Η ώρα της κρίσης για τη φον ντερ Λάιεν: Σήμερα η κρίσιμη ψηφοφορία για την επανεκλογή της

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αποφασίσει αν θα επιβεβαιώσει την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε μια κρίσιμη ψηψοφορία σήμερα (18/7) που είτε θα οδηγήσει σε δεύτερη θητεία την πρώτη γυναίκα ηγέτη της ΕΕ είτε θα οδηγήσει το μπλοκ σε μία πρωτόγνωρη κρίση εν μέσω θέρους.

Η Φον ντερ Λάιεν ορίστηκε από τους ηγέτες της ΕΕ τον περασμένο μήνα για δεύτερη πενταετή θητεία επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, η οποία είναι υπεύθυνη για τη σύνταξη και την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ. Τώρα πρέπει να εξασφαλίσει την υποστήριξη τουλάχιστον 361 ευρωβουλευτών, μιας απλής πλειοψηφίας του νεοεκλεγμένου, πιο δεξιού κοινοβουλίου.

Στα χαρτιά, η φον ντερ Λάιεν έχει τους αριθμούς, καθώς οι τρεις ομάδες που την υποστήριξαν επίσημα το 2019 –το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και οι κεντρώοι του Renew– έχουν 401 ευρωβουλευτές.

Ωστόσο, οι ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν είναι πολύ πειθαρχημένες και οι ειδικοί αναμένουν ότι περίπου το 10-15% των ευρωβουλευτών θα παρεκκλίνουν από την κομματική γραμμή υπό την κάλυψη της μυστικής ψηφοφορίας. Δεν μπορεί να υπολογίζει καν στην ομόφωνη υποστήριξη της δικής της ομάδας, του ΕΛΚ.

Η ομάδα Renew θα μπορούσε να είναι αποδειχθεί δύσκολη για τη φον ντερ Λάιεν –τα τέσσερα μέλη του Fianna Fáil είπαν ότι δεν θα την ψηφίσουν, υποστηρίζοντας ότι υποστήριξε υπερβολικά το Ισραήλ στον πόλεμο κατά της Χαμάς στη Γάζα. Ο Μπίλι Κέλεχερ, αντιπρόεδρος του Renew, είπε ότι υπό την επίβλεψή της η ΕΕ έπαψε να «θεωρείται ως έντιμος μεσολαβητής στην ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή».

Η φον ντερ Λάιεν έχει περάσει ώρες σε αίθουσες συνεδριάσεων με διαφορετικές πολιτικές ομάδες, ακούγοντας τις λίστες επιθυμιών τους και ζητώντας την ψήφο τους. Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν μέχρι χθες το απόγευμα. Παρουσιάζει το πρόγραμμά της για τα επόμενα πέντε χρόνια σε μια ομιλία στην ολομέλεια του Στρασβούργου.

Αυτό το πρόγραμμα είναι πιθανό να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ εν μέσω ανησυχιών –ειδικά από τη δική της ομάδα ΕΛΚ– ότι το οικονομικό βάρος της Ευρώπης μειώνεται έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας. Αναμένεται επίσης να υποσχεθεί τη συνέχιση της «πράσινης συμφωνίας» και να παρουσιάσει ιδέες για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης που απαιτείται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Άλλα θέματα που ενδέχεται να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα της είναι η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και η υβριδική απειλή από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου της Μόσχας στη χρήση της απειλής της μετανάστευσης για να αποδυναμώσει και να πιέσει την ΕΕ.

Η φον ντερ Λάιεν μπορεί να χαμηλώσει τους τόνους όσον αφορά στην προστασία των κρίσιμα υποβαθμισμένων δασών, λιβαδιών και θαλασσών της Ευρώπης. Προηγουμένως ακύρωσε τα σχέδια για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων και μείωσε τους στόχους για την καταπολέμηση της ρύπανσης ενόψει των μεγάλων διαδηλώσεων των αγροτών και αντιμετωπίζει εκκλήσεις από τη δεξιά για αποδυνάμωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Οι Πράσινοι, πιθανοί ρυθμιστές με 53 ευρωβουλευτές, τείνουν να είναι πιο πειθαρχημένοι από άλλες ομάδες, αλλά επέμειναν ότι δεν θα αποφασίσουν πώς θα ψηφίσουν έως ότου εμφανιστεί η φον ντερ Λάιεν στο βήμα της συνέλευσης του Στρασβούργου σήμερα το πρωί.

«Είχαμε καλές συζητήσεις με τον πρόεδρο», είπε ο Bas Eickhout, συμπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων. «Με βάση τις πολιτικές κατευθύνσεις [το πρόγραμμά της] και την ομιλία της θα αποφασίσουμε». Οι Πράσινοι καταψήφισαν τη φον ντερ Λάιεν το 2019, πράγμα που σημαίνει ότι «πέρασε» με μόνο εννέα ψήφους.

Εάν η φον ντερ Λάιεν ηττηθεί, οι ηγέτες της ΕΕ έχουν στη διάθεσή τους ένα μήνα για να προτείνουν εναλλακτικό υποψήφιο. Εκτός από τη δημιουργία ενός κενού ηγεσίας, μια απόρριψη θα προκαλέσει τεράστια αβεβαιότητα για την κατεύθυνση της Ένωσης, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και η Ευρώπη παλεύει με το πώς να αντιμετωπίσει την πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ.

«Αυτό είναι ένα πολύ πιο δύσκολο ευρωπαϊκό περιβάλλον από ό,τι πριν από πέντε χρόνια. Το γνωρίζουμε πολύ καλά. Και νομίζω ότι το λαμβάνουμε υπόψη μας», είπε ο Eickhout. «Επομένως, δεν περιμένουμε ένα πλήρες ευρωπαϊκό πράσινο πρόγραμμα από αυτή την υποψήφια. Αλλά προφανώς πρέπει να έχει κάποιες σαφείς γραμμές».

Την Τρίτη, οι Πράσινοι ενέκριναν τη Ρομπέρτα Μέτσολα, την κεντροδεξιά ευρωβουλευτή από τη Μάλτα, για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε ένδειξη ότι η ομάδα κλίνει προς τη φον ντερ Λάιεν.

Ορισμένες πηγές της ΕΕ πρότειναν ότι η μυστική ψηφοφορία θα μπορούσε να λειτουργήσει υπέρ της φον ντερ Λάιεν, επιτρέποντας στους ευρωβουλευτές να την επικρίνουν δυνατά και να ψηφίσουν διακριτικά ναι για να αποφευχθεί μια θεσμική κρίση.

Κρίσιμος και ο ρόλος της ομάδας Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) της Τζόρτζια Μελόνι. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ιταλίδα πρωθυπουργός απείχε από τον επαναδιορισμό της φον ντερ Λάιεν, οργισμένη που αποκλείστηκε από μια συμφωνία για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας που μοιράστηκαν μεταξύ έξι ανδρών ηγετών από τρεις κύριες πολιτικές ομάδες.

Όμως, από τότε που η Μελόνι ανέλαβε την εξουσία, είχε μια δημιουργική σχέση με την επιτροπή της φον ντερ Λάιεν, η οποία απελευθέρωσε κεφάλαια στο πλαίσιο ενός σχεδίου ανάκαμψης 194 δισεκατομμυρίων ευρώ μετά την πανδημία για την Ιταλία και ακολούθησε το παράδειγμα της Ρώμης στη σύναψη συμφωνιών με αφρικανικές χώρες που αποσκοπούσαν στον περιορισμό του αριθμού των άνθρωποι που διασχίζουν τη Μεσόγειο για να φτάσουν στην Ευρώπη.

Οι 78 ευρωβουλευτές του ECR είναι πιθανό να χωριστούν, με το Δίκαιο και τη Δικαιοσύνη της Πολωνίας να ψηφίζει κατά της φον ντερ Λάιεν και το Δημοκρατικό Κόμμα των Πολιτών, υπό την ηγεσία του Τσέχου πρωθυπουργού, Πετρ Φιάλα, να την υποστηρίζει. Μετά από μια πρόσφατη συνάντηση με τη φον ντερ Λάιεν, η ομάδα ECR έγραψε στο Twitter ότι η επόμενη επιτροπή «χρειάζεται μια σοβαρή αλλαγή πορείας».

Η αρχηγός των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Iratxe García Pérez, είπε στην ισπανική El Diaro οτι η ομάδα της δεν θα δώσει στη φον ντερ Λάιεν «λευκή επιταγή», αλλά και ότι δεν θα λάβει την απόφασή της με βάση άλλες ομάδες. Ο Ντέιβιντ ΜακΆλιστερ, ευρωβουλευτής του ΕΛΚ και στενός σύμμαχος της φον ντερ Λάιεν, είπε ότι δεν θα υπάρξει δεύτερη ευκαιρία εάν δεν τα καταφέρει την Πέμπτη.

«Αυτό σημαίνει ότι καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βρισκόταν σε μια θεσμική κρίση επειδή θα τεθεί σε κίνδυνο ολόκληρο το πακέτο που συμφωνήθηκε μεταξύ των πολιτικών ομάδων μετά τις εκλογές», είπε, αναφερόμενος στη σύνθετη συμφωνία για τρεις κορυφαίες θέσεις εργασίας που λαμβάνει υπόψη τη γεωγραφία και τους πολιτικούς δεσμούς. «Δεν θα είχαμε ξεκάθαρη ηγεσία στο τιμόνι της επιτροπής», πρόσθεσε. «Οι εχθροί, οι αντίπαλοι μιας ενωμένης Ευρώπης θα ξεκαρδίζονταν στα γέλια».