Ειδικός αναλυτής τρομοκρατίας στο Newsbomb.gr: Πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος μεγάλου χτυπήματος

«Μπορεί να μην μάθω ποτέ τις απαντήσεις στα ερωτήματα που με βασάνιζαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Ξέρω όμως ότι αν στηριχθούμε στον Θεό και ο ένας στον άλλον, θα οδηγηθούμε σε ένα καλύτερο, φωτεινότερο μέλλον»…

Στη δήλωση αυτή του διασωθέντα των τρομοκρατικών χτυπημάτων της 11^ης Σεπτεμβρίου. Μάικλ Χίνγκσον, αποτυπώνεται εν πολλοίς το πνεύμα της μνημόνευσης της σημερινής επετείου.

Είναι η μέρα που όλοι θυμόμαστε που βρισκόμασταν, επειδή συνέβη κάτι που παρόμοιό του δεν είχε ξανασυμβεί, κάτι που θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στα βάθη της ψυχής μας.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, σχεδόν 3.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των επιθέσεων στους Δίδυμους Πύργους, στο Πεντάγωνο και στην πτήση 93 της United Airlines.

Στις 8:46 π.μ. ώρα Ελλάδας, η πτήση 11 της American Airlines (που ταξίδευε από τη Βοστώνη προς το Λος Άντζελες) χτύπησε τον βόρειο πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη σε αυτό που σήμερα αποκαλούμε ως τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.

Στις 9:03 π.μ. ώρα Ελλάδας, η πτήση 175 της United Airlines (που ταξίδευε από τη Βοστώνη προς το Λος Άντζελες) χτύπησε το νότιο πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη.

Στις 9:37 π.μ. , η πτήση 77 της American Airlines (που ταξίδευε από το Ντάλες της Βιρτζίνια προς το Λος Άντζελες) χτύπησε το κτίριο του Πενταγώνου στην Ουάσιγκτον.

Και στις 10:03 π.μ., η πτήση 93 της United Airlines (που ταξίδευε από το Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ προς το Σαν Φρανσίσκο) συνετρίβη σε ένα χωράφι κοντά στο Σάνκσβιλ της Πενσυλβάνια.

Από τότε μέχρι σήμερα

Ο Άκης Καρατράντος, Δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και νέων απειλών, και κύριος Ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ εξηγεί στο Newsbomb.gr τι συνέβη εκείνη τη μέρα και κατόπιν τις ημέρες μετά, και τις επόμενες μέρες και χρόνια, μέχρι τη σημερινή πραγματικότητα.

Ακολουθεί η συνέντευξή του στο Newsbomb.gr:

-Συμπληρώνονται φέτος 23 χρόνια από την ασύλληπτη εκείνη μέρα όταν καταγράφηκε το κινηματογραφικό φονικότατο τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά εκείνα που το κατέστησαν πρωτοφανές;

Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν το πρώτο μεγάλο σοκ του 21ου αιώνα. Ο σχεδιασμός τους, η προετοιμασία τους, οι στόχοι τους και οι χιλιάδες νεκροί και τραυματίες που προκάλεσαν αποτύπωσαν με τον δραματικότερο τρόπο την αρνητική μοναδικότητα τους. Ο αριθμός των νεκρών και των τραυματιών από μόνος του αρκεί.

Η Δύση, οι ΗΠΑ, γνώρισαν το πλέον φρικτό πρόσωπο του τρόμου. Είδαμε για πρώτη φορά τέτοια μαζική στοχοποίηση λεγόμενων «μαλακών» στόχων, δηλαδή σημείων με μεγάλη συγκέντρωση πολιτών.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο ήταν το ασύμμετρο αυτής της επίθεσης, που χαρακτήρισε και την τυπολογία της απειλής από την τρομοκρατία ως νέα και ασύμμετρη. Πέραν όμως αυτού, ήταν το σφράγισμα του περάσματος της ισλαμιστικής τρομοκρατίας στον 21ο αιώνα, καθώς η Αλ Κάιντα έγινε η πρώτη σε τέτοιο βαθμό διεθνής τρομοκρατική οργάνωση.

Η Aλ Κάιντα αξιοποίησε όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της παγκοσμιοποίησης για να ματώσει τη Δύση. Το πέτυχε. Όλοι θυμούνται εκείνες τις στιγμές. Ό,τι και αν έκανε κάποιος εκείνη την ημέρα, αυτό έχει περάσει στη μνήμη του λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων που μεταδόθηκαν live από την τηλεόραση. Μέσα σε περίπου μία ώρα οι ΗΠΑ δέχτηκαν τέσσερις επιθέσεις. Μόνο η μία από αυτές απέτυχε. Το αποτέλεσμα των επιθέσεων ήταν τρομακτικό: 2.973 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

-Σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, πού μπορούμε να πούμε ότι οδήγησε τον πλανήτη αυτό το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου; Πόσο άλλαξε τον κόσμο;

Ο κόσμος μας άλλαξε ριζικά. Δεν είναι τυχαίο πως ακόμη και σήμερα, περιγράφουμε τον κόσμο πριν και μετά από το «Γεγονός» του 21ου αιώνα, όπως εύστοχα έχει χαρακτηρίσει τις επιθέσεις ο Παναγής Παναγιωτόπουλος.

Ένας άλλος κόσμος προέκυψε μέσα από τα συντρίμμια των πολύνεκρων επιθέσεων. Η 11η Σεπτεμβρίου άλλαξε συνολικά την ασφάλεια. Πολιτικά, στρατηγικά, νομικά, επιχειρησιακά και επιστημονικά. Υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στους διεθνείς οργανισμούς, στο πλαίσιο και στη λειτουργία τους.

Τέλος, άλλαξε όλη η καθημερινότητα των ανθρώπων. Ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα να είναι οι αεροπορικές μετακινήσεις, τίποτε δεν ήταν ίδιο μετά από την 11η Σεπτεμβρίου.

Από τις διεθνείς σχέσεις και τη χρήση της τεχνολογίας στην αστυνόμευση, ως την επιστήμη και τη μυθιστορία (λογοτεχνία, κόμικς, ταινίες, σειρές), το αποτύπωμα της 11ης Σεπτεμβρίου είναι έντονο. Είναι χαρακτηριστική η έξαρση των δημοσιεύσεων και των ερευνητικών προσεγγίσεων για ζητήματα τρομοκρατίας μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Αυτή η έξαρση, οδήγησε επί της ουσίας σε μία ριζική αναδιοργάνωση του πεδίου των σπουδών για την τρομοκρατία.

Σχηματικά, μπορούμε να μιλήσουμε για έξι μεγάλους τομείς, όπου το αποτύπωμα της 11ης Σεπτεμβρίου είναι εντονότερο: α) διεθνείς σχέσεις - διεθνής πολιτική, β) κοινωνία, γ) πολιτικές ασφάλειας, δ) επικοινωνία- προβολή, ε) τρομοκρατία και στ) επιστήμη και έρευνα.

-Το τρομοκρατικό χτύπημα στη Νέα Υόρκη σχολιάστηκε τότε ως ένα σοβαρότατο σφάλμα των μυστικών υπηρεσιών, που δεν το πρόλαβαν. Πριν από ένα χρόνο μια άλλη περιβόητη μυστική υπηρεσία δεν πρόλαβε την δολοφονική επιδρομή της Χαμάς στα ισραηλινά εδάφη. Τι συμβαίνει τελικά με τις μυστικές υπηρεσίες; Όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν;

Η μεγαλύτερη συζήτηση, αλλά και οι περισσότερες από τις αμέτρητες θεωρίες συνομωσίας που έχουν διαδοθεί όλα αυτά τα χρόνια για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου αφορούν το ρόλο και την αντίδραση των υπηρεσιών πληροφοριών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως οι ειδικές επιτροπές διερεύνησης των επιθέσεων ασχολήθηκαν εκτεταμένα με τις υπηρεσίες πληροφοριών. Νομίζω πως έχουν συζητηθεί περισσότερα για το ζήτημα αυτό, από όσα έχουν σημασία.

Προφανώς και υπήρξε σημαντική αστοχία από πλευράς των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να προκύπτει στο συντονισμό και στην ανταλλαγή πληροφοριών, ζήτημα που κόστισε στην αδυναμία να ενωθούν εγκαίρως τα πολλά κομμάτια του πληροφοριακού πάζλ. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που μετά την 11η Σεπτεμβρίου είχαμε μια πραγματική επανάσταση στον τομέα των πληροφοριών στις ΗΠΑ, με ριζικές θεσμικές, οργανωτικές και επιχειρησιακές αλλαγές.

Από τότε έχουν υπάρξει πολλές φορές επικρίσεις για τις υπηρεσίες πληροφοριών και τη μη αποτροπή τρομοκρατικών επιθέσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι επιθέσεις στο Βέλγιο τον Μάρτιο του 2016. Η φρικτή συντονισμένη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου του 2023 ήταν η πλέον πρόσφατη σε αυτή την αλυσίδα. Σαφώς και οι υπηρεσίες πληροφοριών κάνουν λάθη και έχουν αστοχίες. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε πως έχουν εξελιχθεί πάρα πολύ και οι τρομοκρατικές οργανώσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως πρέπει σωρευτικά να μιλήσουμε για πρόβλημα στη λειτουργία αυτών των υπηρεσιών. Ας ρίξουμε μια ματιά στον αριθμό των επιθέσεων που αποτρέπουν καθημερινά. Είναι σίγουρο ωστόσο πως χρειάζεται να ενισχυθεί και άλλο ο τομέας των πληροφοριών, ειδικά στην εποχή της κατακερματισμένης τρομοκρατίας.

- Το τελευταίο διάστημα πάλι γινόμαστε μάρτυρες εκ νέου τρομοκρατικών χτυπημάτων στη Δύση, όχι τόσο «εντυπωσιακών» όσο η 9/11, αλλά εξίσου σοβαρών. Θεωρείτε ότι οι ρίζες της τρομοκρατίας είναι τόσο βαθιές που θα πρέπει να αναμένουμε κάτι μεγάλο; Μπορεί να υπάρχει σε αντιστοιχία κάτι ανάλογο με το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους;

Η τρομοκρατία δεν εξαφανίστηκε ποτέ ως απειλή. Είναι χαρακτηριστικό πως μετά τον θάνατο του Μπιν Λάντεν, όταν πολλοί υποστήριζαν πως τελειώσαμε με την τρομοκρατία, είδαμε την ανάδυση οργανώσεων όπως η ISIS, που έφτασαν να αποτελούν μεγαλύτερη απειλή από την Αλ Κάιντα.

Πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος για ένα μεγάλο χτύπημα, τον αναδεικνύουν άλλωστε και οι εκτιμήσεις κινδύνου διαφόρων υπηρεσιών, όπως για παράδειγμα η EUROPOL. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε πως η Αλ Κάιντα είναι ακόμη μια ενεργός τρομοκρατική οργάνωση. Ωστόσο, η τεχνολογία, αλλά και η ενίσχυση των υπηρεσιών πληροφοριών έχουν μεγαλώσει την πίεση κατά των τρομοκρατιών οργανώσεων και εκ των πραγμάτων καθιστούν ένα τέτοιο χτύπημα δυσκολότερο, αλλά όχι αδύνατο.

Αν μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την απειλή της τρομοκρατίας αυτής της περιόδου, θα λέγαμε πως είναι αυτή των μοναχικών δρώντων, στοιχείο που την καθιστά περισσότερο απρόβλεπτη και δυσκολότερο να εντοπιστεί. Μην ξεχνάμε πως ένας μοναδικός δρώντας, στη Νίκαια της Γαλλίας, σκότωσε δεκάδες ανθρώπους και τραυμάτισε εκατοντάδες, χρησιμοποιώντας ως όπλο ένα φορτηγό

Σχετικές ειδήσεις

• Η Ελληνίδα μυστική πράκτορας που ήταν στο Ground Zero περιγράφει την εμπειρία που την έκανε Άτρωτη
• ΗΠΑ: Ανακαλείται η εξωδικαστική συμφωνία για τους τρομοκράτες της 11ης Σεπτέμβρη
• 11η Σεπτεμβρίου 2001: Ο «εγκέφαλος» των επιθέσεων δηλώνει ένοχος για να αποφύγει τη θανατική ποινή