Γερμανία: Επαναφέρει τους ελέγχους στα σύνορα - Οξύνονται οι εντάσεις στους κόλπους της ΕΕ

Η Γερμανία επαναφέρει προσωρινούς ελέγχους και στα εννέα χερσαία σύνορά της, μια κίνηση που έχει προκαλέσει κριτική σε αρκετούς από τους Ευρωπαίους εταίρους της και την ίδια στιγμή επαίνους σε αντιευρωπαΐκούς, ξενοφοβικούς κύκλους.

Η κυβέρνηση συνασπισμού στο Βερολίνο δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι έλεγχοι που ήδη πραγματοποιούνται στα σύνορά της με την Αυστρία, την Πολωνία, την Τσεχία και την Ελβετία θα επεκταθούν στη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Δανία.

Η απόφαση ελήφθη μετά από μια σειρά θανατηφόρων επιθέσεων με μαχαίρι στις οποίες οι ύποπτοι ήταν αιτούντες άσυλο και μία σειρά από ιστορικές επιτυχίες του αντιμεταναστευτικού κόμματος Alternative für Deutschland (AfD) σε δύο κρίσιμες πολιτειακές εκλογές στα ανατολικά της χώρας. Η καταστολή των συνόρων της Γερμανίας απειλεί ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Η Νάνσι Φέιζερ, υπουργός Εσωτερικών της χώρας, είπε ότι οι συνοριακοί έλεγχοι θα περιορίσουν τη μετανάστευση και θα «προστατεύσουν από τους σοβαρούς κινδύνους που θέτει η ισλαμιστική τρομοκρατία και το σοβαρό έγκλημα», αλλά οι επικριτές το κατήγγειλαν ως πολιτικά υποκινούμενο και προειδοποίησαν οτι θα αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικό.

Η ζώνη Σένγκεν της Ευρώπης , η οποία περιλαμβάνει 25 κράτη της ΕΕ συν άλλα τέσσερα, συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας και της Νορβηγίας, επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία χωρίς συνοριακούς ελέγχους και θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του μπλοκ καθώς προσφέρει κρίσιμο οικονομικό πλεονέκτημα.

Επιτρέπονται προσωρινοί έλεγχοι σε εξαιρετικές περιπτώσεις για την αποτροπή συγκεκριμένων απειλών για την εσωτερική ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. Οκτώ κράτη-μέλη τα επιβάλλουν επί του παρόντος σε επιλεγμένα σύνορα, επικαλούμενα αυξημένες τρομοκρατικές απειλές ή πίεση στην ικανότητα ασύλου.

Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, ήταν ο πρώτος που επέκρινε ανοιχτά την απόφαση της Γερμανίας, χαρακτηρίζοντάς την «απαράδεκτη από την άποψη της Πολωνίας» και απαιτώντας περισσότερη βοήθεια από το Βερολίνο για τη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και όχι αυστηρότερους εσωτερικούς ελέγχους.

Η Βαρσοβία πρότεινε διαβουλεύσεις με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ που συνορεύουν με τη Γερμανία για να αντιμετωπίσουν μια απόφαση που σύμφωνα με τον Τουσκ ήταν αποτέλεσμα της «εσωτερικής πολιτικής κατάστασης» της χώρας και θα μπορούσε να οδηγήσει στην «de facto αναστολή της συμφωνίας Σένγκεν σε μεγάλη κλίμακα».

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε την Πέμπτη ότι θα ήταν λάθος να «μεταβούμε σε μια λογική ad hoc εξαιρέσεων από τη συμφωνία Σένγκεν, με συνοριακούς ελέγχους που θα βλάψουν ένα από τα θεμελιώδη επιτεύγματα της ΕΕ». Η απάντηση, είπε ο κ. Μητσοτάκης, «δεν μπορεί να καταργήσει μονομερώς τη Σένγκεν». Άλλοι, ωστόσο, ήταν πιο αισιόδοξοι, με τον Τσέχο υπουργό Εσωτερικών, Βιτ Ρακούσαν, να λέει ότι δεν περιμένει μεγάλη αλλαγή καθώς οι έλεγχοι θα ήταν ως επί το πλείστον τυχαίοι.

Οι ηγέτες των ξενοφοβικών κομμάτων επιδοκίμασαν την εξέλιξη. Ο Γκέερτ Βίλντερς του Ολλανδικού Κόμματος Ελευθερίας (PVV) είπε ότι η απόφαση του Βερολίνου ήταν μια «υπέροχη ιδέα» και ρώτησε πότε θα ακολουθήσει η Ολλανδία, ενώ ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν είπε στο X: «Καλώς ήρθατε στο κλαμπ».

Η Μαρίν Λεπέν της «Εθνικής Συσπείρωσης» της Γαλλίας είπε ότι το κόμμα της είχε προτείνει ένα «διπλό σύστημα - εξωτερικά και εσωτερικά σύνορα -» στις πρόσφατες εκλογές και της είπαν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. «Τώρα το κάνει η Γερμανία», είπε. «Πότε θα ακολουθήσει η Γαλλία;»

Το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα «Αδέρφια της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι επαίνεσε την απόφαση του Βερολίνου. Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, του οποίου ο διαιρεμένος τρικομματικός συνασπισμός υστερεί στις δημοσκοπήσεις σε σχέση με το AfD και την κεντροδεξιά αντιπολίτευση των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) στις δημοσκοπήσεις ένα χρόνο πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές, υπερασπίστηκε την απόφαση.

Λίγες ημέρες πριν από τις κρίσιμες τοπικές εκλογές στο Βραδεμβούργο, τις οποίες αναμένεται να κερδίσει το AfD, ο Σολτς είπε στο κοινοβούλιο ότι η κίνηση ήταν απαραίτητη και ότι η κυβέρνηση θα «την προχωρήσει, παρά το γεγονός οτι δυσκολεύει τους γείτονές μας».

Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος θα είναι ο αντίκτυπος των αυξημένων συνοριακών ελέγχων. Το Βερολίνο έχει δεσμευτεί να «συντονιστεί στενά με τους γείτονες… και να διατηρήσει τον αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή στις παραμεθόριες περιοχές όσο το δυνατόν μικρότερο».

Το υπουργείο Εσωτερικών την περασμένη εβδομάδα επέμεινε ότι τα μέτρα, τα οποία έχουν προγραμματιστεί να διαρκέσουν για ένα εξάμηνο -σε πρώτη φάση- θα είναι σύμφωνα με τους υπάρχοντες συνοριακούς ελέγχους – με άλλα λόγια, τυχαίους επιτόπιους ελέγχους ή στόχευση συγκεκριμένων οχημάτων βάσει αστυνομικών πληροφοριών.

Εκπρόσωποι της εμπορικής βιομηχανίας είπαν ότι πιστεύουν πως οι αυστηρότεροι έλεγχοι δεν θα πρέπει να οδηγήσουν σε υπερβολικές οπισθοδρομήσεις και συνακόλουθες οικονομικές απώλειες, αλλά οι ενώσεις διασυνοριακών εργαζομένων είπαν ότι θα παρακολουθούν στενά την κατάσταση.

Το πιο πιθανό λένε οι αναλυτές είναι να αυξηθούν οι εντάσεις με τους γείτονες της Γερμανίας, εάν οι έλεγχοι - μαζί με τα σχέδια να διευκολύνουν την επιστροφή των ανθρώπων απευθείας στα σύνορα - οδηγήσουν τις αρχές να επαναπροωθήσουν περισσότερους ανθρώπους στη χώρα από την οποία φθάνουν.