Ουκρανία: Η επικίνδυνη κλιμάκωση και ο πυρηνικός εφιάλτης - Φοβούνται υβριδικό πόλεμο στη Δύση
Ένα 24ωρο μετά το πρώτο χτύπημα της Ουκρανίας σε ρωσικό έδαφος με βαλλιστικούς πυραύλους ATACMS, η Μόσχα αναθεώρησε το πυρηνικό δόγμα της. Η Ουκρανία χρησιμοποίησε τoυς αμερικανικούς πυραύλους ATACMS για να χτυπήσει ρωσικό έδαφος την Τρίτη, μετά την άδεια που έλαβε από την απερχόμενη διοίκηση των Η.Π.Α 1.000 μέρες μετά την έναξη του πολέμου.
Η Ρωσία είπε ότι οι δυνάμεις της κατέρριψαν πέντε από τους έξι πυραύλους που εκτοξεύτηκαν σε στρατιωτική εγκατάσταση στην περιοχή Μπριάνσκ. Συντρίμμια από τον ένα πύραυλο χτύπησαν την εγκατάσταση, προκαλώντας πυρκαγιά που σβήστηκε γρήγορα και δεν προκάλεσε θύματα ή ζημιές, ανέφερε.
Η Ουκρανία είπε ότι έπληξε μια ρωσική αποθήκη όπλων περίπου 110 χιλιόμετρα μέσα στη Ρωσία, μια επίθεση που προκάλεσε δευτερεύουσες εκρήξεις. Ο στρατός της Ουκρανίας δεν διευκρίνισε δημόσια τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν, αλλά μια πηγή της ουκρανικής κυβέρνησης όπως και οι Η.Π.Α. επιβεβαίωσαν επίσημα ότι είχε χρησιμοποιήσει ATACMS. Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι η Ρωσία αναχαίτισε δύο από τους οκτώ πυραύλους και ότι η επίθεση έγινε σε σημείο προμήθειας πυρομαχικών.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, υποσχέθηκε ότι η χώρα του θα δώσει την «κατάλληλη» απάντηση στην πρώτη χρήση των αμερικανικών πυραύλων, η οποία όπως έχει δηλώσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα ισοδυναμούσε με άμεση σύγκρουση της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ με τη Ρωσία.
Οι αναφορές προέκυψαν ώρες αφότου ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε ένα αναθεωρημένο πυρηνικό δόγμα που μειώνει το όριο χρήσης πυρηνικών όπλων. Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ υποβάθμισε αυτή την απόφαση, λέγοντας ότι η αναθεώρηση είχε προγραμματιστεί εδώ και εβδομάδες και ότι «δεν παρατηρούμε αλλαγές στην πυρηνική στάση της Ρωσίας, δεν έχουμε δει κανένα λόγο να προσαρμόσουμε τη δική μας πυρηνική στάση ή δόγμα ως απάντηση στα ρωσικά δηλώσεις σήμερα».
Ο Μπάιντεν έδωσε αυτή την εβδομάδα έγκριση ώστε η Ουκρανία να χρησιμοποιήσει ATACMS, τους πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς που έχει προμηθεύσει η Ουάσιγκτον, για επιθέσεις εντός της Ρωσίας. Η Μόσχα έχει πει ότι τέτοια όπλα δεν μπορούν να εκτοξευθούν χωρίς επιχειρησιακή υποστήριξη από τις ΗΠΑ και οτι η χρήση τους σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον θέλει να κλιμακώσει τη σύγκρουση και εμπλέκεται άμεσα στον πόλεμο, προκαλώντας ρωσικά αντίποινα.
Οι επιθέσεις σημειώθηκαν καθώς συμπληρώθηκαν 1.000 ημέρες μετά την έναρρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με το ένα πέμπτο της επικράτειάς της χώρας στα χέρια της Ρωσίας και αμφιβολίες για το μέλλον της δυτικής υποστήριξης, καθώς ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφει στον Λευκό Οίκο. Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας είπε επίσης ότι οι μονάδες αεράμυνας κατέστρεψαν 42 ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε τουλάχιστον οκτώ νότιες και κεντρικές περιοχές την Τρίτη, συμπεριλαμβανομένων 32 στην περιοχή Μπριάνσκ.
Η Ουκρανία έχει αναπτύξει drones εδώ και καιρό για να χτυπήσει στόχους βαθιά μέσα στο ρωσικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένων αεροδρομίων και τοποθεσιών που σχετίζονται με την ενέργεια. Αλλά η χρήση δεκάδων σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ήταν ασυνήθιστη.
Ανατριχιαστική προειδοποίηση για πυρηνικό ατύχημα
Το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας εν τω μεταξύ βρίσκεται σε «αυξημένο κίνδυνο καταστροφικής αποτυχίας» μετά την επίθεση με πυραύλους και drone της Ρωσίας την Κυριακή, προειδοποίησε η Greenpeace, αυξάνοντας φόβους για την ασφάλεια των τριών επιχειρησιακών πυρηνικών σταθμών της χώρας.
Τα χτυπήματα της Μόσχας στόχευαν σε υποσταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας που είναι «κρίσιμοι για τη λειτουργία των πυρηνικών σταθμών της Ουκρανίας» και υπάρχει πιθανότητα οι αντιδραστήρες να χάσουν την ισχύ τους και να καταστούν ανασφαλείς, σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα που ετοιμάστηκε για τον Guardian.
Ο Σον Μπάρνι, ειδικός στα πυρηνικά της Greenpeace Ukraine, δήλωσε: «Είναι σαφές ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την απειλή μιας πυρηνικής καταστροφής ως σημαντικό στρατιωτικό μοχλό για να νικήσει την Ουκρανία. Αλλά με αυτές τις επιθέσεις η Ρωσία διακινδυνεύει μια πυρηνική καταστροφή στην Ευρώπη, η οποία είναι συγκρίσιμη με τη Φουκουσίμα το 2011, το Τσορνόμπιλ το 1986 ή ακόμα χειρότερα».
Η ομάδα πίεσης κάλεσε τη Ρωσία να σταματήσει αμέσως τις επιθέσεις της στο ενεργειακό δίκτυο της Ουκρανίας και τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA) να αναπτύξει μόνιμες οθόνες σε υποσταθμούς κρίσιμους για τους πυρηνικούς σταθμούς της χώρας. Ο ΔΟΑΕ πραγματοποίησε μία επιθεώρηση στα τέλη Οκτωβρίου, αλλά δεν έχει δεσμευτεί να επιστρέψει.
Το 1986, η Ουκρανία ήταν η τοποθεσία της χειρότερης πυρηνικής καταστροφής στον κόσμο, όταν ένας ελαττωματικός σχεδιασμός οδήγησε σε έκρηξη και καταστροφή ενός αντιδραστήρα στο Τσερνόμπιλ. Τριάντα άνθρωποι πέθαναν μέσα σε ένα μήνα και ραδιενεργό υλικό εξαπλώθηκε στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία και σε μικρότερο βαθμό στη Σκανδιναβία και την Ευρώπη.
Το βράδυ της Κυριακής, η Ρωσία εξαπέλυσε μπαράζ επιθέσεων με περισσότερους από 210 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη με στόχο στόχους παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη τη χώρα. Λίγες ώρες αργότερα, η Ukrenergo, ο κύριος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, ανακοίνωσε τη χορήγηση δελτίων σε εθνικό επίπεδο για να βοηθήσει το σύστημα να ανακάμψει.
Εκρήξεις ακούστηκαν στις πόλεις του Κιέβου, στην Οδησσό και στο Μικολάιβ στο νότο, όπως επίσης στο Κρίιβι Ριχ, Πάβλοραντ και Βινίτσια στην κεντρική Ουκρανία και Ρίβνε και Iβανο-Φρανκίβσκ στα δυτικά. Εκρήξεις ακούστηκαν επίσης κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας με τη Μολδαβία, όπου το δίκτυο της Ουκρανίας συνδέεται με τη γείτονά της και με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Την Κυριακή, ο ΔΟΑΕ ανέφερε ότι κόπηκαν οι κύριες γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος από τέσσερις υποσταθμούς σε τρεις πυρηνικούς σταθμούς και ότι στο εργοστάσιο Χμελνίτσκι οι οθόνες επί τόπου «άκουσαν μια δυνατή έκρηξη». Δύο γραμμές ηλεκτρικής ενέργειας στο Ρίβνε δεν ήταν διαθέσιμες και η παραγωγή μειώθηκε σε έξι από τους εννέα πυρηνικούς αντιδραστήρες που λειτουργούσαν στις τρεις τοποθεσίες.
Οι τρεις τοποθεσίες αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα της ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, επειδή οι προηγούμενες επιθέσεις από τη Ρωσία έχουν καταστρέψει τα περισσότερα εργοστάσια άνθρακα και πετρελαίου της χώρας, ενώ ορισμένες από τις υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις της χώρας έχουν επίσης υποστεί ζημιές.
Μια ιδιαίτερη ανησυχία είναι ότι «σοβαρή ζημιά στο ηλεκτρικό σύστημα της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των υποσταθμών, προκαλεί μεγάλη αστάθεια», ανέφερε η Greenpeace, κάτι που θα μπορούσε να σημαίνει εκτεταμένη απώλεια εξωτερικής ισχύος στους αντιδραστήρες. Η ψύξη του αντιδραστήρα και του αναλωμένου καυσίμου απαιτεί ισχύ, του οποίου η σταθερή παροχή κινδυνεύει, πρόσθεσε η περιβαλλοντική ομάδα.
Σε περίπτωση απώλειας τροφοδοσίας, οι αντιδραστήρες της Ουκρανίας διαθέτουν γεννήτριες ντίζελ και μπαταρίες για να παρέχουν βασική ηλεκτρική ενέργεια με αρκετό καύσιμο για επτά έως 10 ημέρες, αλλά εάν το καύσιμο δεν μπορεί να διατηρηθεί ή να αποκατασταθεί η ισχύς, οι συνέπειες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πυρηνική καταστροφή, είπε η Greenpeace.
Πριν από τον βομβαρδισμό της Κυριακής, η Βρετανία είχε ήδη κατηγορήσει τη Ρωσία ότι εμπλέκεται σε πυρηνικό εκβιασμό σε μια συνεδρίαση του ΟΑΣΕ πριν από ένα δεκαπενθήμερο. Τα 57 μέλη του περιλαμβάνουν τη Ρωσία, επομένως είναι ένα από τα λίγα διεθνή φόρουμ όπου οι δυτικές χώρες μπορούν να συνεργαστούν με τη Μόσχα.
«Ακούσαμε επίσης τη Ρωσία να απειλεί την Ουκρανία σε αυτό το δωμάτιο ότι θα μπορούσε να απενεργοποιήσει το 75% της ηλεκτρικής ενέργειας που της απομένει χτυπώντας μόνο πέντε στόχους», ανέφερε το Ηνωμένο Βασίλειο σε δήλωση που παραδόθηκε σε συνάντηση στη Βιέννη στις 7 Νοεμβρίου.
«Αυτό θα μπορούσε να είναι μόνο μια αναφορά στους πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας. Τέτοιες απειλές είναι απαράδεκτες. Όπως και ο κίνδυνος για τους πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας από αναξιόπιστη παροχή ρεύματος λόγω των συνεχών επιθέσεων της Ρωσίας στο δίκτυο της Ουκρανίας».
Στην αρχή του πολέμου, οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν τον τέταρτο πυρηνικό σταθμό της Ουκρανίας, τις εγκαταστάσεις της Ζαπορίζια, όπου στεγάζονται έξι αντιδραστήρες. Η τοποθεσία, στην πρώτη γραμμή του ποταμού Ντνίπρο, παραμένει κατειλημμένη, αν και οι αντιδραστήρες βρίσκονται σε ψυχρή διακοπή λειτουργίας.
ΗΠΑ και Ευρώπη φοβούνται κλιμάκωση του υβριδικού πολέμου
Οι αξιωματούχοι στη Δύση την ίδια ώρα είναι «απίστευτα ανήσυχοι» καθώς η Μόσχα δεσμεύεται να απαντήσει στη χρήση πυραύλων αμερικανικής κατασκευής από το Κίεβο σε στόχους εντός της Ρωσίας. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι ανησυχεί «απίστευτα» για την εκστρατεία υβριδικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Δύσης, εν μέσω φόβων ότι θα κλιμακωθεί μετά την άρση των περιορισμών από την κυβέρνηση Μπάιντεν για τη χρήση ATACMS.
Η Ρωσία έχει υποσχεθεί μια «κατάλληλη» απάντηση στη νέα πολιτική, και έχει εκτοξεύσει πυρηνικές απειλές αλλάζοντας το πυρηνικό της δόγμα τις τελευταίες ημέρες. Ωστόσο, δυτικοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η ώθηση της ρωσικής απάντησης μπορεί να έρθει όχι στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία, αλλά αλλού στον κόσμο.
Πιθανές υβριδικές επιθέσεις θα μπορούσαν να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιλογών, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης της εκστρατείας δολιοφθοράς και δολοφονιών στην Ευρώπη ή περαιτέρω εξοπλισμού αντιπάλων των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και τις περιοχές Ινδο-Ειρηνικού, σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για τις συζητήσεις σχετικά με μια πιθανή ρωσική απάντηση. Οι υπουργοί συζήτησαν τον ασύμμετρο πόλεμο της Ρωσίας κατά τη διάρκεια συνάντησης στις Βρυξέλλες την Τρίτη, όπου οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου κατηγόρησαν τη Ρωσία σε κοινή δήλωση ότι «επιτίθεται συστηματικά στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας».
Μιλώντας στην Ουάσιγκτον, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μάθιου Μίλερ δήλωσε: «Γενικά, ανησυχούμε απίστευτα για τον υβριδικό πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία τόσο στην Ευρώπη όσο και σε όλο τον κόσμο και ήταν κάτι που είχαμε στενό συντονισμό με τους Ευρωπαίους συμμάχους μας και άλλους συμμάχους και συνεργάτες σε όλο τον κόσμο». Αναφερόμενος στην πρόσφατη δολιοφθορά σε δύο υποθαλάσσια καλώδια επικοινωνίας οπτικών ινών στη Βαλτική Θάλασσα, ο Μίλερ πρόσθεσε ότι η Ρωσία θα «λογοδοτήσει» για περαιτέρω τέτοιες ενέργειες.
Η Ρωσία μπορεί να επιλέξει να καθυστερήσει μια περαιτέρω κλιμάκωση ενόψει της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει απειλήσει να μειώσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία και να μεσολαβήσει για μια ειρηνευτική συμφωνία που αναμένεται να ευνοήσει τη Ρωσία.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Mαρκ Ρούτε δήλωσε ότι η Ρωσία διεξάγει μια «εντεινόμενη εκστρατεία υβριδικών επιθέσεων» που έδειξε ότι «η πρώτη γραμμή σε αυτόν τον πόλεμο δεν βρίσκεται πλέον αποκλειστικά στην Ουκρανία. Όλο και περισσότερο, η πρώτη γραμμή κινείται πέρα από τα σύνορα στην περιοχή της Βαλτικής, στη δυτική Ευρώπη, ακόμη και στον υψηλό Βορρά».
Αμερικανικές και γερμανικές μυστικές υπηρεσίες φέρεται να απέτρεψαν πριν από λίγο καιρό μια ρωσική συνωμοσία για τη δολοφονία ορισμένων στελεχών της αμυντικής βιομηχανίας σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου δολοφονίας του CEO της Rheinmetall, Aρμιν Πάπεργκερ. Η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να αυξήσει την υποστήριξη προς το Ιράν και τους αντιπροσώπους του συμμάχους στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Χούθι στην Υεμένη ή της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.