως «το μέσο έως το ύστερο Ηώκαινο», η ατμόσφαιρα της Γης μεταμορφώθηκε δραστικά. Καθώς τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα έπεφταν κατακόρυφα, η παγκόσμια ψύξη προκάλεσε τον σχηματισμό παγετώνων.

Οι επιστήμονες ενδιαφέρονται να διερευνήσουν πώς εκτυλίχθηκε αυτό το σημαντικό κλιματικό γεγονός στην Ανταρκτική, την ώρα που τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στη Γη συνεχίζουν να αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον ανθρώπινο παράγοντα. Η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα κατά την ύστερη περίοδο του Ηώκαινου ήταν σχεδόν διπλάσια από την ποσότητα που έχουμε σήμερα. Ωστόσο, μπορεί να είναι παρόμοια με τα επίπεδα που προβλέπονται σε περίπου 150 έως 200 χρόνια εάν τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να αυξάνονται, είπε ο Κλέιτζ.

Η αποκάλυψη του παρελθόντος έχει αποδειχθεί πρόκληση. Το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ανταρκτικής σήμερα καλύπτεται από πάγο, καθιστώντας δύσκολη την πρόσβαση σε ιζηματογενή πετρώματα, τα οποία είναι κρίσιμα για τη μελέτη πρώιμων περιβαλλόντων. Οι γεωλόγοι συχνά βασίζονται στον τύπο των κόκκων, των ορυκτών και των απολιθωμάτων που παγιδεύονται μέσα σε αυτά τα ιζήματα για να προσδιορίσουν το είδος των συνθηκών που χαρακτηρίζουν μια περιοχή.

Το 2017, ο Κλέιτζ και άλλοι επιστήμονες στο ερευνητικό σκάφος Polarstern διέσχισαν από το νοτιότερο τμήμα της Χιλής, το «τραχύ» πέρασμα Drake και έφτασαν στο δυτικό τμήμα της παγωμένης ηπείρου. Εξοπλισμένοι με προηγμένο εξοπλισμό γεώτρησης βυθού, ο Κλέιτζ και η ομάδα του ξεκίνησαν να συλλέγουν υλικό από μαλακά ιζήματα και σκληρούς βράχους μέσα στον παγωμένο βυθό. Αφού τρύπησαν σχεδόν 100 πόδια (30 μέτρα) τον πυθμένα της θάλασσας, οι ερευνητές ανέσυραν ιζήματα με στρώματα από δύο διακριτές περιόδους.

Υπολογίζοντας τον χρόνο ημιζωής ραδιενεργών στοιχείων, όπως η αναλογία ουρανίου και μολύβδου στο ίζημα, διαπίστωσαν ότι το κάτω μέρος του ιζήματος σχηματίστηκε κατά τη μέση της Κρητιδικής περιόδου, περίπου 85 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτό το ίζημα περιείχε απολιθώματα, σπόρια και γύρες χαρακτηριστικές ενός εύκρατου τροπικού δάσους, που υπήρχε εκείνη την εποχή. Το πάνω μέρος του ιζήματος περιείχε κυρίως άμμο από τη μέση έως την ύστερη εποχή του Ηώκαινου, περίπου 30 έως 40 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Έπειτα από πιο προσεκτική επιθεώρηση, αναγνώρισαν ένα έντονα στρωματοποιημένο μοτίβο στο στρώμα άμμου του Ηώκαινου που έμοιαζε με αυτά που προέρχονται από ένα δέλτα ποταμού, πολύ παρόμοιο με κάτι που θα συναντούσε κανείς στον ποταμό Μισισιπή, είπε ο Κλέιτζ.

Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν μια ανάλυση βιοδεικτών λιπιδίων, στην οποία μέτρησαν την ποσότητα λιπιδίων και ζάχαρης στο ίζημα και βρήκαν ένα μοναδικό μόριο που βρίσκεται συνήθως στα κυανοβακτήρια που ζουν στο γλυκό νερό. Το εύρημα επιβεβαίωσε τις υποψίες τους ότι κάποτε ένας αρχαίος ποταμός διέσχιζε την ήπειρο.

Οι ερευνητές εντόπισαν τους κόκκους του Ηώκαινου σε μια ξεχωριστή περιοχή αλατιού στα Υπερανταρκτικά Όρη, διασχίζοντας μια περιοχή που εκτείνονταν περίπου 930 μίλια (1.500 χιλιόμετρα) μέχρι την άλλη άκρη της Ανταρκτικής, εκεί που βρίσκεται η Θάλασσα του Άμουνδσεν.

«Αυτό είναι συναρπαστικό! Το γιγάντιο ποτάμιο σύστημα που έρεε μέσα από την Ανταρκτική, τώρα καλύπτεται από χιλιόμετρα πάγου», είπε ο Κλέιτζ.

Ο ίδιος και η ομάδα του αναλύουν τώρα τμήματα των ιζημάτων που ανήκουν σε μια πιο πρόσφατη περίοδο Ολιγόκαινου-Μειόκαινου, περίπου 23 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτό θα βοηθήσει στη βελτίωση των μοντέλων για την καλύτερη πρόβλεψη του μελλοντικού κλίματος.

*Με πληροφορίες από Space.com

Σχετικές ειδήσεις

• Ερευνητές έλυσαν το μυστήριο της γιγάντιας τρύπας στην Ανταρκτική
• Πώς θα ήταν ο κόσμος αν έλιωναν όλοι οι πάγοι: Τι θα γινόταν στην Ελλάδα (vid)
• Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου καταγράφηκε στην κάμερα - Εντυπωσιακές εικόνες (vid)