FT: «Στο κόκκινο» η ανησυχία για το κόστος στέγασης στις πλούσιες χώρες -Τι έδειξε έρευνα της Gallup

Η δυσαρέσκεια για το κόστος στέγασης αγγίζει επίπεδα ρεκόρ σε πλούσιες χώρες, ξεπερνώντας άλλες διαχρονικές ανησυχίες των πολιτών όπως είναι η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση.

Οι μισοί από τους ερωτηθέντες στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι δυσαρεστημένοι με τη διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών κατοικιών, σύμφωνα με στοιχεία της Gallup Analytics, μια απότομη αύξηση από τότε που οι κεντρικές τράπεζες αύξησαν τα επιτόκια για να αντιμετωπίσουν τη χειρότερη περίοδο πληθωρισμού εδώ και μία γενιά.

Ενώ τα υψηλότερα επιτόκια έχουν συμβάλει στη μείωση των τιμών των ακινήτων σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η στέγαση παραμένει πιο ακριβή από ό,τι πριν από την πανδημία, ακόμη και πριν συνυπολογιστεί το υψηλότερο κόστος δανεισμού.

Στις ΗΠΑ λόγου χάρη, οι τιμές των κατοικιών έχουν εκτοξευθεί παρά τις αυξήσεις των επιτοκίων. Σχεδόν το 60% των ερωτηθέντων στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δήλωσαν δυσαρεστημένοι με το απόθεμα προσιτών κατοικιών. Τα ενοίκια, εν τω μεταξύ, έχουν εκτοξευθεί σε μια εποχή που οι υψηλότερες τιμές για άλλα βασικά είδη, όπως τα τρόφιμα και τα καύσιμα, μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα.

Οι ερευνητές εν μέρει κατηγορούν την έλλειψη κατασκευής νέων κατοικιών για την κρίση της οικονομικής προσιτότητας. «Βασικά δεν έχουμε χτίσει αρκετά», λέει ο Γουίλεμ Αντέμα, ανώτερος οικονομολόγος στο τμήμα κοινωνικής πολιτικής του ΟΟΣΑ, προσθέτοντας ότι οι κατασκευαστές στοχεύουν συχνά πλουσιότερα νοικοκυριά, επιδεινώνοντας την πίεση σε εκείνα με τα χαμηλότερα εισοδήματα.

Το στεγαστικό θα επηρεάσει και τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ

Ο Άντριου Γουίσχαρτ, αναλυτής της Capital Economics, δήλωσε: «Οι τάσεις του πληθυσμού μπορούν να κινηθούν πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορείτε να αλλάξετε την προσφορά κατοικιών». Η δυσαρέσκεια για τη στέγαση πρόκειται να παίξει σημαντικό ρόλο στις εκλογές φέτος, ιδίως στις ΗΠΑ, όπου οι ψηφοφόροι οδεύουν στις κάλπες τον Νοέμβριο για να επιλέξουν ανάμεσα στην Δημοκρατική αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις και τον Ρεπουμπλικανό πρώην πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.

Η μέση τιμή κατοικίας είναι τώρα σχεδόν 38% υψηλότερη από ό,τι όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο του 2021, σύμφωνα με τον δείκτη Case-Shiller. Έρευνα του Κοινού Κέντρου Σπουδών Στέγασης του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ έδειξε ότι η μηνιαία πληρωμή στέγασης για ένα σπίτι μέσης τιμής με δάνειο χαμηλής κατάθεσης, όπως προτιμούν οι άνθρωποι που αγοράζουν για πρώτη φορά σπίτι, ήταν τώρα 3.096 δολάρια, έναντι περίπου 2.000 δολαρίων τον Ιανουάριο του 2021.

Εν τω μεταξύ, πολλοί ιδιοκτήτες κατοικιών έχουν εγκλωβιστεί σε στεγαστικά δάνεια 30 ετών με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και στο σύνολό τους πληρώνουν λιγότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους ως ποσοστό του εισοδήματος από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από το 1980, σύμφωνα με το Χάρβαρντ.

Τα δεδομένα του Gallup, με βάση τις απαντήσεις από περισσότερα από 37.000 άτομα στις 37 χώρες που αποτελούν τη λέσχη των πλούσιων κρατών του ΟΟΣΑ, δείχνουν ότι η δυσαρέσκεια για την οικονομική προσιτότητα της στέγασης είναι υψηλότερη μεταξύ των ατόμων κάτω των 30 ετών και των πολιτών ηλικίας 30 έως 49 ετών, πολλοί από τους οποίους πιθανότατα πασχίζουν να αποκτήσουν ένα ακίνητο.

Περίπου το 44% των ατόμων άνω των 50 ήταν δυσαρεστημένοι με τη στέγαση στις χώρες του ΟΟΣΑ, αλλά το ποσοστό αυξήθηκε στο 55% για τα άτομα κάτω των 30 ετών και στο 56% για τα άτομα ηλικίας 30 έως 49 ετών.

Οκταπλάσιες απο τον μέσο ετήσιο μισθό οι τιμές κατοικιών

Στην Αγγλία, οι τιμές των κατοικιών είναι πλέον οκταπλάσιες από τον μέσο ετήσιο μισθό, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία. Αυτό είναι υπερδιπλάσιο από το ποσοστό που παρατηρήθηκε όταν η τελευταία κυβέρνηση των Εργατικών ανέλαβε τα καθήκοντά της το 1997. Ο αριθμός των νοικοκυριών που ζουν σε προσωρινά καταλύματα στην Αγγλία βρίσκεται επίσης σε υψηλό ρεκόρ.

Περίπου το 30% του πληθυσμού στις πλούσιες χώρες ήταν δυσαρεστημένο με το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, την εκπαίδευση και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Η δυσαρέσκεια με το βιοτικό επίπεδο αυξήθηκε το 2023, αλλά ελαφρά, από 24 σε 25%. Η παγκόσμια δημοσκόπηση του Gallup συγκεντρώνεται ετησίως, με την έρευνα του 2023 να βασίζεται σε απαντήσεις από 145.702 άτομα σε 142 χώρες και να σταθμίζεται ανάλογα με τον πληθυσμό. Οι ερωτηθέντες απαντούν σε μια σειρά από κοινωνικοοικονομικά και πολιτικά ζητήματα.

Ορισμένες χώρες όπου υπάρχουν ήδη διαθέσιμα στοιχεία για το 2024 έχουν δείξει περαιτέρω αύξηση της δυσαρέσκειας με τη στέγαση φέτος. Στη Γερμανία, το ποσοστό των δυσαρεστημένων για τη διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτή στέγαση αυξήθηκε στο νέο υψηλό του 46%, από 42% το 2023 και υπερδιπλάσιο από τα επίπεδα μέχρι το 2012. Στην Ισπανία, το ποσοστό των δυσαρεστημένων από τη στέγαση αυξήθηκε στο 62% το 2024, το υψηλότερο από την οικονομική κρίση.