Η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη του κόσμου έχει μείνει χωρίς νερό- Γιατί η Ζάμπια έχει μείνει χωρίς ρεύμα
Οι χειρότερες διακοπές ρεύματος στη Ζάμπια από τότε που θυμάται κανείς, προκλήθηκαν από μια σοβαρή ξηρασία στην περιοχή, η οποία άφησε το κρίσιμο φράγμα Καρίμπα, την πηγή των προβλημάτων του Tindor Sikunyongana, ενός κατοίκου της χώρας που έχει μια επιχείρηση συγκόλλησης, με ανεπαρκές νερό για να λειτουργήσουν οι υδροηλεκτρικές τουρμπίνες. Η Καρίμπα είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στον κόσμο σε όγκο και βρίσκεται 200 χιλιόμετρα νότια της Λουσάκα στα σύνορα μεταξύ Ζάμπια και Ζιμπάμπουε.
Το ογκώδες τείχος του φράγματος κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1950 και περισσότεροι από 80 εργάτες έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Προοριζόταν να φέρει την επανάσταση στον ενεργειακό εφοδιασμό των χωρών, «παγιδεύοντας» το νερό του ποταμού Ζαμβέζη, μετατρέποντας μια κοιλάδα σε μια τεράστια λίμνη και παρέχοντας ατελείωτη παροχή ανανεώσιμης υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Αυτό δεν ισχύει πλέον, καθώς η πολύμηνη ξηρασία, που προκλήθηκε από το φυσικό καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο και επιδεινώθηκε από την αύξηση της θερμοκρασίας, έφερε τον υδροηλεκτρικό σταθμό της Ζάμπια στα πρόθυρα της πλήρους διακοπής λειτουργίας του για πρώτη φορά.
Η στάθμη του νερού είναι τόσο χαμηλή που μόνο μία από τις έξι τουρμπίνες στην πλευρά του φράγματος της Ζάμπια είναι σε θέση να λειτουργήσει, μειώνοντας την παραγωγή σε λιγότερο από το 10% της κανονικής παραγωγής. Η Ζάμπια βασίζεται στο φράγμα Καρίμπα για περισσότερο από το 80% του εθνικού της εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της Ζάμπια να έχουν μόλις λίγες ώρες ρεύματος την ημέρα στην καλύτερη περίπτωση. Συχνά, περιοχές μένουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα για μέρες.
Η Edla Musonda έχει αρχίσει να κουβαλάει ολόκληρο τον υπολογιστή της - σκληρό δίσκο, οθόνη, τα πάντα - σε μια τοπική καφετέρια για να μπορεί να δουλέψει.
Η Musonda και άλλοι μαζεύονται στο Mercato Cafe στην πρωτεύουσα της Ζάμπια, τη Λουσάκα, όχι επειδή θέλουν να φάνε ή να απολαύσουν την ατμόσφαιρα, αλλά επειδή έχει γεννήτρια ντίζελ. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσει η μικρή ταξιδιωτική επιχείρησή της.
Λιγότεροι από τους μισούς από τους 20 εκατομμύρια κατοίκους της Ζάμπια είχαν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα πριν από τα προβλήματα του Καρίμπα. Εκατομμύρια έχουν αναγκαστεί να προσαρμοστούν, καθώς πλέον οι μητέρες έχουν βρει διαφορετικούς τρόπους να μαγειρεύουν για τις οικογένειές τους και τα παιδιά διαβάζουν για το σχολείο τους με φως από κεριά. Η πιο καταστροφική επίπτωση της κρίσης όταν οι μικρές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να λειτουργήσουν.
«Αυτό πρόκειται επίσης να αυξήσει τα επίπεδα φτώχειας στη χώρα», δήλωσε ο οικονομολόγος Trevor Hambayi, ο οποίος φοβάται ότι η οικονομία της Ζάμπια θα συρρικνωθεί δραματικά εάν η κρίση της ηλεκτρικής ενέργειας συνεχιστεί. Πρόκειται για μια προειδοποιητική έκκληση προς την κυβέρνηση της Ζάμπια και την ήπειρο γενικότερα, σχετικά με τον κίνδυνο που εγκυμονεί για την ανάπτυξη, η μεγάλη εξάρτηση από μια πηγή ενέργειας που η ίδια με τη σειρά της εξαρτάται τόσο πολύ από το κλίμα.
Η κρίση ενέργειας αποτελεί μεγαλύτερο πλήγμα για την οικονομία και τη μάχη κατά της φτώχειας από ότι οι καραντίνες που έγιναν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, δήλωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχάνων της Ζάμπια, Ashu Sagar.
Η εξάρτηση από την υδροηλεκτρική ενέργεια δεν είναι πλέον βιώσιμη
Η Αφρική συμβάλλει λιγότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά είναι η πιο ευάλωτη ήπειρος στα ακραία καιρικά φαινόμενα και στην κλιματική αλλαγή, καθώς οι φτωχές χώρες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο υψηλό οικονομικό κόστος προσαρμογής. Η φετινή ξηρασία στη νότια Αφρική είναι η χειρότερη των τελευταίων δεκαετιών και έχει «στεγνώσει» τις καλλιέργειες και έχει αφήσει εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς φαγητό, με αποτέλεσμα η Ζάμπια και άλλες χώρες να έχουν ήδη κηρύξει κατάσταση εθνικής καταστροφής και να ζητούν βοήθεια.
Η υδροηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει το 17% της παραγωγής ενέργειας στην Αφρική, αλλά το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί στο 23% μέχρι το 2040, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Η Ζάμπια δεν είναι η μόνη, καθώς η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί πάνω από το 80% του ενεργειακού mix στη Μοζαμβίκη, το Μαλάουι, την Ουγκάντα, την Αιθιοπία και το Κονγκό, ακόμη και όταν οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι θα γίνει όλο και πιο αναξιόπιστη.
«Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένης της παρατεταμένης ξηρασίας, καθιστούν σαφές ότι η υπερβολική εξάρτηση από την υδροηλεκτρική ενέργεια δεν είναι πλέον βιώσιμη», δήλωσε ο Carlos Lopes, καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Διακυβέρνησης Μαντέλα του Πανεπιστημίου του Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική.
Η κυβέρνηση της Ζάμπια έχει παροτρύνει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να «αγκαλιάσουν» την ηλιακή ενέργεια. Αλλά πολλοί κάτοικοι της Ζάμπια δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν την εν λόγω τεχνολογία, ενώ η ίδια η κυβέρνηση έχει στραφεί στις πιο οικείες αλλά ρυπογόνες γεννήτριες ντίζελ για την προσωρινή τροφοδοσία νοσοκομείων και άλλων κτιρίων.
Έχει επίσης δηλώσει ότι θα αυξήσει την ηλεκτρική της ενέργεια από σταθμούς καύσης άνθρακα λόγω αναγκαιότητας. Ενώ η γειτονική Ζιμπάμπουε έχει επίσης χάσει μεγάλο μέρος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το φράγμα Καρίμπα και οι διακοπές ρεύματος εκεί είναι επίσης συχνές, παίρνει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς της από σταθμούς άνθρακα.
Δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι βροχές θα έρθουν
Στην λίμνη Καρίμπα, ο τοίχος του φράγματος ύψους 128 μέτρων είναι ήδη σχεδόν εντελώς εκτεθειμένος. Μια ξηρή, κοκκινωπή-καφέ κηλίδα κοντά στην κορυφή σηματοδοτεί το σημείο όπου κάποτε έφτανε το νερό πριν από περισσότερο από μια δεκαετία.
Ο Leonard Siamubotu, ο οποίος πραγματοποιεί κρουαζιέρες στη γραφική λίμνη για περισσότερα από 20 χρόνια, έχει δει την αλλαγή. Καθώς η στάθμη του νερού έπεσε, αποκάλυψε παλιά, νεκρά δέντρα που ήταν εντελώς βυθισμένα για χρόνια μετά την κατασκευή του τείχους. «Βλέπω αυτό το δέντρο για πρώτη φορά», είπε για ένα που εμφανίστηκε στη μέση της λίμνης.
Η στάθμη του νερού της λίμνης ανεβαίνει και υποχωρεί φυσικά ανάλογα με την εποχή, αλλά συνήθως πρέπει να ανεβαίνει κατά περίπου έξι μέτρα μετά τις βροχές. Μετά την τελευταία περίοδο βροχών, που οριακά έβρεξε, μετακινήθηκε κατά λιγότερο από 30 εκατοστά, δήλωσαν οι αρχές. Ελπίζουν ότι οι φετινές βροχές, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν τον Νοέμβριο, θα είναι καλύτερες. Αλλά εκτιμούν ότι θα χρειαστούν ακόμη τρία καλά χρόνια για να ανακτήσει ξανά πλήρως η Καρίμπα την υδροηλεκτρική της ικανότητα.
Οι ειδικοί λένε ότι δεν υπάρχει επίσης καμία εγγύηση ότι αυτές οι βροχές θα έρθουν και ότι είναι επικίνδυνο να βασιστεί κανείς σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, δεδομένου ότι η Ζάμπια είχε και στο παρελθόν προβλήματα ενέργειας λόγω ξηρασίας, και όσο περν'αει ο καιρός, χειροτερεύουν.
«Αυτό δεν είναι λύση ... απλά να καθόμαστε και να περιμένουμε τη φύση», δήλωσε ο Hambayi.
Πηγή: Associated Press