Ισπανία: Η Βαρκελώνη θέλει να αλλάξει το τουριστικό της μοντέλο - «Δεν είναι βιώσιμο»

Η Σαγράδα Φαμίλια, το πάρκο Γκουέλ, η λεωφόρος Λας Ράμπλας … αλλά και το πλήθος, ο θόρυβος και οι αυξημένες τιμές των ακινήτων: αντιμέτωπη με την ολοένα και πιο μαζική εισροή επισκεπτών, η Βαρκελώνη επιδιώκει να αναθεωρήσει το τουριστικό της μοντέλο, πηγή έντασης μεταξύ των κατοίκων της ισπανικής πόλης.

Με 170.000 επισκέπτες ημερησίως κατά μέσο όρο, σύμφωνα με τις αρχές, ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το 13,5% του ΑΕΠ της πρωτεύουσας της επαρχίας της Καταλονίας, στο βορειοανατολικό τμήμα της Ισπανίας. Αλλά αποτελεί και το τρίτο σημαντικότερο ζήτημα που απασχολεί τους 1,6 εκατομμύρια κατοίκους της, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία των τοπικών αρχών.

«Στη Βαρκελώνη (…) υπάρχει υπερβολική οικονομική εξάρτηση από τον τουριστικό τομέα», εκτίμησε ο Ντάνιελ Πάρδο, μέλος της Ένωσης συνοικιών για την τουριστική αποκλιμάκωση, σύμφωνα με τον οποίο ο τουρισμός μετά την πανδημία covid-19 σημείωσε «υπερβολικά γρήγορη και επιθετική» ανάπτυξη.

Ένδειξη της δυσαρέσκειας των κατοίκων της Βαρκελώνης αποτελούν τα γκράφιτι με το σύνθημα «Τουρίστες πηγαίνετε σπίτια σας» και οι διαδηλώσεις κατά του υπερτουρισμού οι οποίες έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες. Η πόλη είναι αντιμέτωπη με αριθμό ρεκόρ τουριστών, όπως και το σύνολο της Ισπανίας, η οποία αναδείχθηκε πέρυσι σε δεύτερο πιο δημοφιλή τουριστικό προορισμό παγκοσμίως μετά τη Γαλλία, με 85,1 εκατ. διεθνείς επισκέπτες.

Την Κυριακή πολλές χιλιάδες άνθρωποι διαμαρτυρήθηκαν για τη διοργάνωση του Κυπέλλου Αμερικής (Americas cup) -- ενός αγώνα ιστιοπλοΐας που διεξάγεται στην πόλη από τον Αύγουστο-- και το οικονομικό μοντέλο της πόλης. Το καλοκαίρι οι φωτογραφίες κάποιων διαδηλωτών που στόχευαν με νεροπίστολα τουρίστες είχαν προκαλέσει την έντονη καταδίκη των αρχών, οι οποίες ανησυχούν ότι η τουριστοφοβία ενδέχεται να πάρει βίαιη τροπή.

«Βία είναι όταν σου κάνουν έξωση από τη συνοικία σου» ή όταν αναγκάζεσαι να δεις το περιβάλλον σου «να εξαφανίζεται λίγο λίγο», εκτίμησε ο Πάρδο. Αντίθετοι στη βίαιη μετατροπή των σπιτιών τους σε τουριστικά καταλύματα οι ένοικοι κτηρίου 120 κατοικιών κοντά στον κεντρικό σταθμό της Βαρκελώνης προσέφυγαν στη δικαιοσύνη για να εμποδίσουν τους ιδιοκτήτες. Περίπου 30 κατοικίες ήδη έχουν επηρεαστεί από την αλλαγή και το μέλλον των υπόλοιπων είναι αβέβαιο.

«Είχαμε περιπτώσεις τουριστών που έκαναν εμετό από το ένα μπαλκόνι στο άλλο, προβλήματα με τη φασαρία διότι διοργανώνουν πάρτι, μυρωδιά μαριχουάνας», εξήγησε η Πάμελα Μπατιγκάμπε η οποία φοβάται ότι θα αναγκαστεί να φύγει από τη Βαρκελώνη, όπου τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 68% σε 10 χρόνια.

«Δεν είμαστε κατά του τουρισμού. Είμαστε κατά αυτής της μορφής του ανεξέλεγκτου τουρισμού, δεν είναι βιώσιμη», πρόσθεσε. Σε μια προσπάθεια να ηρεμήσει τα πνεύματα ο δήμαρχος της Βαρκελώνης, ο Σοσιαλιστής Χάουμε Κολμπόνι, ανακοίνωσε τον Ιούνιο την πρόθεσή του να απαγορεύσει τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις τουριστικών καταλυμάτων ως το τέλος του 2028. Το μέτρο ενδέχεται να αφορά 10.000 κατοικίες.

Όμως η ένωση ιδιοκτητών ακινήτων Apartur χαρακτήρισε «κεκαλυμμένο εκβιασμό» την ανακοίνωση του Κολμπόνι και δεσμεύθηκε να προσφύγει δικαστικά. Ζητεί ένα δισεκατομμύριο ευρώ αποζημίωση σε περίπτωση που εφαρμοστεί το μέτρο.

Μπροστά σε αυτή την απειλή οι δημοτικές αρχές απάντησαν ότι εμμένουν στη θέση τους. «Πρέπει να βρούμε διαφορετικές στρατηγικές» για να αντιμετωπίσουμε τον υπερτουρισμό, επέμεινε ο Ζόρντι Βαλς, αναπληρωτής δήμαρχος, που έκρινε απαραίτητο «να αναπτυχθούν και άλλες δραστηριότητες» για τη διαφοροποίηση της οικονομίας της Βαρκελώνης. Οι προσπάθειες αυτές όμως κρίνονται ανεπαρκείς από πολλούς, κυρίως καθώς οι δημοτικές αρχές έχουν ταχθεί υπέρ του αμφιλεγόμενου σχεδίου επέκτασης του αεροδρομίου της Βαρκελώνης.

Αυτή τη στιγμή «δεν αντιμετωπίζουμε τον υπερτουρισμό υπό το πρίσμα της αποκλιμάκωσης ή της ανάσχεσης του τουρισμού», αλλά προσπαθώντας «να τον απλώσουμε χρονικά και εδαφικά», εκτίμησε η Άννα Τόρες Ντελγάδο καθηγήτρια του τμήματος Γεωγραφίας του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης. Όμως «θα έπρεπε να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε στρατηγικές τουριστικής ανάπτυξης λαμβάνοντας υπόψη μας όχι μόνο οικονομικούς δείκτες, αλλά και κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς», πρόσθεσε.