Ξεκίνησε ο τρίτος πόλεμος Ισραήλ - Χεζμπολάχ: Το αιματηρό παρελθόν και το σκοτεινό μέλλον
Mετά τις φονικές επιθέσεις της περασμένης εβδομάδας σε συσκευές επκοινωνίας της Χεζμπολάχ, ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε νέο κύμα σφοδρών επιδρομών στον Λίβανο, στοχεύοντας θέσεις από τις οποίες εκτοξεύονται ρουκέτες προς το Ισραήλ. Σε ενημέρωση στο διαδίκτυο, αξιωματούχοι του IDF δήλωσαν ότι «πολεμικά αεροσκάφη στόχευσαν δεκάδες τοποθεσίες» σε αρκετές περιοχές στο νότιο Λίβανο
Οι εντατικοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί σκότωσαν τουλάχιστον 492 ανθρώπους, ανάμεσά τους 35 παιδιά, σύμφωνα με τις αρχές της χώρας, η οποία έζησε την πιο αιματηρή ημέρα του σχεδόν ενός χρόνου ανταλλαγών πυρών στα σύνορα, παράλληλα με τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας.
Καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, χιλιάδες πολίτες προσπαθούσαν να φτάσουν στη Βηρυτό, εγκαταλείποντας πόλεις και χωριά στο νότιο Λίβανο. Η αναζωπύρωση της σύγκρουσης σημειώνεται την ώρα που η οικονομία του Λιβάνου έχει καταρρεύσει και παραμένει σε καθεστώς επιβίωσης από το ξέσπασμα της πολυδιάστατης κρίσης ατη χώρα τον Οκτώβριο του 2019.
Οι εκτεταμένες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές, οι οποίες έπληξαν περιοχές στο νότο, στα ανατολικά και, προς το παρόν, στο βόρειο τμήμα της χώρας, είχαν ως αποτέλεσμα την πιο θανατηφόρα ημέρα στον Λίβανο από τουλάχιστον το 2006 - την τελευταία φορά που η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ ενεπλάκησαν σε πόλεμο.
Υπό το φως των εξελίξεων, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν οτι στέλνουν μικρό αριθμό επιπλέον στρατευμάτων στη Μέση Ανατολή όπως ανακοίνωσε το Πεντάγωνο χωρίς να διευκρινίσει ωστόσο τον ακριβή αριθμό ή την αποστολή των δυνάμεων που έχουν αναπτυχθεί. Οι δυνατότητες των ΗΠΑ στην περιοχή περιλαμβάνουν το αεροπλανοφόρο Abraham Lincoln, μαχητικά αεροσκάφη και αεροπορικές άμυνες.
Ένας σκιώδης πόλεμος που διαρκεί 40 χρόνια
Οι εχθροπραξίες ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου δεν είναι νέες. Εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια, ένας αιματηρός και βίαιος σκιώδης πόλεμος μαίνεται μεταξύ των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών και της σιιτικής ισλαμιστικής οργάνωσης Χεζμπολάχ με έδρα τον Λίβανο.
Μία από τις πρώτες ήττες του Ισραήλ σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 1982, πέντε μήνες μετά την εισβολή των δυνάμεών του στον Λίβανο με στόχο την καταστροφή της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), που τότε είχε έδρα εκεί. Όταν οι ένοπλοι μαχητές της PLO αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Βηρυτό, φάνηκε ότι το Ισραήλ είχε κερδίσει μια σημαντική νίκη.
Στη συνέχεια, ήρθε μια συντριπτική έκρηξη που κατέστρεψε τα κεντρικά γραφεία της Shin Bet, της εσωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών του Ισραήλ, στην παραλιακή πόλη της Τύρου. Ενενήντα ένας άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην έκρηξη, την οποία οι αρχές απέδωσαν τότε και για πολλά χρόνια μετά σε διαρροή αερίου. Στην πραγματικότητα, ήταν μια μαζική βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας με παγιδευμένο αυτοκίνητο, από τις πρώτες του είδους της, οργανωμένη από μαχητές ισλαμιστές από τον σιιτικό πληθυσμό του νότιου Λιβάνου.
Εκείνοι πίσω από την έκρηξη συνέχισαν να προσχωρούν στη Χεζμπολάχ, η οποία ιδρύθηκε το επόμενο καλοκαίρι με την επίβλεψη και την υποστήριξη του νέου ιρανικού επαναστατικού καθεστώτος που είχε λάβει την εξουσία στην Τεχεράνη το 1979. Οι ίδιοι νεαροί ριζοσπάστες Σιίτες βομβάρδισαν με επιτυχία τα κεντρικά γραφεία της Shin Bet στην Τύρο για άλλη μια φορά τον Νοέμβριο του 1983, σκοτώνοντας 28 Ισραηλινούς και 32 Λιβανέζους κρατούμενους. Προκάλεσαν επίσης εκατοντάδες θύματα στις ΗΠΑ και τη Γαλλία με άλλες μαζικές επιθέσεις αυτοκτονίας που οι ισραηλινές υπηρεσίες ήταν ανίκανες να αποτρέψουν.
Έτσι ξεκίνησε μια από τις πιο σκληρές κρυφές συγκρούσεις των τελευταίων δεκαετιών οπουδήποτε στον κόσμο. Ο στρατός του Ισραήλ πολέμησε κατά της Χεζμπολάχ μέχρι που αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τον Λίβανο το 1999 και ξανά κατά τη διάρκεια ενός σύντομου πολέμου το 2006, αλλά οι μυστικές υπηρεσίες ασφαλείας του συνέχισαν τη δράση τους.
Μια οξεία έλλειψη πληροφοριών άφησε τους Ισραηλινούς στο σκοτάδι σχετικά με τα σχέδια της Χεζμπολάχ για μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 1980. Το πού βρισκόταν ένα συγκεκριμένο άτομο –ένας νεαρός Λιβανέζος Σιίτης ονόματι Iμάντ Mουγκνίγιε, ο οποίος είχε ενορχηστρώσει εκρήξεις, αεροπειρατίες και απαγωγές– παρέμενε ασαφής. Υπήρχαν πολλές παρολίγον ατυχήματα, αλλά χρειάστηκαν περισσότερα από 20 χρόνια για να φτάσουν οι Ισραηλινοόι τον στόχο τους όταν ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο εξερράγη και σκότωσε τον Mουγκνίγιε στη Δαμασκό το 2008.
«Πεδίο μάχης» Ισραήλ-Χεζμπολάχ η Νότια Αμερική
Ένα σημαντικό πεδίο μάχης στις αρχές της δεκαετίας του '90 ήταν η Νότια Αμερική, όπου η Χεζμπολάχ μπόρεσε να στρατολογήσει υποστηρικτές από τη μεγάλη λιβανέζικη σιιτική διασπορά. Όταν ισραηλινά επιθετικά ελικόπτερα σκότωσαν τον Aμπάς αλ Μουσάουι, τον νέο ηγέτη της Χεζμπολάχ, στο νότιο Λίβανο τον Φεβρουάριο του 1992, η μαχητική ισλαμιστική οργάνωση αναζήτησε την εκδίκησή της στην Αργεντινή.
Πρώτα, βομβαρδίστηκε η πρεσβεία του Ισραήλ στο Μπουένος Άιρες, σκοτώνοντας 29, ενώ στη συνέχεια, το 1994 ένας βομβιστής αυτοκτονίας σκότωσε 85 ανθρώπους σε ένα κέντρο εβραϊκής κοινότητας στην πρωτεύουσα της Αργεντινής. Και οι δύο επιθέσεις αποδίδονται στη Χεζμπολάχ από τους ερευνητές.
Η Νότια Αμερική αναδείχθηκε επίσης ως ένας σημαντικός κόμβος χρηματοδότησης της Χεζμπολάχ, με μια μεγάλη ποικιλία νόμιμων και παράνομων δραστηριοτήτων που διευθύνονταν από υποστηρικτές της εκεί και δημιουργούσαν τεράστια κεφάλαια για την οργάνωση. Η τεράστια κλίμακα των επιχειρήσεων, που συχνά εκτελούνται από απομακρυσμένες τοποθεσίες όπου οι τοπικές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν περιορισμένη παρουσία ή γνώση, εμπόδισε τις προσπάθειες του Ισραήλ να τις τερματίσει.
Επιθέσεις στην Ευρώπη
Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη ήταν άλλο ένα θέατρο εχθροπραξιών στον σκιώδη πόλεμο. Καθώς η Χεζμπολάχ προσπάθησε να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της στη γηραιά ήπειρο μέσω δεκάδων εταιρειών, οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών προσπάθησαν να εμποδίσουν τις προσπάθειες της ομάδας. Μια σειρά από επιχειρήσεις χαμηλού προφίλ είχαν κάποια επιτυχία, πολλές λόγω της διακριτικής βοήθειας των τοπικών υπηρεσιών ασφαλείας.
Μία προσπάθεια της Χεζμπολάχ να εκδικηθεί για τον θάνατο του Μουγκνίγιε με επίθεση στην ισραηλινή πρεσβεία στο Αζερμπαϊτζάν, απέτυχε. Όμως, τον Ιούλιο του 2012, μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σε λεωφορείο σκότωσε πέντε νεαρούς Ισραηλινούς και έναν οδηγό στο θέρετρο Μπουργκάς της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία. Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία για διασυνδέσεις με τη Χεζμπολάχ.
Μέχρι τότε, η μάχη μαινόταν σε όλο τον κόσμο. Το 2012, αναλυτές πληροφοριών στις ΗΠΑ εντόπισαν πολλαπλές συνωμοσίες της Χεζμπολάχ εναντίον ισραηλινών ή εβραϊκών στόχων – συμπεριλαμβανομένων δύο στη Μπανγκόκ και ενός στο Δελχί, την Τιφλίδα, τη Μομπάσα και την Κύπρο – σε διάστημα μόλις έξι μηνών. Ένας διπλωμάτης στο Δελχί τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια μιας σειράς επιθέσεων με παγιδευμένα αυτοκίνητα σε μια πολύπλοκη επιχείρηση στην οποία συμμετείχαν πράκτορες στην Ταϊλάνδη και την Ινδία, αρκετοί από τους οποίους συνδέονταν με το Ιράν και τη Χεζμπολάχ.
Τα κανάλια χρηματοδότησης της Χεζμπολάχ
Η Βόρεια Αμερική υπήρξε κατά κύριο λόγο κόμβος εφοδιασμού για τη Χεζμπολάχ, με προτεραιότητα τις μεγάλες επιχειρήσεις χρηματοδότησης. Αυτά φέρεται να επέτρεψαν στους συμπαθούντες της οργάνωσης να στείλουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια πίσω στη Χεζμπολάχ, μια σημαντική ροή χρηματοδότησης για τον εκτεταμένο προϋπολογισμό της κοινωνικής πρόνοιας καθώς και για στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Το 2011, Αμερικανοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι τα έσοδα από τις πωλήσεις αυτοκινήτων και τη διακίνηση ναρκωτικών διοχετεύθηκαν πίσω στον Λίβανο μέσα από κανάλια ξεπλύματος χρήματος που ελέγχονται από τη Χεζμπολάχ. Πέρυσι, ένας υψηλού προφίλ συλλέκτης έργων τέχνης μπήκε σε λίστα κυρώσεων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και κατηγορήθηκε στις ΗΠΑ για ισχυρισμούς ότι χρησιμοποιεί τη συλλογή του, η οποία περιλαμβάνει αριστουργήματα των Πάμπλο Πικάσο, Άντονι Γκόρμλι και Άντι Γουόρχολ, για να ξεπλύνει χρήματα για τη Χεζμπολάχ.
Έπειτα, υπήρξε ο παράνομος πόλεμος πιο κοντά στο σπίτι. Το 2023, ο Ντέιβιντ Μπαρνέα, διευθυντής της Μοσάντ, της κύριας ισραηλινής υπηρεσίας πληροφοριών στο εξωτερικό, περιέγραψε 27 ιρανικές συνωμοσίες εναντίον Ισραηλινών, συμπεριλαμβανομένων της Γεωργίας, της Κύπρου, της Ελλάδας και της Γερμανίας. Πράκτορες της Χεζμπολάχ δραστηριοποιούνται στο Ιράκ, την Υεμένη και τη Συρία, όπου χιλιάδες μαχητές της αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Αν και υπήρξαν νίκες και ήττες και από τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια πολλών δεκαετιών, η ισορροπία φαίνεται να γέρνει αποφασιστικά υπέρ του Ισραήλ τους τελευταίους μήνες. Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν περιγράψει προσπάθειες από Ιρανούς πράκτορες - ή τη Χεζμπολάχ - να πραγματοποιήσουν δολοφονίες στο Ισραήλ. Καμία δεν πέτυχε τον στόχο της.
Οι φονικές, συντονισμένες επιθέσεις σε βομβητές
Οι επιθέσεις της περασμένης εβδομάδας σε βομβητές και walkie-talkie, που σκότωσαν 42 και τραυμάτισαν περίπου 3.000, εικάζεται ότι πραγματοποιήθηκαν από τη Μοσάντ και άλλες ισραηλινές υπηρεσίες και θεωρήθηκαν από τους αναλυτές ως ηχηρή «νίκη» στη μακρά μυστική σύγκρουση.
Ταυτόχρονα, η ανώτατη διοίκηση της Χεζμπολάχ έχει αποδεκατιστεί από μια σειρά ισραηλινών δολοφονιών ανώτερων στρατιωτικών αξιωματούχων που υποδηλώνουν μια ροή έγκαιρων, ακριβών εσωτερικών πληροφοριών, που πιθανότατα προέρχονται από ένα επικοινωνίες που υπεκλάπησαν, παρακολουθήσεις ,αλλά και πρόκτορες που προσχώρησαν στις τάξεις της Χεζμπολάχ.
«Πρόκειται για ένα τεράστιο πραξικόπημα πληροφοριών… Οι Ισραηλινοί στοχεύουν τα ανώτερα και μεσαία επίπεδα και αυτό αφήνει τη [Χεζμπολάχ] τυφλή, κουφή και άλαλη», δήλωσε ο Μάγκνους Ράνστορπ, βετεράνος παρατηρητής της Χεζμπολάχ στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Άμυνας.
Οι στοχευμένες δολοφονίες δείχνουν επίσης ότι η Μοσάντ και άλλες υπηρεσίες έχουν μακριά θεσμική μνήμη. Ο Φουάντ Σουκρ, ο αρχηγός του επιτελείου της Χεζμπολάχ που σκοτώθηκε από το Ισραήλ τον Ιούλιο, και ο Ιμπραήμ Ακίλ, ο οποίος σκοτώθηκε την περασμένη εβδομάδα, ήταν σημαντικά μέλη της τρέχουσας στρατιωτικής ιεραρχίας της Χεζμπολάχ και θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο σε κάθε επερχόμενο πόλεμο. Και οι δύο ήταν επίσης ιδρυτικά μέλη της Χεζμπολάχ και μέρος του δικτύου που ήταν υπεύθυνο για τους βομβαρδισμούς του 1982 και του 1983.