Η νίκη του αντιευρωπαϊκού ΑfD και οι «δύο Γερμανίες» - Κλυδωνισμοί σε Βερολίνο και Βρυξέλλες

Οι Γερμανοί στρέφονται μαζικά στην «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (ΑfD) που τάσσεται κατά της συμμετοχής της χώρας στον πόλεμο του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Ο θρίαμβος του AfD στις περιφερειακές εκλογές που διεξήχθησαν στα κρατίδια της Θουριγγίας και της Σαξονίας προκαλεί κλυδωνισμούς στην κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς στο Βερολίνο που χάνει τη νομιμοποίησή της, αλλά και στις Βρυξέλλες που φοβούνται την επόμενη ημέρα. Δείχνει επίσης ότι η ανατολική και η δυτική Γερμανία απομακρύνονται περισσότερο και ότι οι ψηφοφόροι στα ανατολικά κρατίδια της χώρας διεκδικούν τη δική τους πολιτική ταυτότητα, μετά απο δεκαετίες οπισθοδρόμησης.

Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 1989, ο πρώην καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας Βίλι Μπραντ προέβλεψε ότι η επανένωση θα επέτρεπε επιτέλους «σε αυτό που είναι κοινό να αναπτυχθεί μαζί». Τριάντα πέντε χρόνια μετά, τα αποτελέσματα των εκλογών σε Θουριγγία και Σαξονία που σκιαγραφούν την εικόνα μιας διχασμένης Γερμανίας κάνουν τη φράση του να ακούγεται πιο επίκαιρη από ποτέ, δίνοντας την εικόνα μιας Γερμανίας «δύο ταχυτήτων».

Η υπερσυντηρητική, αντιμεταναστευτική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) δημιουργεί ένα λαϊκιστικό κύμα στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Εάν οι ομοσπονδιακές εκλογές πραγματοποιούνταν αύριο, πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα θα μπορούσε να γίνει ακόμη και η δεύτερη ισχυρότερη ομάδα στην Μπούντεσταγκ. Αλλά μόνο στα ανατολικά κρατίδια το AfD έλαβε εντολή να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση, με τον ηγέτη του κόμματος στη Θουρίγγια, Björn Höcke να κόβει πρώτος το νήμα για πρώτη φορά, λαμβάνοντας το 30% των ψήφων. Στο Βρανδεμβούργο, το κρατίδιο που περιβάλλει την πρωτεύουσα, το Βερολίνο, το AfD αναμένεται επίσης να αναδειχθεί ως το ισχυρότερο κόμμα αργότερα αυτόν τον μήνα.

Η καθιέρωση του AfD ως κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη εγείρει ερωτήματα σχετικά με την πολιτική ταυτότητα της μεταπολεμικής Γερμανίας και εύλογη ανησυχία για την ψήφο διαμαρτυρίας των πολιτών για τις συνεχιζόμενες ανισότητες στο εισόδημα, την απασχόληση και το βιοτικό επίπεδο. Η Σαξονία και η Θουριγγία είναι εδώ και καιρό προπύργια του AfD το οποίο κερδίζει έδαφος σε περιοχές όπου τα ζητήματα οικονομικής και πολιτικής ενσωμάτωσης εξακολουθούν να υφίστανται μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Ο υψηλός πληθωρισμός και οι ανατιμήσεις στην ενέργεια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτόξευσαν τα οικονομικά προβλήματα του μέσου Γερμανού. Σε μια χώρα όπου το 55% του φυσικού της αερίου προέρχεται από τη Ρωσία, η γερμανική οικονομία κατέγραψε ύφεση το 2023 – και εξακολουθεί να αγωνίζεται να ανακάμψει πλήρως. Καθώς πέρυσι οι μισθοί υποχώρησαν κατά 10% κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα, τα αντανακλαστικά πολλών ήταν να ενοχοποιήσουν τη μετανάστευση. Η χρονική συγκυρία της πολύνεκρης επίθεσης με μαχαίρι στο Ζόλινγκεν, λίγες μόλις ημέρες πριν από την κάλπη, θεωρείται βέβαιο ότι έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση του προεκλογικού κλίματος.

Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης φλερτάρει και πάλι με την ύφεση καθώς το ΑΕΠ της συρρικνώθηκε κατά 0,1% το β΄ τρίμηνο. Η στατιστική υπηρεσία της χώρας απέδωσε την αρνητική εξέλιξη σε μείωση των επενδύσεων. Στο μεταξύ τόσο οι δείκτης υπεύθυνων προμηθειών (ΡΜΙ) όσο και τα σχετικά στοιχεία του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου Ifo προδίδουν πως η γερμανική οικονομία μπήκε στο γ΄ τρίμηνο του έτους με ακόμη πιο αρνητικά στοιχεία καθώς μειώνεται η βιομηχανική της παραγωγή που άλλοτε στήριζε τις εξαγωγές της και μέσω των εξαγωγών και την ανάπτυξή της.

Η Εναλλακτική για τη Γερμανία ιδρύθηκε το 2013, ως απότοκο της οικονομικής κρίσης και εναντιώθηκε στις προσπάθειες της Γερμανίας να στηρίξει δημοσιονομικά τις οικονομικά ασθενέστερες χώρες της ΕΕ.

Μετά την προσφυγική κρίση του 2015 -όταν η τότε καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ άνοιξε τα σύνορα της Γερμανίας για πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από, μεταξύ άλλων, Συρία, Αφγανιστάν, Ιράκ- μετασχηματίστηκε σε ένα κίνημα που εξέφραζε το έντονο αντιμεταναστευτικό αίσθημα της Γερμανίας. «Το Ισλάμ δεν ανήκει στη Γερμανία» διακήρυττε το 2016, ενώ ένα από τα βασικά συνθήματά του είναι το «Unser Land zuerst», η χώρα μας πρώτα – κατά το «Πρώτα η Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ.

«Η γερμανική οικονομία είναι καθηλωμένη σε κατάσταση κρίσης» σχολίασε σχετικά ο επικεφαλής του τομέα ερευνών του Ifo , Κλάους Βόλραμπε, που τόνισε πως «τα στοιχεία από το γ΄ τρίμηνο δεν προσφέρουν ελπίδες για κάποια βελτίωση».