«Βράζει» η Mέση Ανατολή: Το Ισραήλ «ξεδοντιάζει» Χαμάς, Χεζμπολάχ - Το Iσλάμ ορκίζεται εκδίκηση

Ο ισραηλινός στρατός επιβεβαίωσε ότι ο στρατιωτικός αρχηγός της Χαμάς Μοχάμεντ Ντέιφ σκοτώθηκε σε αεροπορική επιδρομή στη Λωρίδα της Γάζας τον περασμένο μήνα. Ο μονόφθαλμος Ντέιφ έγινε στόχος επίθεσης σε συγκρότημα στην περιοχή Χαν Γιουνίς στις 13 Ιουλίου. Η Χαμάς δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει τον θάνατό του.

Ο Μοχάμεντ Ντέιφ ήταν επικεφαλής των Ταξιαρχιών «Izzedine al-Qassam» του στρατιωτικού βραχίονα του κινήματος της Χαμάς. Φυλακίστηκε από τις ισραηλινές αρχές το 1989 και μετά ίδρυσε τις Ταξιαρχίες με στόχο να συλλάβει Ισραηλινούς στρατιώτες. Το Ισραήλ τον κατηγόρησε ότι σχεδίασε και επέβλεψε βομβιστικές επιθέσεις σε λεωφορεία που σκότωσαν δεκάδες Ισραηλινούς το 1996 και για συμμετοχή στη σύλληψη και τη δολοφονία τριών Ισραηλινών στρατιωτών στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είναι επίσης γνωστό ότι βοήθησε στην κατασκευή τούνελ που επέτρεψαν στους μαχητές της Χαμάς να εισέλθουν στο Ισραήλ από τη Γάζα.

Το Τελ Αβίβ λέει ότι ήταν ένα από τα πρόσωπα που ήταν υπεύθυνα για τον σχεδιασμό των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν 1.200 άνθρωποι. Η ανακοίνωση του Ισραήλ έρχεται μετά τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς Iσμαήλ Χανίγια, ο οποίος σκοτώθηκε στην Τεχεράνη, και του ανώτερου διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ ο οποίος σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό του Λιβάνου.

Οι δύο αλλεπάλληλες επιθέσεις στη Βηρυτό και την Τεχεράνη, που αποδίδονται και οι δύο στο Ισραήλ και είχαν στόχο υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, δημιουργούν διλήμματα και προκλήσεις στο Ιράν. Οι αναλυτές συμφωνούν ότι και τα δύο χτυπήματα ήταν πολύ μεγάλα για να μην έχουν απάντηση και συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις της ασφάλειας για το Ιράν και τη Χεζμπολάχ και ξυπνούν τον εφιάλτη γενικευμένης σύρραξης στη Μέση Ανατολή.

Η επίθεση της Τρίτης στα νότια προάστια της Βηρυτού σκότωσε έναν κορυφαίο διοικητή της Χεζμπολάχ που σύμφωνα με το Ισραήλ ήταν υπεύθυνος για τηη επίθεση με πυραύλους σε γήπεδο ποδοσφαίρου στην πόλη Majdal Shams στα υπό ισραηλινή κατοχή, υψίπεδα του Γκολάν σκοτώνοντας 12 παιδιά και εφήβους. Η Χεζμπολάχ αρνήθηκε την ευθύνη για την επίθεση.

Ενώ ο στόχος της επίθεσης στη Βηρυτό ήταν μια στρατιωτική προσωπικότητα, έπληξε μια πυκνοκατοικημένη αστική συνοικία στα περίχωρα της πρωτεύουσας όπου η Χεζμπολάχ έχει πολλά από τα γραφεία της, σκοτώνοντας τουλάχιστον πέντε πολίτες —τρεις γυναίκες και δύο παιδιά— και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους .

Λιγότερο από 12 ώρες μετά Χαμάς - σύμμαχος της Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται επίσης από το Ιράν - ανακοίνωσε ότι ο αρχηγός του πολιτικού της γραφείου, Ισμαήλ Χανίγια, σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην Τεχεράνη, όπου βρέθηκε για την ορκωμοσία του νέου Ιρανού προέδρου.

Το Ισραήλ δεν ανέλαβε ούτε αρνήθηκε την ευθύνη για αυτό το χτύπημα, το οποίο σημειώθηκε σχεδόν 10 μήνες μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα που πυροδότησε τη φονική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Συμπίπτει επίσης με μια άλλη ώθηση από τους μεσολαβητές να κλείσουν μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής ομήρων.

Τα δύσκολα διλήμματα του Ιράν

Η δολοφονία του Χανίγια άφησε τον νέο πρόεδρο του Ιράν, τον μεταρρυθμιστή πολιτικό και καρδιοχειρουργό Mασούντ Πεζεσκιάν, να αντιμετωπίσει μια μεγάλη κρίση λίγες ώρες από την ανάληψη των καθηκόντων του. Η απόφαση για το πώς θα ανταποκριθεί η χώρα θα ληφθεί από το συμβούλιο εθνικής ασφάλειας του Ιράν, όπου τον τελευταίο λόγο έχει ο ανώτατος ηγέτης της χώρας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Οι αναλυτές συμφωνούν ότι τόσο η Χεζμπολάχ όσο και το Ιράν θα αισθανθούν υποχρεωμένοι να αντεπιτεθούν, αλλά οι εκδοχές τους διαφέρουν. Ο Moχάμαντ Χέιτζ Αλι, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Middle East Center που ερευνά τη Χεζμπολάχ, είπε ότι αν και το Ισραήλ χτύπησε επίσης στα προάστια της Βηρυτού τον Ιανουάριο σε μια επίθεση που σκότωσε τον αξιωματούχο της Χαμάς Σάλεχ Αρούρι, το νέο χτύπημα στόχευσε έναν ανώτατο διοικητή της Χεζμπολάχ και σκότωσε αμάχους.

«Αυτή τη φορά, είμαστε πολύ μακριά από τον πόλεμο και ένας διοικητής της Χεζμπολάχ είναι ο στόχος. Η Χεζμπολάχ πρέπει να ανταποκριθεί, και αν δεν το κάνει, αυτός θα είναι ένας νέος κανόνας: Η δολοφονία αμάχων από την ισραηλινή πλευρά θα οδηγούσε σε στόχευση των προαστίων της Βηρυτού, είπε. «Η Χεζμπολάχ δεν μπορεί να το αντέξει αυτό».

Η Χεζμπολάχ άρχισε να εκτοξεύει ρουκέτες πάνω από τα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ την επομένη της έναρξης του πολέμου στη Γάζα, σε αυτό που περιέγραψε ως «μέτωπο υποστήριξης» της Χαμάς. Αν και οι σχεδόν καθημερινές συγκρούσεις ήταν θανατηφόρες και έχουν εκτοπίσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους τόσο στον Λίβανο όσο και στο Ισραήλ, παρέμειναν ως επί το πλείστον περιορισμένες στη συνοριακή περιοχή.

Προκειμένου να αποκατασταθεί η αποτροπή μετά το χτύπημα της Τρίτης, ο Αλί είπε: «Η Χεζμπολάχ θα πρέπει να ανταποκριθεί πέρα ​​από το πλέον περιορισμένο γεωγραφικό εύρος των επιχειρήσεων της. Πρέπει να χτυπήσει βαθύτερα στα ισραηλινά εδάφη και αυτό συνεπάγεται μεγάλους κινδύνους».

«Η Χεζμπολάχ χτυπήθηκε εκεί που πονάει»

Ο Andreas Krieg, στρατιωτικός αναλυτής και ανώτερος λέκτορας σε μελέτες ασφαλείας στο King’s College του Λονδίνου, συμφώνησε ότι η Χεζμπολάχ θα αισθανθεί την ανάγκη να πραγματοποιήσει ένα σημαντικό πλήγμα αντιποίνων. «Νομίζω ότι η Χεζμπολάχ έχει πληγεί πολύ πιο σκληρά, πολύ περισσότερο εκεί που πονάει» από το Ιράν, είπε. «Στην αντιπαράθεση Ισραήλ-Χεζμπολάχ, αυτή είναι μια μεγάλη κλιμάκωση κατά την οποία η Χεζμπολάχ πρέπει να ανταποκριθεί επαρκώς με περισσότερο ή λιγότερο έγκαιρο τρόπο» για να αποκαταστήσει την αποτροπή.

Ωστόσο, η μαχητική ομάδα πιθανότατα θα χτυπήσει έναν σημαντικό στρατιωτικό στόχο - όπως μια αεροπορική βάση κοντά στη Χάιφα που εμφανίστηκε σε βίντεο από drone παρακολούθησης που δημοσίευσε η ομάδα τον Ιούλιο - αντί για έναν πολιτικό στόχο, είπε, και πιθανότατα θα προσπαθήσει να βαθμονομήσει την επίθεση για να προκαλέσει μόνο υλικές ζημιές και να περιορίσει την περαιτέρω κλιμάκωση.

Ο Nabih Awada, ένας Λιβανέζος πολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής κοντά στον υποστηριζόμενο από το Ιράν «άξονα αντίστασης» και πρώην μαχητής του Κομμουνιστικού Κόμματος Λιβάνου που πέρασε μια δεκαετία στις ισραηλινές φυλακές μαζί με ορισμένους από τους σημερινούς ηγέτες της Χαμάς, είπε ότι η Χεζμπολάχ είδε το χτύπημα στη Βηρυτό ως «παραβίαση όλων των κανόνων εμπλοκής» επειδή είχε στόχο μια αστική κατοικημένη περιοχή και επειδή ο διοικητής της Χεζμπολάχ Φουάντ Σουκούρ στοχοποιήθηκε «στο σπίτι του και όχι σε ένα στρατιωτικό αρχηγείο».

Για το Ιράν, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Κατά κάποιο τρόπο, η τρέχουσα στιγμή αντικατοπτρίζει την εποχή του Απριλίου, όταν το Ισραήλ και το Ιράν κινδύνευσαν να βυθιστούν σε πόλεμο αφού το Ισραήλ χτύπησε ένα ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, σκοτώνοντας δύο Ιρανούς στρατηγούς. Το Ιράν ανταπέδωσε με ένα άνευ προηγουμένου άμεσο χτύπημα στο Ισραήλ. Τότε οι διπλωματικές προσπάθειες κατάφεραν να συγκρατήσουν την κλιμάκωση. Υπάρχουν όμως βασικές διαφορές.

Η δολοφονία του Χανίγια έλαβε χώρα σε ιρανικό έδαφος, φέρνοντας σε δύσκολη θέση την Τεχεράνη και καθιστώντας σαφές ότι το Ισραήλ μπορεί εύκολα να χτυπήσει στόχους εκεί. Ενώ ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι αυτό θα μετριαστεί από το γεγονός ότι ο στόχος δεν ήταν ιρανική προσωπικότητα, Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν ορκιστεί σκληρή απάντηση.

Ο Krieg είπε ότι ενώ ο θάνατος του Χανίγια «πλήττει τη φήμη» του Ιράν και είναι «ταπεινωτικός» επειδή έδειξε ότι η Τεχεράνη δεν ήταν σε θέση να προστατεύσει τους επισκέπτες υψηλού προφίλ, «ο Χανόιγια δεν αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του άξονα αντίστασης». «Ο θάνατός του δεν έχει στρατηγικές επιπτώσεις για το Ιράν εκτός από ένα χαστούκι στο πρόσωπο γιατί είσαι ο οικοδεσπότης και ο καλεσμένος σου σκοτώθηκε ενώ βρισκόσουν σε επιφυλακή», είπε.

Ως εκ τούτου είπε ότι το Ιράν θα μπορούσε να επιλέξει να μετριάσει την απάντησή του. Ο Nomi Bar-Yaacov, συνεργάτης στο Διεθνές Πρόγραμμα Ασφάλειας στο Chatham House, είπε ότι το Ιράν μπορεί να στραφεί στους πληρεξουσίους του για να αντεπιτεθεί. «Έχουν τους ανθρώπους τους, εκπαίδευση, οπλισμό, σχεδιασμό παντού και μπορούν να φτάσουν οπουδήποτε στον κόσμο», είπε. «Μπορούν επίσης να χτυπήσουν ισραηλινούς ή εβραϊκούς στόχους παγκοσμίως».

Οπως και να χει είναι μία -ακόμη- κομβική στιγμή για τη Μέση Ανατολή. Εάν η απάντηση στα χτυπήματα δεν προκαλέσει ισραηλινές απώλειες, ένας ευρύτερος πόλεμος θα μπορούσε να αποφευχθεί, λένε οι αναλυτές. Αλλά αντιμετωπίζουμε πολλά «αν» για να αποφύγουμε έναν πόλεμο και αυτό δεν προμηνύεται καλό».