Αμερικανικές εκλογές 2024: Από αουτσάιντερ νέος ένοικος του Λευκού Οίκου - Game changer η εκλογή του

Ύστερα από μια σκληρή προεδρική εκστρατεία γεμάτη πρωτοφανείς ανατροπές, οι ψηφοφόροι επέστρεψαν τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μετά από τέσσερα χρόνια απουσίας από την εξουσία.

Σε μια εκλογική αναμέτρηση όπου οι ψηφοφόροι σε ολόκληρη τη χώρα ήθελαν αλλαγή, επέλεξαν τον Τραμπ ως αουτσάιντερ έναντι της Καμάλα Χάρις να «γυρίσει σελίδα» στην εποχή Τραμπ. Η νίκη του Τραμπ τροφοδοτήθηκε από τη δύναμή του στην οικονομία και τη μετανάστευση - δύο από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των ψηφοφόρων. Θεωρήθηκε ισχυρότερος ηγέτης από τη Χάρις σε μια εποχή αναταραχής και οι ψηφοφόροι θυμήθηκαν την προεδρία του με μεγαλύτερη αγάπη απ' ό,τι οι αξιολογήσεις τους για την τρέχουσα κυβέρνηση.

Ο Τραμπ ανέβασε τα ποσοστά στη βάση του, ενώ μείωσε τα παραδοσιακά πλεονεκτήματα των Δημοκρατικών μεταξύ των αφροαμερικανικών, των ισπανόφωνων και των νέων ψηφοφόρων.

Η Χάρις έφτασε κοντά στην προσπάθειά της να γίνει η πρώτη γυναίκα που εκλέγεται στην προεδρία, αλλά δεν μπόρεσε να κερδίσει αρκετά στο ιδεολογικό κέντρο του εκλογικού σώματος για να αντισταθμίσει τις αποστασίες μεταξύ ομάδων που παραδοσιακά ψηφίζουν Δημοκρατικούς.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία από την ανάλυση των ψηφοφόρων του Fox News, μια έρευνα σε περισσότερους από 110.000 ψηφοφόρους σε εθνικό επίπεδο, αναδεικνύουν τις βασικές δυναμικές της εκστρατείας.

Οι ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες πιστεύοντας ότι η χώρα βρίσκεται σε λάθος δρόμο (70%, από 60% που πίστευαν έτσι πριν από τέσσερα χρόνια) και αναζητώντας κάτι διαφορετικό: οι περισσότεροι ήθελαν μια αλλαγή στον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, ενώ περίπου το ένα τέταρτο επιθυμούσε πλήρη και ολοκληρωτική ανατροπή.

Εκείνοι που επιζητούσαν πλήρη αλλαγή ψήφισαν με μεγάλη διαφορά τον πρώην πρόεδρο.

Η απογοήτευση των ψηφοφόρων από τη διακυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν αποτέλεσε τροχοπέδη για την υποψηφιότητα της Χάρις, καθώς σχεδόν 6 στους 10 αποδοκίμασαν τη δουλειά που έκανε ο Μπάιντεν.

Οι ψηφοφόροι είχαν πιο ρόδινες αναμνήσεις από την περίοδο διακυβέρνησης του Τραμπ, με τους μισούς να εγκρίνουν τη δουλειά που έκανε ως πρόεδρος. Πριν από τέσσερα χρόνια, το 47% ενέκρινε τη δουλειά που είχε κάνει ο Τραμπ.

Αυτή η επιθυμία για αλλαγή συνδυάστηκε με διχασμένες απόψεις σχετικά με τον ρόλο της κυβέρνησης. Λίγο περισσότεροι από τους μισούς θεωρούσαν ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να κάνει περισσότερα για την επίλυση των προβλημάτων της χώρας, μια μικρή μείωση από το 2020 (57%). Περίπου το 45% πίστευε ότι η κυβέρνηση κάνει πάρα πολλά πράγματα που είναι καλύτερα να αφήνονται στον ιδιωτικό τομέα.

Αμερικάνικες Εκλογές 2024: Επιστροφή Τραμπ - Τι σημαίνει για Ευρώπη και τι θα επιδιώξει η Ελλάδα

Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να μην έχει ακόμη αναλάβει την εξουσία στις ΗΠΑ, αλλά στο πλαίσιο της μεταβατικής περιόδου που θα ακολουθήσει, με στελέχη του επιτελείου του να αναλαμβάνουν την «επιτήρηση» σημαντικών τομέων της κυβερνητικής πολιτικής της χώρας είναι σαφές ότι θα αρχίσουν να παρατηρούνται αλλαγές στις προτεραιότητες των ΗΠΑ.

Κάποιες από αυτές επηρεάζουν άμεσα την Ευρώπη που ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ καλούνται να αντιμετωπίσουν όχι απλά μια αλλαγή κυβέρνησης αλλά μια αλλαγή υποδείγματος από την αμερικανική πλευρά.

Το Politico συγκέντρωσε τους πιο σημαντικούς ίσως τομείς στους οποίους αυτές οι αλλαγές θα έχουν συνέπειες για την Ευρώπη.

Ενέργεια

Η ενεργειακή πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώνεται στην επιθετική επέκταση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, η οποία συνοψίζεται στη φράση «τρυπήστε, μωρό μου, τρυπήστε» (drill baby, drill). Στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της αντιστροφής του παγώματος της εποχής Μπάιντεν στις άδειες για νέα έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο επηρεάζει την ευρωπαϊκή αγορά.

Κλίμα

Η πιθανή νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να υπονομεύσει τις παγκόσμιες συμφωνίες για την περίφημη «κλιματική αλλαγή» και τους «στόχους» για τα κράτη που προκύπρουν από αυτές. Το σχέδιό του για έξοδο από τη Συμφωνία του Παρισιού και αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων απειλεί να ανακόψει την πράσινη μετάβαση. Καθώς οι ΗΠΑ συνεισφέρουν πάνω από το 10% των παγκόσμιων εκπομπών, οι πολιτικές τους επηρεάζουν σημαντικά τους παγκόσμιους κλιματικούς στόχους.

Εμπόριο

Το «Πρώτα η Αμερική» θα συνοψίσει και πάλι την προσέγγιση του Τραμπ στην εμπορική πολιτική. Έχει ορκιστεί να φέρει πίσω τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και να τιμωρήσει φίλους και εχθρούς με οριζόντιους δασμούς 10 ή 20 τοις εκατό (και έως και 60 τοις εκατό για τα αγαθά που προέρχονται από την Κίνα), παρά τις προειδοποιήσεις των οικονομολόγων για επιζήμιες επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και υψηλότερο κόστος για τους καταναλωτές. Η εμπορική πολιτική του Τραμπ επικεντρώνεται περισσότερο στη μείωση του σημαντικού εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ παρά στο άνοιγμα νέων ευκαιριών στην αγορά. Η εμπορική πολιτική θα ιδωθεί κυρίως μέσα από τον φακό της εθνικής ασφάλειας και της γεωπολιτικής.

Οι πιο άμεσες δοκιμασίες πίεσης για τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον θα είναι η εξεύρεση λύσης για τους δασμούς αντιποίνων που έχει αναστείλει η ΕΕ κατά της Ουάσινγκτον (η εκεχειρία λήγει τον Μάρτιο του 2025), καθώς και για τη διαμάχη της για τα αεροσκάφη σχετικά με τις επιδοτήσεις της Airbus και της Boeing έως το 2026.

Τράπεζες

Αν ο εκλεγμένος πρόεδρος προχωρήσει έστω και με τις μισές από τις ιδέες που παρουσίασε στην προεκλογική του εκστρατεία, να περιμένετε σοβαρά προβλήματα για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αναλυτές της Goldman Sachs δήλωσαν ότι το ευρώ θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και 10 τοις εκατό έναντι του δολαρίου, εάν η νέα κυβέρνηση θέσει σε ισχύ το οριζόντιο σχέδιο δασμών της, ενώ τα κέρδη των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εταιρειών θα μπορούσαν να μειωθούν κατά περισσότερο από 5 τοις εκατό το επόμενο έτος.

Ο Τραμπ έχει ζητήσει ρητά περισσότερη παρέμβαση του Λευκού Οίκου στη λειτουργία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ - της κεντρικής τράπεζας της Αμερικής.

Αυτό θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις στη σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και στη συνέχιση της κυριαρχίας του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.

Χρηματοοικονομικός τομέας

Η νίκη του Τραμπ θα θέσει σε εγρήγορση τις ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα παγκοσμίως. Πολλοί παγκόσμιοι κανόνες που αποσκοπούν στην αποτροπή μιας νέας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης καταρτίζονται σε διεθνείς οργανισμούς όπως το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η IOSCO και η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας - όλοι τους θα μπορούσαν να απειληθούν από μια μη συνεργάσιμη Αμερική.

Αλλά η Wall Street είναι πιθανό να είναι ευχαριστημένη με τις οικονομικές πολιτικές του Trump «Πρώτα η Αμερική», οι οποίες ενισχύουν τη μεταποίηση και χαλαρώνουν τους κανονισμούς, ιδίως όσον αφορά τον ανταγωνισμό. Ο Τραμπ δεν ταρακούνησε το σκάφος στην πολιτική για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες την πρώτη φορά, διορίζοντας στις ρυθμιστικές αρχές αρκετά μεγαλοστελέχη της Wall Street. Μένει να δούμε εάν θα ακολουθήσει την ίδια πολιτική

Υγεία

Οι υπέρμαχοι της «παγκόσμια υγείας» φοβούνται ότι ο Τραμπ θα αποχωρήσει και πάλι από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ο Μπάιντεν ανέτρεψε την προηγούμενη αποχώρηση του Τραμπ την πρώτη ημέρα της θητείας του). Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του οργανισμού του ΟΗΕ, οπότε η αποχώρησή τους θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στα έργα παγκόσμιας υγείας.

Αυτοκινητοβιομηχανία και αεροδιαστημική βιομηχανία

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να πλήξει τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. «Θέλω οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες να γίνουν αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες», δήλωσε πρόσφατα ο Τραμπ στους υποστηρικτές του, υποσχόμενος “τους χαμηλότερους φόρους, το χαμηλότερο ενεργειακό κόστος και το χαμηλότερο ρυθμιστικό βάρος” για τις αυτοκινητοβιομηχανίες που θα επιλέξουν να μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ και “έναν πολύ σημαντικό δασμό” για τις υπόλοιπες.

Οι Ρεπουμπλικάνοι υποσχέθηκαν επίσης να ακυρώσουν την εντολή του Μπάιντεν για τα ηλεκτρικά οχήματα, η οποία αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι τα μισά από τα νέα αυτοκίνητα και φορτηγά που θα πωλούνται το 2030 θα είναι μηδενικών εκπομπών.

Η επανεκλογή του Τραμπ θα μπορούσε επίσης να σημάνει άσχημα νέα για την Airbus και τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό τομέα αεροσκαφών, με ένα πιθανό κύμα αεροδιαστημικού προστατευτισμού που θα αποσκοπεί στη διάσωση της Boeing από ταραγμένα νερά. Μένει επίσης να δούμε αν ο Τραμπ θα διατηρήσει τον σκεπτικισμό του απέναντι στις πολιτικές πράσινης τεχνολογίας ή θα συνεχίσει να επιδοτεί τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα, τα οποία επωφελήθηκαν μαζικά από τις φορολογικές μειώσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν στο πλαίσιο του IRA.

Άμυνα

Μια νίκη του Τραμπ σημαίνει ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον - ή μπορεί τουλάχιστον πολύ λιγότερο - να βασίζεται στις ΗΠΑ για την άμυνα και την ασφάλειά της.

Ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ και δήλωσε επανειλημμένα στην προεκλογική εκστρατεία ότι η Ουάσινγκτον δεν θα έρθει να σώσει τους συμμάχους που δεν επενδύουν αρκετά στον στρατό τους σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.

Η Γαλλία θα μπορούσε να αναθερμάνει τις συζητήσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή πτυχή του πυρηνικού της δόγματος, ενώ οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις συνομιλίες για μια συμφωνία άμυνας και ασφάλειας.

Η νίκη του Τραμπ θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία και την πίεση προς το Κίεβο να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ακόμη και αν οι όροι είναι πιο ευνοϊκοί για τη Μόσχα.

Τεχνολογία

Υπό τον Μπάιντεν, η ΕΕ μιλούσε με τις ΗΠΑ για την τεχνολογία. Η νίκη Τραμπ θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό, καθώς θα σήμαινε το τέλος του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ-ΕΕ, της εξαμηνιαίας διατλαντικής πολιτικής συνάντησης που ιδρύθηκε το 2021 ως τόπος όπου οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα συζητούσαν την τεχνολογική πολιτική και θα συντονίζονταν σε θέματα όπως οι ημιαγωγοί και τα πρότυπα τεχνητής νοημοσύνης. Η κατάρρευση ενός τέτοιου διπλωματικού καναλιού θα μπορούσε να έρθει τη στιγμή που η διεθνής ευθυγράμμιση για τη διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνη είναι αναγκαία

Ένα άλλο πρόβλημα για την Ευρώπη είναι η εγγύτητα του Τραμπ με τον Elon Musk, τον ιδιοκτήτη της X. Εάν η ΕΕ επιμείνει στην επιβολή προστίμου στο X για παραβιάσεις των κανονισμών που θέλει να επιβάλλει στην πλατφόρμα σχετικά με τον έλεγχο του περιεχομένου, η σχέση μεταξύ του Τραμπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να καταρρεύσει πολύ γρήγορα.

Πώς θα επηρεαστούν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις

Η Ελλάδα πάντως δεν είχε παράποπονο από την πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ. Το 2016 στη συνάντηση του Τραμπ με τον τότε Ελληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο Λευκό Οίκο, ο αμερικανός πρόεδρος είχε μιλήσει με τα θερμότερα λόγια για τη χώρα μας και είχε ανακοινώσει μια σειρά από εξοπλιστικά πρόγραμματα.

H διπλωματική πρακτική είναι να επιδιώξει η Ελλάδα να συνεργαστεί με τον Τραμπ και τον νέο υπουργό εξωτερικών. Ποιος θα είναι αυτός; Πληροφορίες από διεθνείς πληγές δίνου προβάδισμα στον Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος ήταν πρώην αντίπαλος του Τραμπ που στη συνέχεια έγινε ένθερμος υποστηρικτής του με σκληροπυρηνικές απόψεις σε πολλά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα για την Κούβα και το Ιράν. Ωστόσο, ο γερουσιαστής από τη Φλόριντα συνεργάστηκε με τους Δημοκρατικούς για τη νομοθεσία που εμπόδισε τον Τραμπ να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ.

Όσον αφορά στις προκλήσεις που πιθανόν να αντιμετωπίσει η Ελλάδα, ο Αντώνης Κλάψης, μιλώντας νωρίτερα στο Newsbomb.gr σημείωσε: «Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι απρόβλεπτος, και οι απόψεις του δεν συμβαδίζουν πάντα με τις θέσεις της Ελλάδας. Ωστόσο, κατά την προηγούμενη θητεία του δεν υπήρξαν σοβαρά προβλήματα που να μας ανησυχούν για το μέλλον». Πρόσθεσε επίσης ότι, παρόλο που ο Ντόναλντ Τραμπ έχει προσωπική σχέση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μένει να φανεί αν αυτή η σχέση θα συνεχιστεί και κατά τη δεύτερη θητεία του.

«Σημειώνεται ότι έχει ιδιαίτερη και προσωπική σχέση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ωστόσο μένει να δούμε αν αυτό θα συνεχιστεί και στην περίοδο της δεύτερης θητείας του. Περιμένουμε να δούμε και ποια πρόσωπα θα στελεχώσουν το επιτελείο του Τραμπ, αυτό θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εξωτερικής του πολιτικής», είπε.

Σχετικές ειδήσεις

• Αμερικάνικες Εκλογές 2024: Η μεσαία τάξη έδωσε την νίκη στον Τραμπ
• Εκλογές ΗΠΑ 2024: Ο θριαμβευτής Τραμπ και η «εξαφανισμένη» Χάρις
• Εκλογές ΗΠΑ 2024 - Νίκη Τραμπ: Σ' αυτές τις χώρες στρέφονται οι Αμερικανοί για... μετεγκατάσταση